سرم داد می زنی؟ برو تو اطاقت!
فرزند یک خانواده وقتی در دوره های رشدی مختلفی قرار می گیرد، خصوصیات مربوط به آن دوره را از خود نشان می دهد. برخی از این دوره ها با تنش کم تری و برخی با دغدغه، نگرانی و افت و خیزهای روحی و روانی بیشتری همراه است. بنابراین به جرأت می توان گفت،نوجوانی یکی از آن دوره های رشدی است، که معمولا با نگرانی و اضطراب والدین روبرو هستیم. چرا که در این مرحله از رشد، نوجوان ما دوران کودکی و وابستگی اش به والدین را پشت سر گذاشته و به دنبال کسب هویت و استقلال گام بر میدارد.
کسب استقلال یکی از مهم ترین مسئله هایی است که نادیده گرفتن آن می تواند برای آینده نوجوان و دوره های بعدی زندگی او خطر آفرین باشد. اما مشکل زمانی پیش می آید که ما با نوجوان پرخاشگر روبرو هستیم و این جاست که والدین از رفتار و گفتار فرزند خود بسیار شاکی هستند. آن ها اذعان می کنند که فرزندشان زندگی را به جهنمی بزرگ تبدیل کرده است.
نوجوان من پرخاشگر است؟
نوجوان پرخاشگر، نوجوانی است که با رفتارهایی چون داد و فریاد زدن های زیاد، خشم کنترل نشده، رفتارهای ضد اجتماعی و نظایر آن شناخته می شود. این نوجوانان ممکن است در رابطه با آنچه که برای آن ها در طول روز یا هفته اتفاق می افتد، با والدین خود صحبت نکنند و در کل رابطه عاطفی و کلامی درستی برقرار نسازند. آن ها خواسته های خود را با فریاد، کوبیدن در و پرت کردن اشیا بیان می کنند. در این شرایط والدین واقعا نگران فرزندان خود می شوند و این سوال برای شان پیش می آید که ما چه کنیم رابطه بهتری با یکدیگر برقرارسازیم؟ باید دانست آگاهی از چند مهارت و به کارگیری آن می تواند این دوره را به یک دوره شیرین چه برای نوجوان و چه برای والدین تبدیل می کند.
اصرار نکنید در یک لحظه همه چیز را بفهمید
گاهی اوقات رفتارهای ناشیانه و نادرست والدین باعث می شود که نوجوان به رفتارهای غیر منطقی خود ادامه دهد و حتی بر شدت آن ها بیفزاید. اگر والدین بتوانند شیوه های استدلال و راههای درست گفتگو کردن را به فرزندشان بیاموزند، احساس امنیت بیشتری برای وی به ارمغان می آورند. فرض کنید نوجوان از موضوعی عصبانی و ناراحت است. وارد خانه می شود و بدون سلام دادن در اتاق را محکم می بندد و برای ایجاد محیط تنهایی به گوشه ای پناه می برد. برخی والدین در همان لحظه از نوجوان خود می خواهند که دلیل عصبانیت خود را توضیح دهد. نوجوان که در آن لحظه میلی به پاسخ دادن ندارد بیشتر فریاد می زند و از والدین می خواهد که اتاق را ترک کنند. این رفتارها مانند یک دایره در تسلسل باطل تکرار می شود. یعنی با بالا رفتن صدای نوجوان، صدای والدین هم بالاتر می رود و در نهایت گفتگوی درستی شکل نمی گیرد.
پس در ابتدای امر اگر متوجه عصبانیت نوجوان خود شدید پرس و جوی مداوم را کنار گذاشته و اجازه دهید در خلوت خود آرام گیرد. پس از بیرون آمدن از خلوت و آرامش روحی و روانی کنار فرزندتان بنشینید و با آرامش گفتگو را شروع کنید.. به او بگویید این طور که مشخص است تو از موضوعی احساس ناراحتی می کنی. دوست داری با هم در رابطه با آن صحبت کنیم؟ با هیمن لحن کم کم وارد جزئیات مسأله شوید. یادمان باشد با عجله و شتاب به ارائه راهکار و نصیحت نپردازیم. مطمئن باشید در طی گفتگوی صمیمانه خود به خود به حل مسئله خواهید رسید.
وارد دام حرکت موازی با خشم نوجوان تان نشوید
گاهی ما ناخواسته رفتارهای خشم آلود نوجوان مان را تقویت می کنیم. همچنان که اشاره شد همراهی در رفتارهای خشم آلود از طرف والدین می تواند فاجعه بار باشد. وقتی نوجوان شما داد و فریاد می کندو دست به رفتارهای عصبی می زند فضایی برای یک اشتباه بزرگ مهیا می شود و برخی از والدین به سرعت وارد این دام می شوند. این دام حرکت موازی با خشم نوجوان است و می گوید: اگر او داد می زند شما باید بلندتر داد بکشید.
اما این رفتار شما باعث می شود نوجوان تان گمان ببرد داد زدن یکی از راههای طبیعی برای بیان خواسته ها و احساساتش است. پس در دفعات بعدی نیز همین رفتار را تکرار می کند. یکی دیگر از رفتارهای مقابله به مثل نادرست، کشمکش و دعوای فیزیکی با فرزند است. که آن هم به شعله ورتر شدن آتش دعوا کمک می کند. والدین الگوهای رفتاری و کلامی فرزندان هستند. هر نوع رفتار شما تقویت کننده رفتارهای بعدی فرزندتان است. پس به جای نشان دادن الگوهای غلط رفتاری به او بیاموزید که چگونه خشم خود را به شکل صحیح کنترل کند.
از ورزش برای مهار خشم بهره ببرید
از راههای کنترل خشم و آموزش مهار آن به فرزندتان، تشویق او به انجام فعالیت های بدنی همچون ورزش های هوازی، ایروبیک و شنا است. هر نوع ورزشی که بتواند هیجان فرزندان را تخلیه کند در این راستا کمک کننده است. به فرزندان خود یاد دهید هنگامی که پرخاشگری بر آن ها چیره می شود، خشم خود را معطوف به وسیله ای بی خطر کنند. مثلا ضربه زدن به یک بالش یا مشت زدن به یک پتو.
سرخوردگی و تحقیر موتور محرکه خشم در نوجوان
خشم هیجانی است که زیر بنای آن می تواند عوامل مختلفی داشته باشد. مثلا نوجوان شما اگر در مدرسه از طرف دوستان خود تحقیر شده باشد و نتواند احساسات خود را نشان دهد، همین عامل باعث پرخاشگری مهار نشده او در خانه می شود. اگر نوجوانی نتواند با کسی درد دل کند یا حرفهای خصوصی اش را با او در میان بگذارد، باعث ناراحتی و عصبانیت او می شود. چرا که احساس می کند، کسی نیست او را درک و با او همدلی کند. شما والدین عزیز با شناسایی این عوامل زیر بنایی سعی بر حل آن داشته تا پرخاشگری نوجوان خود را به مقدار زیادی کاهش دهید. یک نوجوان با آنکه دوران کودکی خود را پشت سر گذاشته، اما هنوز نیازمند مهر و محبت بی دریغ شماست. پس او را از احساسات و عواطف گرم مادرانه و پدرانه خود محروم نسازید و دست نوازش و مهر خود را همواره بر سر او بکشید. چرا که هیچ چیز به اندازه محبت و مهر نمی تواند منجر به یک رابطه عمیق عاطفی و احساسی گردد و بدین شکل شما بهتر میتوانید وارد دنیای فرزندتان شوید.
شکوفه شیبانی
بخش خانواده ایرانی تبیان
مطالب مرتبط:
یکی گم شده ، پیداش می کنم من!
بلوغ و حاشیه هایش
یواشکی با والدین نوجوان
