نقشه ای برای لذت بردن از زندگی

در مدیریت بهره وری با توجه به منابعی كه در اختیار دارید با بهترین نحوه استفاده از آنها در صدد رفع نیازها و احتیاجات بر می آیید. در خانواده هم منابعی از قبیل زمان، فضا، تجهیزات و آدمهایی برای انجام كارها وجود دارد. طرح برنامه برای استفاده صحیح از این منابع را «بهره وری خانواده» می نامند. سرنوشت یك خانواده همان اندازه كه به قواعد، ارتباطات و نظام خانوادگی بستگی دارد، به نقشه های بهره وری نیز مربوط است. بهره وری از این نظر مورد نیاز است كه زندگی دیگران را بهبود بخشد. البته هر چه خانواده بزرگتر باشد، بهره وری آن نیز پیچیده تر می شود.

برای حداكثر استفاده از آنچه هر كس دارد، ابتدا باید دانست كه چه چیزهایی وجود دارد.

در اغلب موارد، بیشتر توانایی افراد خانواده _ به ویژه كودكان _ هدر می رود، زیرا توانایی آنان هرگز واقعا كشف نشده است. اگر كودكان اجازه داشته باشند یا تشویق شوند كه در سنین كودكی با تمام قوا در اختیار خانواده قرار بگیرند، پدر و مادر هم كمتر به ستوه می آیند.

یكی از بهترین پاداشها برای هر فرد انسانی این است كه سودمند و مفید باشد. شما هرگز نمی فهمید كه فرزندتان تا چه حد مفید است، مگر اینكه به او فرصت دهید آنچه را كه قادر است به شما نشان دهد. هر فرد به (مهم بودن و به حساب آمدن) و همچنین احساس كمك كردن و مفید بودن، نیاز دارد. بچه ای كه بتواند خود را همانند فردی با ارزش و اهمیت ببیند، اگر حس كند كه كسی به بعضی از كمكهای او نیازمند است و این كمكها صادقانه مورد توجه قرار می گیرد و درباره اش به درستی داوری می شود، می تواند حس اهمیت داشتن و با ارزش بودن را بدست آورد.

وقتی به آنچه كه باید انجام شود واقف شوید، انتخاب بهترین فرد برای انجام كار، قدم بعدی و گاهی مشكلترین قدم است. بعضی خانواده ها فقط با فرمان پدر و مادر اداره می شود. در برخی نیز پدر و مادر هیچگاه تصمیم نمی گیرند و تصمیم گیری همیشه با فرزندان است. بسیاری از خانواده ها همیشه روش اقتدار را به كار می برند و یا همیشه رأی گیری می كنند و از این قبیل هر روشی مناسب موقعیت خاصی است. آنچه مهم است این است كه بهترین روش را كه مناسب آن موقعیت باشد، انتخاب كنیم. خانواده ها متوجه شدند كه در اوقات مختلف باید از روشهای مختلف استفاده كنند. خانواده هایی كه همیشه یك كار را به یك نفر ارجاع می دهند، برای خود مشكل ایجاد می كنند. تنوع در وظایف، مِی تواند به میزان زیادی از یكنواختی خسته كننده كارهای خانوادگی بكاهد. طرحهای خوب هم می تواند مدت دار باشد: مثلا یك هفته، یك سال، تا ساعت هشت امشب، تا وقتی پدر برگردد یا وقتی كه قد شما سه سانتیمتر بلند تر شود.

كارهای سخت خانواده را می توان با استفاده از راه های خلاق و شاد و متنوع به تفریح تبدیل كرد. دقت كنید از كسی كه كارهای خسته كننده را بر عهده دارد نباید متوقع باشیم كه به وقت انجام آنها شاد و خوشحال به نظر بیاید.

بعضی از خانواده ها آنقدر وقت خود را صرف مشاغل خانوادگی می كنند كه دیگر وقتی برای لذت بردن از یكدیگر برایشان باقی نمی ماند. وقتی چنین حالتی پیش می آید، افراد خانواده به غلط متقاعد می شوند كه خانواده محلی است كه در آن ،بر دوش آنان باری سنگین گذاشته می شود.

اگر مشكل خانوادگی شما این است كه كسب و كار مانع حظ بردن از یكدیگر شده لازم است كه با دقت به اولویت و زمان بندی كارها بپردازید.

كارهای خانوادگی را به دو گروه زمانی «اول» و «دوم» تقسیم كنید. مسلماً گروه اول اولویت دارند(اگر بیش از پنج موضوع در این گروه قرار داشته باشد، تعدادش بیش از حد است). گروه دوم كار خوبی است كه اگر موقعیت اجازه دهد، می توان آن را هم در برنامه قرار داد.

در خانواده شما چه مقدار وقت برای تماس فردی با اعضای خانواده مانده است؟ چه مقدار از این وقت، شادی آفرین است و لذت بیشتری تولید می كند؟ هر گاه متوجه شدید كه بیشترین وقت شما به كسالت و یا برخوردهای ناخوشایند می گذرد، حتماً اشكالی در كار است. این حالت موجب می شود كه در افراد خانواده خود به چشم مزاحم بنگرید.

وقت خانوادگی را باید به سه بخش تقسیم كرد:

1 - وقت شخصی:

زمانی برای هر فرد كه تنها باشد. هر كس احتیاج دارد كه وقتی را به تنهایی بگذراند. یكی از فریادهای اندوهگین اكثر افراد خانواده این است كه برای خود وقت و فرصت اختصاصی می خواهند. هر عضو خانواده احتیاج دارد كه محل یا فضایی را متعلق به خود بداند و در آن از استیلای دیگران آسوده باشد. بزرگ یا كوچك بودن فضا مهم نیست، فقط تعلق داشتن به او مطرح است.

احساس این كه «من جایی برای خود دارم» بدین معنی است كه من «به حساب می آیم.»

2- وقت دو نفری:

زمانی برای بودن با هر یك از افراد دیگر: در اینجا این سؤال مطرح است كه چگونه یك نفر می تواند به دیگری مجال دهد كه او را بشناسد و چگونه هر یك از آنان با دیگری مشاركت و همراهی كند، به طوری كه هر دو سود ببرند؟

لازم نیست بر سر این كه چه كسی حق دارد برای دیگران تكلیف معین كند، نزاع كنید. این عقیده كه «تو باید وضع خود را با وضع من مطابقت بدهی» برای دو طرف گران تمام می شود.

اگر ما بخواهیم برای انجام كاری آنقدر صبر كنیم تا دو نفر احساسشان مانند یكدیگر بشود، باید همیشه صبر كنیم.

اگر از دیگران بپرسیم كه در چه وضعی هستند و به آنان نیز موقعیت خود را بگوییم و بعد به گفت وگو درباره واقعیت موجود بپردازیم، نتیجه بهتری به دست می آید.

3- وقت گروهی:

زمانی برای بودن با تمام اعضای خانواده: برای فراهم آوردن چنین امكانی، اولین قدم این است كه به این نكته اهمیت بدهیم و سپس راه های تحقق آن را بیابیم. اگر مسائل مربوط به كارهای خانوادگی بدون حضور تمام افراد خانواده انجام شود، احتمال سوء تفاهم چندین برابر می شود. مهم است كه همه اعضای خانواده از جریانات مطلع باشند و به جای ارتباط در گوشی كه امكان ساختن شایعه و سوءظن را فراهم می كند، تماس مستقیم داشته باشیم و واقعیت ها را خود بیازماییم. در خانواده های آشفته كه ارتباط در گوشی بسیار متداول است راه را برای انواع تحریف هموار می كند. این نوع خانواده ها در یك خانه زندگی می كنند اما خیلی تجربه واقعی با یكدیگر ندارند و از حضور حقیقی یكدیگر بی بهره اند و تصور زندگی خانوادگی بیشتر فریب است تا واقعیت.

البته داشتن وقت گروهی، ضمانتی برای بهبود كارهای خانوادگی نیست. مهم آن است كه زمانی را كه شما به عنوان یك گروه با هم هستید، چه پیش می آید. آیا سكوت برقرار است؟ آیا از این وقت برای آشناتر شدن با بقیه افراد خانواده استفاده می كنید؟ درباره چه صحبت می كنید؟ آیا زمانی است كه خوب گوش می كنید تا شادی ها، شكست ها، رنج ها و صدمه ها عیان شود؟ آیا برای نقشه های جدید و حل بحران های كنونی از این فرصت استفاده می كنید؟

گردهمایی خانواده در پایان روز فرصتی است تا آنچه را كه در دنیای خارج از خانه اتفاق افتاده با یكدیگر در میان بگذارند و با یكدیگر تجدید رابطه كنند و یك برنامه كامل تفاهم و رفع اختلاف را برگزار كنند.

آشنا شدن با نحوه استفاده از وقت و زمان یكی از عوامل موثر در هر ارتباطی است. هیچ دو نفری كاملاً مثل هم از وقت استفاده نمی كنند. نحوه بهره گیری هر كس از زمان بستگی به آگاهی، دانش، انگیزه و علاقه او دارد. پیش بینی زمان برای اجرای تعهدات و دستورهای برنامه امری اساسی است كه درك زمان بخش مهمی از پیش بینی زمان است. نگرش ما نسبت به زمان به مقدار زیادی بر كارآیی ما بر انجام كارها اثر می گذارد. بی آن كه متوجه باشیم زمان، بر بسیاری از افراد حكومت می كند. متأسفانه بسیاری از خانواده ها از كودكان می خواهند، از زمان به نحو مفیدی استفاده كنند كه خود بزرگتر ها نمی توانند.

تمرین

1- در حال حاضر قادر به چه كاری هستید؟

2- همه بنشینید، یك فهرست از تمام كارهایی كه در خانواده شما باید انجام شود تهیه كنید.

3- آیا تمام كارهای اساسی انجام نشده، یا شاید كارها بدانجام می شود یا تعداد زیادی كار بر دوش یك فرد و تعداد كمی بر دوش دیگران گذاشته شده است؟ اگر هر یك از این موارد صحت داشته باشد، شخصی در خانواده شما و یا دیگران مزاحم و مانع كارش شده اند.

4- چگونه تصمیم می گیرید كه چه كسی باید یا می تواند چه كاری انجام دهد و در چه زمانی؟

5- كارهای خانوادگی گروه «اول» شامل چند موضوع می شود؟

6- دو روز را در نظر بگیرید: یك روز تعطیل آخر هفته و یك روز از روزهای وسط هفته، چه مدت زمانی را همه اعضای خانواده در كنار هم هستید؟

7- در پایان هر روز امكاناتی را كه برای اوقات شخصی، دو نفری و گروهی داشته اید محاسبه كنید.

8- درباره خود و ارتباطتان با زمان فكر كنید. نگاهی به فهرست تقسیم وقت خود بیندازید.

منبع:همشهری