۱۰۰ ثانیه زندگی

درباره جایگاه و اهمیت فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای

در جهان امروز با فراگیر شدن رسانه‌های گوناگون برای ارائه اطلاعات و مفاهیم فرهنگی، هنری، سیاسی و عقیدتی برای همگام شدن با رسانه‌های جدید باید زبان ایجاز را جست و جو كنیم. با سرعت گرفتن ریتم زندگی در جهان كنونی تماشاگران سینمای آینده، شاید برای دیدن فیلم‌های طولانی و یا خواندن رمان‌های چند جلدی فرصت كافی نداشته باشند. در چنین شرایطی فیلم‌های كوتاه دیجیتالی حرف اول را خواهند زد.

در سال‌های اخیر، سینمای كوتاه حرفه‌ای، بُعدی از صنعت فیلم سازی جهان در قالب‌هایی چون داستانی، مستند و انیمیشن و آثاری با موضوعات جدی مفهومی و عمیق را در برگرفته است. سینمای كوتاه حرفه‌ای در قرن بیست و یك با ساختار كاملا صنعتی و حرفه‌ای، از سینمای آموزشی آماتوری كه در جهان از آن به عنوان سینمای دانشگاهی یاد می‌شود، متمایز شده است.

در فیلم سازی كوتاه، اصل كلی بر آن است كه در حداقل زمان ممكن، به بهترین و رسا‌ترین شیوه، قصه تعریف شده و پیام رسانده شود. در فیلم نامه‌های آثار كوتاه بر خلاف فیلم نامه‌های بلند مبتنی بر ساختارهای سه پرده‌ای، فیلم ساز در اندك زمانی، تماشاگران را با موقعیت دراماتیك، داستان، فضا و شخصیت‌ها آشنا می‌سازد، چرا كه شكل پرداخت در فیلم‌های كوتاه به گونه‌ای است كه می‌توان در دقایق اولیه، خطوط داستانی اثر را درك نمود. اما از طرفی، فیلم كوتاه معمولا توام با تعلیق است و تماشاگر در یك كنش و كشش دراماتیكی، با خط اصلی فیلم همراه شده و برای پی بردن به راز نامشكوف و قصد و غرض فیلم ساز باید تا پایان داستان، فیلم كوتاه را دنبال نماید.

یكی از شاخه‌های نوظهور فیلم‌های كوتاه، فیلم ۱۰۰ ثانیه‌ای است كه در سال‌های اخیر بسیار مورد استقبال سینما دوستان و كارگردانان جوان قرار گرفته و در كشورهای دارای صنعت سینما، جشنواره‌های متعدد و معتبر فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای برگزار می‌شوند. برگزاری جشنواره بین المللی فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای در كشور ما نیز یكی از جوان‌ترین رویدادهای سینمایی است كه همه ساله به همت حوزه هنری میسر می‌شود.

فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای برخلاف تصور عمومی، كلیپ، نماهنگ، فیلم‌های موبایلی یا پیام‌های آموزشی نیستند. این فیلم‌ها كه می‌توانند در قالب‌های داستانی، انیمیشن یا مستند ارائه شوند، هویت كامل یك فیلم مستقل را دارند و گروهی حرفه‌ای با طرح و ایده ابتدایی و موجز شروع به ساخت آن‌ها می‌كنند. برای مثال در فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای داستانی كه از ساختار خوبی برخوردار باشند، معمولا با ایده‌هایی غافلگیر كننده و جذاب رو به رو هستیم كه در كوتاه‌ترین زمان ممكن، قصه‌ای كامل را برای مخاطب تعریف كرده و حتی همانند یك فیلم كوتاه با زمان ده یا بیست دقیقه، اوج و فرود داستانی داشته و در نقطه پایانی می‌توانند مخاطب را كاملا هیجان زده، غافلگیر و یا مغموم كرده و یا به خنده بیندازند.

همچنین فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه برخلاف آنچه تصور می‌شود، فیلم‌های آماتوری نیستند و قرار نیست مثلا دانشجویان سینما با ساخت این دست از فیلم‌ها مشق فیلم كوتاه یا بلند كرده و از تجربه ساختشان برای كارهای مهم‌تر در آینده استفاده كنند؛ چرا كه ساخت فیلم‌های كوتاه ۱۰۰ثانیه‌ای خود نیاز به تبحر و تجربه دارد. اینكه كارگردانی بتواند در كمتر از تنها دو دقیقه پیام خود را از طریق یك داستان، ایده خلاقانه و یا طرحی تخیلی و فانتزی به مخاطب برساند، قطعا كاری دشوار‌تر از ساخت فیلمی با زمان بالا است و نیاز به كوشش و وسواس و دقت بیشتری نیز دارد. یعنی تنها به صرف داشتن زمان كوتاه نمی‌توان فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای را در دسته فیلم‌های تجربی یا آماتوری قرار داد.

فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای معمولا ایده‌هایی انفجاری دارند، به این معنا كه ایده و طرح ابتدایی این دسته از فیلم‌ها بر مبنای غافلگیر كردن مخاطب چیده می‌شوند. مثلا كودكی فقیر با كفش‌های كهنه آرزو می‌كند به جای پسری ثروتمند كه با كتانی‌های گران قیمت روی نیمكت پارك نشسته و بسیار خوشحال به نظر می‌رسد باشد و این آرزو محقق می‌شود و ناگهان می‌بینیم پسر ثروتمند با كتانی‌های كهنه و پاره می‌دود و از شادی فریاد می‌كشد و اینجاست كه كارگردان با شیوه‌ای غافلگیر كننده به مخاطب می‌فهماند پسر ثروتمند در واقع فلج مادرزاد بوده و حالا كه جایش با پسرك فقیر عوض شده، بدنی سالم دارد. این دست موقعیت‌های كوبنده و جذاب و ابتكاری در فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای كه اغلب توسط كارگردان‌های جوان ساخته می‌شوند، به وفور دیده می‌شود. فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای این مزیت را دارند كه در كمترین زمان ممكن بیشترین تاثیر را بر مخاطب خود بگذارند و در ذهن وی باقی بمانند.

دیگر حُسن بزرگ فیلم‌های كوتاه و به خصوص فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای كه اغلب با فناوری نوظهور دوربین‌های دیجیتال تولید می‌شوند، در این است كه كمیت بالایی دارند و این كمیت در ‌‌نهایت، كیفیت را نیز به دنبال خواهد داشت. به این معنا كه سهولت در ساخت فیلم‌های كوتاه ۱۰۰ ثانیه‌ای و كم خرج بودن تولیدشان می‌تواند طیف وسیعی از كارگردانان، دانشجویان فیلم سازی و حتی علاقه مندان به ساخت فیلم را جذب نموده و از بین تعداد بالای تولیدات این نوع فیلم‌ها در جهان می‌توان انتظار آثار درخشان و شاهكارهای بیشتری را نیز داشت.

پخش فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای نیز با توجه به گسترش شبكه‌های اجتماعی و اینترنت در دنیا بسیار آسان شده است. حتما طی یكی دو سال اخیر كه شبكه‌های اجتماعی بر روی تلفن‌های همراه هوشمند فراگیر شده، شما هم با فیلم‌های خلاقانه ۱۰۰ثانیه‌ای كه علاقه مندان به سینما بر روی این شبكه‌ها قرار می‌دهند، رو به رو شده‌اید و چندتایی از آن‌ها را دیده‌اید. این فیلم‌ها را می‌توانید در اتوبوس، محل كار، زمان استراحت، بین كلاس‌های مدرسه و دانشگاه، هنگام صرف غذا و حتی پشت چراغ قرمز تماشا كنید. اهمیت فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای دقیقا در همین مطلب نهفته است. اینكه با زندگی سریع و پرشتاب دنیای امروز آداپته شده و نبض زندگی پر شده از فناوری را در دستان خود گرفته است.