فرشتگان برای همه انسان ها استغفار نمی کنند

دنیای فرشتگان، دنیای اسرار آمیزی است، موجوداتی معصوم، شاکر، وظیفه شناس و مطیع مطلق خداوند متعال ... این موجودات نورانی در بارگاه باری تعالی، وظایفی را بر عهده دارند، عده ای موظف به ثبت اعمال ما هستند، عده ای دعا را به آسمان می برند، عده ای نگهبان انسان ها هستند و عده ای برای بندگان خدا مشغول استغفارند.

فرشتگان که درس کرامت به انسان می‌دهند، تسبیح گوی و تحمید گوی حق هستند و در حقیقت همین تسبیح و تحمید گویی آن ‌ها وجه شباهت آن‌ ها با دیگر موجودات یعنی جمادات و نباتات است: «وَإِن مِّن شَیْءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدَهِ» اما این ‌ها برای خود استغفار نمی ‌کنند، چرا که اهل گناه نیستند و گناه از آن‌ ها دور است.

البته این وجه اشتراک دلیلی بر تساوی جایگاهشان نیست. اگر چه فرشتگان برای خودشان استغفار نمی‌ کنند اما برای دیگران استغفار می‌کنند این مطلب در (سوره شوری آیه 5) بیان شده است: «وَالْمَلَائِكَةُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِی الْأَرْضِ أَلَا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ؛ و فرشتگان در حالى كه به ستایش پروردگارشان مشغولند او را تسبیح مى گویند و از او می ‌خواهند كه براى زمینیان آیینى مقرر كند و كسانى كه آن را بپذیرند بیامرزد. بدانید كه خداست كه بسیار آمرزنده و مهربان است.»

آیا فرشتگان براى همه استغفار مى كنند؟

در اینجا سوالى پیش مى آید و آن اینكه: جمله «وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِی الْأَرْضِ» در اینجا مطلق است، و نشان مى دهد كه فرشتگان براى تمام اهل زمین استغفار مى كنند، اعم از مؤمن و كافر، آیا این معنى ممكن است؟
پاسخ این سوال را آیه 7 سوره مؤمن داده است؛ مى گوید «وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذینَ آمَنُوا» بنابراین شرط آن ایمان است.

الإمامُ الصّادقُ علیه السلام: إنَّ للّه ِ عزّ ذِكرُهُ ملائكةً یُسقِطونَ الذُّنوبَ عن ظُهورِ شِیعَتِنا كما تُسقِطُ الرِّیحُ الوَرَقَ مِنَ الشَّجَرِ فی أوانِ سُقُوطِهِ، و ذلكَ قولُهُ عزّ و جلّ : «یُسَبِّحُونَ بحَمدِ رَبِّهِم و یَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ آمَنوا» (غافر: 7) و اللّه ِ ما أرادَ بهذا غَیرَكُم. (بحار الأنوار: 59/196/61)

امام صادق علیه السلام در تفسیر این آیه فرمود: خداوند، كه یادش بر فراز باد، فرشتگانى دارد كه گناهان را از دوش شیعیان ما فرو مى ریزانند همچنان كه باد ، برگ درختان را كه در آستانه ریزش است فرو مى ریزاند و این سخن خداوند عزّ و جلّ است آن جا كه مى فرماید: «به ستایش پروردگارشان تسبیح مى گویند و براى مومنان آمرزش مى خواهند» به خدا سوگند كه مقصود [از مومنان] كسى جز شما نیست.
پس  فرشتگان برای کسانی که می ‌بینند استغفار می‌ کنند، و فرشتگان نور مؤمن را می بینند و برای او استغفار می کنند، کافران به خاطر پلیدیشان قابل دیدن برای فرشتگان نیستند چون جسمی تیره در دل شب که دیده نمی شود.

درجات مؤمنین، از نظرگاه فرشتگان متفاوت است، هر چه ایمان و عمل مؤمنین بیشتر باشد، از منظر فرشتگان، درخشانترند، و فرشتگان برای ایشان بیشتر استغفار می کنند.
نگاهی که در اینجا مطرح است نگاه تشریفی است یعنی مانند خداوند است که در قیامت بیان شده است که با کافران و مشرکان سخن نمی‌ گوید اما خود همین خدا، در برخی از مواقع، مانند زمانی که آن‌ ها را به دوزخ می ‌افکند، کلامی تحقیری نسبت به آن‌ ها دارد.

پس اگر ما بخواهیم فرشتگان معصوم و مهربان برای ما استغفار کنند، باید تلاش کنیم در درجه اول خودمان را ثابت کنیم، از قسمت ظلمات و تاریکی گناه به در آییم و با توبه و استغفار وارد دنیای روشنی شویم، در این مرحله از خداوند بخواهیم که ما را یاری کند که جزو مؤمنین باشیم ، همان هایی که فرشتگان برایشان استغفار می کنند، همان هایی که از ظلمت گناه بیرون آمده اند و در زمین چون ستارگانی روشن برای آسمانیان می درخشند. و خوشا به حال ما اگر به این مقام برسیم.

فرآوری: محمدی

بخش قرآن تبیان

منابع:

درس تفسیر آیت الله جوادی آملی (سوره ی شوری جلسه دوم)

تفسیر نمونه ذیل آیه 5سوره ی شوری

سایت دارالحدیث

مطالب مرتبط:

ملاک برتری انسان بر فرشته

آیا فرشتگان قابل دیدن هستند؟

فرشتگان چگونه می‌میرند؟