مشق با اشک

وجه مشترک انتظارات اکثر والدین از مدرسه تنها یک چیز است: مشق شب. به نظر می رسد مشق نوشتن، جزء جدایی ناپذیر از تعریف زندگی کودکی و نوجوانی شده است و کمتر کسی است که این بخش از زندگی خود را (البته با اشک و آه) به یاد نیاورد.

مشق با اشک

اما امروزه تعداد روزافزونی از روان شناسان آموزشی در سراسر جهان، بیش از پیش ، تأثیر و کارکرد این پدیده فراگیر را زیر سوال می برند. الفی کوئن یکی از مشهورترین چهره های منتقد نظام آموزشی، بر این باور است که مشق شب چیزی جز یک فعالیت دردناک و بدون فایده نیست. او در کتاب "افسانه مشق شب"به این نکته می پردازد که هیچ تحقیقی وجود ندارد که تأثیر مثبت تکالیف مدرسه را تائید کرده و رابطه مستقیمی بین انجام تکالیف مدرسه و موفقیت تحصیلی را به اثبات رسانده باشد.
 
اگر شما هم بر سر تمام کردن مشق شب، تا دیر هنگام مشغول بحث و مجادله با فرزندتان هستید، حتما تجربه دست اولی از میزان استرس و ناراحتی حاصل از آن دارید. شاید برای کم کردن چنین استرسی باشد، که تعداد بیشتری از مدارس در جای جای جهان رفته رفته، دادن تکالیف و کار در منزل را برای دانش آموزان متوقف می کنند.
 
درست است که مدارس بیشتری به نهضت "بدون مشق" یا "کیف در مدرسه" می پیوندند، اما فرایند اقناع والدین، کار ساده ای نبوده است. از آنجایی که والدین، نوشتن مشق و انجام تکالیف را جزئی از فرایند آموزش فرزندانشان می دانند، توضیح این که این رویه باید تغییر کند و فعالیت های دیگری با جای آن بنشیند، برای والدین و مسئولین مدارس کار دشواری بوده است.

بسیاری از مدارسی که انجام تکالیف در منزل را متوقف کرده اند، بیشتر تمرکز خود را روی افزایش خلاقیت و شادابی کودکان قرار داده اند. به این صورت که به جای دادن مشق شب به دانش آموزان، از آن ها می خواهند فعالیت های هنری، آزمایشگاهی و اجتماعی داشته باشند.

با این حال منتقدین این رویکرد نوین، بر این باورند که زندگی سرشار از موقعیت هایی است که ما بدون این که بخواهیم و راضی باشیم ناگزیر از انجام دادن آن ها هستیم. انجام تکالیف مدرسه هم در همین راستا به کودکان می آموزد با موقعیت هایی که دوست ندارند رو به رو شوند، کارهایی را که دوست ندارند ولی برای رشد و کمالشان لازم و ضروری است، انجام دهند و با این کار مهارت های زندگی را برای رو به رو شدن در آینده خود بیاموزند.

اما الفی کوئن در پاسخ به این منتقدین بر این نکته تأکید می کند که اگر در انجام تکالیف، هیچ حق انتخابی نداشته باشید، پس قضاوت در مورد تأثیر مثبت یا منفی آن بر موفقیت شما بی معنی است. انجام این تکالیف نه تنها تأثیر مثبتی بر آینده کودکان ندارد بلکه به شدت احساس استقلال و خوداتکایی آن ها را تضعیف می کند.

آزمون های استاندارد

یکی از دلایل ماندگاری گرایش به دادن تکالیف به دانش آموزان، پیروی از نظام آزمون های استاندارد است به این معنا که همه دانش آموزان صرف نظر از استعدادها و تفاوت هایشان، باید از عهده انجام تکالیف مشخصی بر آیند، معلومات مشخصی را کسب کنند، در امتحان های واحدی شرکت کنند و نمراتشان با هم و نیز با استاندارد کلی مقایسه شود.

چه میزان تکلیف بس است؟

حال سوال این جاست که راه حل چیست؟ انجمن ملی معلمین و والدین آمریکا پیشنهاد می کند که دانش آموزان مهدکودک نباید تکالیفی داشته باشند که بیش از 10 تا 20 دقیقه طول بکشد. این میزان برای مقطع پیش دبستانی به 30 تا 60 دقیقه در طول روز می رسد. کوئن باور دارد که سوال این نیست که چه میزان از تکالیف کافی است بلکه کیفیت کار، موضوع اصلی باید باشد. به نظر او بیشتر این تکالیف حتی به صرف دو دقیقه از وقت دانش آموز هم نمی ارزند."

به نظر کوئن پیش فرض مدارس باید ندادن مشق شب باشد و تنها در موارد استثنایی و در صورت لزوم، تکالیف مقطعی به دانش آموزان داده شود.

کوئن این دو سوال را پیش روی والدین قرار می دهد:

• آیا تکالیف موجب افزایش علاقه و هیجان کودک به یادگیری در مورد موضوع می شوند؟

• آیا تکالیف به کودکان کمک می کنند در مورد موضوع سوالات عمیق تری در ذهن خود طرح کنند؟

آنچه شما می توانید انجام دهید

به عنوان والدینی که می خواهید در مورد تکالیف فرزندانتان بیشتر تحقیق کنید، کوئن پیشنهاد می کند که سیاست های مدرسه را بررسی کنید. اگر معتقدید که تکالیف کمکی به یادگیری کودکتان نمی کند، با معلم، مدیر و سیاستگذاران مدرسه وارد گفتگو شوید. نقطه نظر خود را در جلسه اولیا و مربیان مطرح کنید با سایر والدین هم داستان شوید و برای توقف تکالیف پر حجم و آزار دهنده مدارس اقدامات قانونی انجام دهید.
 
با وجود تمام بحث و جدل ها در مورد بودن یا نبودن تکالیف مدرسه، این موضوع هنوز نکات تاریک زیادی دارد و نیاز است دست اندرکاران حوزه آموزش، والدین آگاه و رسانه ها، بحث های پیرامون کیفیت و اهداف تکالیف مدرسه را عمیقا مورد بررسی و تجدید نظر قرار دهند. هرگز برای شروع یک تغییر دیر نیست.