تبیان، دستیار زندگی
آیا وقت آن نشده كه آن باقی مانده انبیا و اولیا بر زمین به نور خویش جهل و تاریكی این دوران جاهلیت ثانی را با نور آسمانی خویش بزداید؟
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ما در جاهلیت دوم زندگی می کنیم!

جاهلیت

دنیا، دنیای بدی شده است ... برادر کشی، کشتن زن و بچه بی گناه، تجاوز به زنان، تبربج و خودنمایی های آنچنانی و ....

این اوضاع آدم را یاد دوران جاهلیّت می اندازد و آیات قرآن را برایمان تداعی می کند؛

... یَسُومُونَکُمْ سُوءَ الْعَذابِ یُذَبِّحُونَ أَبْناءَکُمْ وَ یَسْتَحْیُونَ نِساءَکُمْ... (49، بقره)

واقعاً دوران امروز به عبارتی همان تکرار دوران جاهلیّت است؛ بله جاهلیّت دوم!
به عبارتی ما در دوران جاهلیت دوم زندگی می كنیم!
امروز، 1400 سال پس از بعثت آخرین پیامبر، بشر در همان وضعیت جاهلیت اول، فقط با كمی تفاوت ظاهری، قرار گرفته است.

از پیامبراكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت شده كه فرمودند:
« من بین دو جاهلیت كه دومین آن سخت تر از اولی است، برانگیخته شده ام.» (العقل و الجهل فی الكتاب و السنة، ص 273)
در حدیث بالا، اشاره ی آشكاری به وجود جاهلیت دوم، پس از بعثت حضرت ختمی مرتبت (صلی الله علیه و آله و سلم) وجود دارد، كه سخت تر و بدتر از جاهلیت اول است و این موضوع از سیاق این روایت به خوبی آشكار است.

از ایشان روایت شده است كه فرمودند: «منفورترین مردم نزد خداوند، سه تن هستند: زندیق در حرم، دنبال كننده ی سنت جاهلی در اسلام و خواهان خونریزی انسان بی گناه.» (مستدرك الوسائل، ج18، ص 209؛ عوالی اللآلی، ج1، ص 176)
از عبدالله بن زراره از محمد بن مروان از فضیل نقل شده است كه از امام صادق (علیه السّلام) شنیدم كه فرمودند: « همانا قائم ما از مردم جاهل بیش از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از جهان جاهلیت، متحمل رنج و سختی خواهد شد.»
گفتم: چطور چنین چیزی ممكن است؟
فرمودند: «رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در حالی برانگیخته شد كه مردم سنگ و صخره و چوب های تراشیده شده را می پرستیدند، اما قائم ما هنگامی قیام می كند كه همه ی مردم برای مقابله با او به تأویل كتاب خدا و احتجاج به آن متوسل می شوند.» (بحارالأنوار، ج52، ص362؛ غیبة نعمانی، ص 269)
در روایتی رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در وصف اهل آخرالزمان و مسلمانان فرمودند:
«به زودی روزگاری بر مردم فرا می رسد كه از قرآن جز خط و از اسلام جز نام باقی نخواهد ماند.» (كلینی، محمد بن یعقوب، كافی، ج8، ص 307؛ العدد القویه، ص81)
و نیز از ائمه معصومان (علیه السّلام) روایاتی وارد گردیده كه آشكارا بر وجود جاهلیت دوم قبل از قیام حضرت مهدی (علیه السّلام) اشاره می نماید. از آن جمله روایتی است كه علقمة بن زید از امام صادق (علیه السّلام) و ایشان از پدرشان امام باقر (علیه السّلام) در تفسیر قول خدای تعالی: «وَ لاَ تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّةِ الْأُولَى (9) فرمودند: جاهلیت دیگری وجود خواهد داشت.» (بحارالأنوار، ج22، ص 189؛ تفسیر قمی، ج2، ص 193)

جاهلیت

وی‍‍ژگی های زمانه ی جاهلیت در بیان قرآن کریم

حكم الجاهلیت (مائده آیه 50)

این عبارت به معنی پیروی از حكم و حكومت ناحق، رفتار خلاف قانون الهی و مبتنی برهوی و هوس و روی گردانی از دستورات الهی آمده است.
احكام و قوانینی كه امروز بر جهان حكومت می كنند، قوانین حقوق بشر، قوانین اساسی حاكم بر كشورها، قوانین اقتصادی، سیاسی و حقوقی حاكم بر روابط بین الملل و... می توان گفت هیچ یك از قوانین فعلی مسلط بر جهان از قوانین و دستورات الهی اخذ نشده اند.

البته این به این معنا نیست كه لزوماً باید منافاتی بین احكام الهی و احكام بر ساخته بشری وجود داشته باشد، بلكه مراد دقت در منشأ این قوانین است.

البته حضور هوی و هوس و غرایز حیوانی را در اندیشه های متأخر بشری نمی توان كتمان كرد. مواردی چون روانشناسی فروید یا سیاست ماكیاول یا حكومت نیچه شاهد هایی بر این مدعا هستند.

ظنّ الجاهلیت (آل عمران آیه 154)

به مفهوم بی توجهی به وعده و وعید های خداوند و بد اندیشی درباره افعال الهی است.
آنچه امروز در جامعه ما دیده می شود تعویض مفاهیمی چون «گناه و صواب» با كلماتی چون «زشت و قشنگ» یا «ناپسند و پسندیده» است.

با توجه به اینكه به تدریج با حذف این مفاهیم از فرهنگ مردم، بار معنایی توجه به خداوند متعال كه در دل این مفاهیم پنهان بود به تدریج از ذهن و روان آدمیان زدوده می شود و كم كم مواردی چون نسبیت اخلاق و خیر و... به وجود می آید.

در چنین فرهنگی مواردی مثل مرگ آگاهی، رستاخیز، معاد، آزمایش الهی، وعده پیروزی خدا به مومنان، ظهور موعود و ... به تدریج از جامعه ما كمرنگ و كمرنگ تر شده اند.

مواردی چون نزاع قبیله ای اوس و خزرج آن دوران در شهر یثرب، مدل های بسیار بسیار كوچك شده ی جنگ های ن‍ژاد پرستانه ی امروز هستند

تبرّج الجاهلیت (احزاب آیه 33)

بی پروایی زنان در جامعه و نمایاندن زیور و آرایش های زنانه یكی دیگر از وی‍ژگی های دوران جاهلیت بوده و هست.
كل مردم جهان، امروز با این موضوع كنار آمده اند كه « می توان برای تبلیغ حتی فقط یك ساعت مچی چند موجود بیچاره را كه نام انسان را بر پیشانی خود دارند، برهنه كرد و به نمایش گذاشت»

آیا امروز این موضوع در اروپا یا امریكا برای كسی تعجب برانگیز است؟

خوردن در نزد اهل مصیبت

از امراض اجتماعی خطیر و از احكام جاهلیت كه ما امروز به آن ممارست داریم، طعام خوردن در نزد اهل مصیبت یا همان مجلس موسوم به فاتحه است و همه ی اینها سبب تفاخر و رخ كشیدن حسب و نسب می باشد و عجیب این است كه رجال دینی و مومنان نیز در این گونه مجالس می نشینند و از طعام آن مجلس می خورند. امام صادق (علیه السّلام) در این باره می فرمایند: « غذا خوردن در نزد اهل مصیبت، از اعمال جاهلیت است و آنچه سنت است، غذا فرستادن برای اهل مصیبت است، همان طور كه پیامبراكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در مورد آل جعفر بن ابیطالب (علیه السّلام) در هنگامی كه خبر فوت او را شنیدند، انجام دادند.» (51)
برگزاری این گونه مجالس برای افرادی كه در رفاه مالی هستند، از باب تفاخر و مباهات است، برای فقرا و ضعیفان سبب عذاب و سختی است؛ زیرا توانایی پرداخت مخارج آن را ندارند و به خاطر مراعات عرف و رسم جامعه از روی اضطرار این گونه مجالس فاتحه را برپا می نمایند، كه ممكن است برای برپایی آن مجبور به گرفتن قرض هم بشوند.


حمیّت الجاهلیت (فتح آیه 26)

تأكید بر خواسته های نابجا، تعصب درباره آگاهی های نا چیز و جانبداری بی دلیل از عقاید و اندیشه ها، معنی حمیت و تعصب جاهلیت است.
در دنیای امروز ما تعصب و ادعای عقل كل بودن یكی از بیماری های رایج است.

تفكر پوزیتیویستی حاكم بر دانشگاه های ما كه دانشگاه را به عنوان معابد مقدسی نمایش می دهد كه مقصود همه ی آدمیان است، منجر به تربیت اساتید و دانشجویانی شده است كه تنها با داشتن یك مدرك كارشناسی یا كارشناسی ارشد، شأن خود را اجل از آن می بینند كه بخواهند لحظه ای وقت خود را مثلاً پای سخن یك عارف الهی تلف كنند.

در دنیای امروز ما تعصب و ادعای عقل كل بودن یكی از بیماری های رایج است

امروز نسل ما با توهم مدرن و به روز بودن پندار خویش را بسیار پخته تر و كارآمدتر از افكار پدران و مادران خود می داند.

به غیر از این موارد قرآنی موارد دیگری مثل ن‍ژادپرستی و تفكر قبیله ای، تجمل گرایی و فرهنگ اسراف و تبذیر، و همینطور فساد و فحشا و انحرافات جنسی از مشخصه های دیگر دوران جاهلیت زمان پیغمبر اكرم (صلی الله و علیه وآله) بوده است.

با كمی تأمل نمونه های توسعه یافته ی این موارد را در جوامع مدرن صنعتی جهان امروز به خوبی پیدا می كنیم. مواردی چون نزاع قبیله ای اوس و خزرج آن دوران در شهر یثرب، مدل های بسیار بسیار كوچك شده ی جنگ های ن‍ژاد پرستانه ی امروز هستند.

آیا جنگ های اول و دوم جهانی را تروریست هایی كه از آن سوی دنیا آمده بودند به وجود آوردند؟ آیا نه این است كه فاشیسم در اوج قدرت تمدن و ایدئولو‍ژی غرب و در مهد تمدن آن دیار متولد شد؟ آیا اروپا و امریكای امروز چیزی كم از قوم لوط و ثمود و عاد كه به عذاب الهی در هم كوبیده شدند، دارند؟
آیا وقت آن نشده كه آن باقی مانده انبیاء و اولیاء بر زمین به نور خویش، جهل و تاریكی این دوران جاهلیت ثانی را با نور آسمانی خویش بزداید؟
«قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَاوُكُمْ غَوْرًا فَمَن یَأْتِیكُم بِمَاء مَّعِینٍ» (ملك آیه 30)
بگو: «به من خبر دهید، اگر آب [آشامیدنى‏] شما [به زمین‏] فرو رود، چه كسى آب روان برایتان خواهد آورد؟»

فرآوری: زهرا اجلال

بخش قرآن تبیان   


منابع:

مطلب محمد حسین بادامچی؛ در سایت نهاد

سایت راسخون؛ نشر موعود عصر (عج الله تعالی فرجه الشریف)، مقاله شفیعی سروستانی

مطالب مرتبط:

اولین اجتماع مردم به جاهلیت پس از پیامبر!

خطبه های نور ،تبیین جاهلیت مدرن

مبارزه‌ای نفس‌گیر با جاهلیت

خُلق‌وخوی بیابان‌نشینان عصر جاهلیت