چرا ریش و سبیل درنمی آورم؟

نداشتن ریش و سبیل نوجوانان و جوانان در اغلب موارد علت خاصی ندارد و به خاطر مسائل ژنتیکی، طبیعت بدن فرد طوری بنا نها شده است که فولیکول های موی کمی در آن ناحیه رشد کند.

درنیامدن موهای صورت در جنس مذکر دو منشا می‌تواند داشته باشد: یکی اینکه اصلا فولیکول مویی وجود نداشته باشد؛ مثلا در بعضی نشانگان‌ها (سندرم‌ها) مثل هیپوتریکوزیس ارثی و مادرزادی چنین مشکلی وجود دارد و به طور ژنتیکی در بعضی از پسران و مردان خانواده، قسمتی از ریش‌های فرد در نمی‌آید.

در بیشتر این موارد در قسمت‌های فاقد ریش، فولیکول مو اصلا وجود ندارد و لذا هیچ درمانی نمی‌تواند باعث رشد مو شود و تنها راه‌حل، کاشت مو می‌باشد که البته در موارد بسیار نادری که این تنک بودن غیرقرینه و محدود به منطقه کوچکی باشد، منطقی به نظر می‌رسد و نیاز به درمانی ندارند.

اما دومین علت نداشتن ریش و سبیل، کمبود هورمون‌های مردانه است. کمبود هورمون مردانه (آندروژن) اگر قبل از سن بلوغ رخ دهد، در جنس مذکر موجب علایمی می‌شود که شامل ایجاد علایم ثانویه جنسی به طور ناقص، تناسب اسکلتی خواجه‌ای، آلت تناسلی کوچک، کوچک ماندن بیضه‌ها و عدم تشکیل چین و چروک‌های خاص کیسه بیضه است.
در این حالت صدای پسر نازک مانده و توده عضلانی‌اش افزایش پیدا نکرده و قدرت او از حد طبیعی کمتر خواهد بود.

دکتر هادی شهراد دجستانی، فوق تخصص غدد و متابولیسم درباره علت نداشتن ریش و سبیل در برخی از مردان می گوید:
«شایع‌‌ترین علت کم‌مویی و یا نداشتن ریش و سبیل در آقایان، مسائل ژنتیکی و خانوادگی است، به گونه‌ای که می‌توان گفت در بیش از 95 درصد مردان این موضوع ثابت شده است.

کم‌مویی و یا نداشتن موهای صورت در آقایان بیشتر در سن ورود به دانشگاه دیده می‌شود، زیرا در این زمان نوجوانان و جوانان دوست دارند همانند یک مرد بالغ جلوه کنند که نداشتن ریش و سبیل منجر به نگرانی آنها نسبت به این مساله می‌شود.

اختلال در هورمون‌های مردانه، یکی دیگر از علت‌های کم‌مویی در مردان است که البته این مساله بسیار نادر می باشد.

مردانی که از نداشتن ریش و سبیل رنج می‌برند، ابتدا باید به یک پزشک متخصص غدد مراجعه کنند تا بررسی‌های لازم در آنها انجام شود و در صورت تشخیص پزشک مبنی بر اختلال هورمون‌های مردانه، دارو درمانی برای مراجعه‌کننده آغاز می‌شود.

درمان کاهش هورمون‌های مردانه، نیاز به یک تا دو سال زمان دارد و تمام داروها در این بیماران خوراکی است، زیرا درمان‌های موضعی پاسخگوی نیاز بیماران نیست.

اگر پسری دارای سابقه خانوادگی کم مویی صورت باشد و تا سن 18 الی 19 سالگی حدود 50 درصد از موهای صورت او رشد کرده باشد، نیاز به مراجعه پزشک ندارد، زیرا این مشکل با کمی صبر برطرف می‌شود.

برخی افراد برای پرتر نشان دادن موهای صورت خود از رنگ مو استفاده می‌کنند که باید گفت استفاده از رنگ مو و حنا هیچ تاثیری بر رویش مو و پرتر شدن آن ندارد و تنها ظاهر آن را تغییر می‌دهد.»

دکتر مجتبی امیری ، متخصص بیماری‌های پوست در این باره می گوید:
«وقتی در صورت بیمار اصلا مویی نمی‌روید، باید دید آیا صفات ثانویه جنسی دیگری در او شکل گرفته است یا نه، چون ممکن است اختلال هورمونی مطرح باشد.

بیماری‌هایی که باعث می‌شوند ریش وسبیل به‌صورت تکه‌تکه رشد کنند، متنوعند و یکی از مهم‌ترین آن‌ها بیماری «آلوپسی» است.

موارد دیگر را هم باید مدنظر داشت؛ به عنوان مثال، در بیماری «لیکن‌پلان»، سلول‌های التهابی به فولیکول‌ها حمله می‌کنند و آن‌ها را به طور دائمی از بین می‌برند و در محل گرفتار، جوشگاه ایجاد می‌کنند.

آکنه‌های چرکی شدید هم می‌توانند فولیکول‌های مو را از بین ببرند.

در گذشته نیز ابتلا به برخی از عفونت‌های قارچی باعث از بین بردن فولیکول مو می‌شد. امروزه کمتر شاهد این نوع از عفونت در بیماران هستیم.

بیماری‌های کمیابی مانند لنفوم‌های پوستی هم فولیکول را از بین می‌برند.

همه موارد گفته شده درمان‌های جداگانه‌ای دارند. اگر اختلال هورمونی وجود دارد ممکن است به تجویز هورمون نیاز باشد.
درمان بیماری‌هایی ژنتیکی هم اغلب دشوار است، ولی باز هم می‌توان راه‌حلی برای آن‌ها یافت. بیماری‌های التهابی نیز باید متوقف شوند.»

درمان با استفاده از کورتون
دکتر غلامحسین غفارپور ، متخصص بیماری‌های پوست معتقد است:
«اگر رشد تکه‌تکه‌ای موی صورت، از‌‌ همان ابتدای بلوغ یا دوران نوجوانی شروع شود، به احتمال بسیار زیاد می‌توان گفت فرد دچار بیماری طاسی سکه‌ای یا آلوپسی است.

در این بیماری سیستم دفاعی بدن به دلایل نامشخص علیه فولیکول‌های مو فعال شده و باعث ضعیف شدن ریشه و گاهی هم باعث نابودی آن می‌شود.

طاسی بخشی از سر یا صورت در دوران کودکی الگوی خاصی دارد، اما در دوران بزرگسالی تغییر می‌کند. ریزش مو در سن پایین، معمولا شکل کروی یا بیضوی دارد، ولی با افزایش سن ممکن است به ابرو‌ها و موی سر نیز گسترش یابد.

درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. درمان‌ها بیشتر برای جلوگیری از عود یا شدت آن است.

درمان نیز معمولا استفاده از کورتون است. البته مصرف کورتون در بیماران باید محدود و با نظر پزشک باشد.

کرم‌ها و ترکیب‌های دیگر یا استفاده از اشعه ماورای بنفش نیز راه‌های درمانی دیگری هستند که هر کدام را می‌توان پس از معاینه دقیق بیمار بررسی کرد و بهترین درمان را پیشنهاد داد. گاهی اثر دارو‌ها موقتی است و احتمال عود وجود دارد.

البته بیماری‌های پوستی هم باعث ریزش مو می‌شوند و لازم است از این نظر هم بررسی شوند. اگر شکی در تشخیص نوع بیماری که باعث ریزش شده وجود داشته باشد، با انجام نمونه‌برداری می‌توان در مورد آن مطمئن شد.»

درمان با استفاده از پیوند مو
دکتر سید مسعود داودی ، متخصص بیماری‌های پوست می گوید:
«اگر بیمار از نظر ژنتیک مشکلی داشته باشد و طی بررسی‌ها مشخص شود درمان‌های معمولی تاثیری در رویش مو‌ها ندارند، می‌توان از دو روش میکروپیگمانتاسیون و پیوند مو استفاده کرد.

میکروپیگمانتاسیون، نوعی خالکوبی پیشرفته با مزایای بهتر است و برای انجام آن از رنگ‌ها و موادی استفاده می‌شود که از نظر پزشکی مورد تایید هستند.

خالکوبی معمولا برای ریزش‌هایی است که محدوده وسیعی ندارند، مثلا ریزشی که فقط در سبیل وجود دارد، یا فردی که در اثر حادثه بخشی از ابرویش را از دست داده باشد.

دوام این مواد روی پوست تقریبا 2 تا 3 سال است و مزیت آن پاک کردن آسانش به‌وسیله لیزر است.

از این رنگ‌ها حتی برای بیمارانی که مبتلا به ویتیلیگو یا برص هستند نیز استفاده می‌شود، چون در بیماری ویتیلیگو، رنگدانه‌ها از بین می‌رود و پوست بخشی از قسمت‌ها روشن‌تر از دیگر نقاط است. با این رنگ‌ها می‌توان تا حدودی، رنگ از دست رفته پوست را جبران کرد.

کاشت مو نیز روش خوبی برای جایگزین کردن مو در نقاط طاس و بی‌مو است. پیوندی که برای صورت و سبیل استفاده می‌شود از موهای شقیقه یا خط موهاست که از نظر الگوی رشدی، بیشتر شبیه به ریش و سبیل هستند، یعنی رشد مو‌ها محدود‌تر است.

بیمار حتما باید به متخصص پوست مراجعه کند تا بررسی‌های بیشتری انجام شود و ببینند آیا کاندید مناسبی برای کاشت مو است، یا بهتر است برایش میکروپیگمانتاسیون انجام شود.»

منابع:
هفته نامه سلامت - پرنیان پناهی
سایت دکتر سید حسین دهقان منشادی – فوق تخصص غدد و متابولیسم
آنا

مطالب مرتبط:
5 فایده ریش و سبیل برای سلامتی مردان
4 پرسش شایع درباره ی موی صورت آقایان