روز شمار دفاع مقدس(3)
سال 1361 با آغاز سال جدید ضربات قاطع مدافعین انقلاب سبب دگرگونی عمیق در توازن جنگ شد. عملیات فتح المبین که از جانب امام امت(ره) فتح الفتوح لقب گرفت، ضربات جبران ناپذیری بر ارتش بعث عراق وارد ساخت و موجب آزاد سازی مناطق استراتژیک وسیعی گردید. عملیات بیت المقدس که در فاصله زمانی کوتاهی پس از فتح المبین صورت گرفت رژیم عراق را در آستانه سقوط قرار داد. فتح خرمشهر علاوه بر افزایش روحیه درجبهه خودی اعتبار نظامیان عراقی را شدیداً زیر سوال برد. در واقع همانگونه که تصرف خرمشهر برگ برندة عراق محسوب می شد و موازنه را به نفع او حفظ می کرد از دست دادن آن نیز توان و کارآیی ارتش و رژیم عراق را در داخل و خارج مورد تردید قرار داد بویژه آنکه تلفات نیروی انسانی و تجهیزات انهدامی و اغتنامی ارتش عراق در این عملیات آنقدر بالا بود که رژیم عراق را یارای ادامه جنگ نبود. عملیاتهای فتح المبین و بیت المقدس بکلی توازن جنگ را به نفع نیروهای اسلامی تغییر داد و ارتش عراق را شدیداً در موضع انفعالی قرار داد. بگونه ای که صدام حسین رئیس رژیم عراق پس از بازپس گیری فاو در فروردین 67 اظهار داشت.(نقل به مضمون): «بعد از تصرف محمره(خرمشهر) توسط ایران ما فقط یک تیپ داشتیم که برای حفاظت بغداد گماردیم» رژیم عراق در پی شرایط حادی که بر او عارض شده بود و بدلیل ضعفهای موجود تحت لوای صلح طلبی دست به عقب نشینی از بقیه نقاط مرزی زد و در نقاطی موضع گرفت که توسط موانع طبیعی محافظت می شد تا بدین نحو کمبود نیروی خود را جبران نماید. ضعف های اساسی عراق در این مقطع عبارت بودند از:
1 - عدم برنامه ریزی برای جنگ دراز مدت در داخل خاک ایران.
2 - شکست روحی ناشی از عدم موفقیت در استراتژی پیروزی برق آسا.
3- ناتوانی در مقابل جنگهای نامنظم.
4 - عدم دستیابی به خطوط دفاعی منظم و قابل اتکاء.
5 - دادن جناح و فاصله زیاد بین خط مقدم و عقبه.
6 - دست نیافتن به هدفهای مورد نظر.
7-فقدان انگیزه در سربازان عراقی. بعد از بیت المقدس بدلیل تحلیل رفتن توان یگانهای خودی وقفه ای کوتاه در انجام عملیات بعدی ایجاد شد و عراق نیز سراسیمه اقدام به ایجاد موانع و خطوط متعدد دفاعی در جنوب نمود تا بدین وسیله شهر استراتژیک بصره را از خطر متعدد سقوط مصون دارد.
برای این منظور کارشناسان نظامی غربی و اسرائیلی نیز عراق را یاری دادند. جمهوری اسلامی ایران پس از حل شبهات شرعی و سیاسی در خصوص ورود به خاک عراق عملیات رمضان را به منظور تصرف بخشی از خاک عراق انجام داد. از جمله دلایل اصلی پیشروی به داخل خاک عبارت بودند از:
1 - خارج ساختن شهرهای آبادان و خرمشهر از برد توپخانه عراق و فراهم کردن زمینه بازگشت مردم به این شهرها.
2 - جلوگیری از استمرار استراتژی هجومی عراق در دریا و هوا.
3 - وادار ساختن مجامع بین المللی به قضاوت عادلانه و حل و فصل وضعیت موجود.
4 - تنبیه متجاوز. عملیات رمضان و چند عملیات متعاقب آن مانند والفجر مقدماتی، نتایج مورد نظر را بدنبال نداشت و جنگ وارد مرحله جدیدی شد که طی دو سال بعد نیز ادامه یافت.
61/1/2- عملیات فتح المبین در جبهه جنوب و در منطقه غرب شوش و دزفول و غرب رودخانه کرخه صورت گرفت. در این عملیات نیروهای خودی با 3تیپ زرهی، 20 تیپ پیاده و 10 گردان توپخانه در مقابل 7 تیپ زرهی،6تیپ مکانیزه، 15 تیپ پیادة دشمن وارد عمل شدند که در نتیجه قریب 2400 کیلومتر مربع از خاک جمهوری اسلامی شامل مراکزی چون سایت و رادار فکه، جاده دزفول- دهلران و … آزاد شد و شهرهای شوش، دزفول، اندیمشک و پایگاه های شکاری دزفول از زیردید و تیر دشمن خارج گردید. در این عملیات 15000 نفر از نیروهای عراق به اسارت درآمدند و 361 دستگاه تانک و نفربر، 18 فروند هواپیما، 300 دستگاه خودرو، 50 قبضه توپ و 30دستگاه تجهیزات مهندسی دشمن منهدم شد. همچنین 320دستگاه تانک و نفربر، 500 دستگاه خودرو، 165 قبضه توپخانه و 50 دستگاه تجهیزات مهندسی آنان به غنیمت نیروهای خودی درآمد.
61/2/10-عملیات بیت المقدس در جنوب اهواز و شمال خرمشهر توسط سپاه و ارتش انجام شد. عملیات بیت المقدس در جنوب اهواز و شمال خرمشهر توسط سپاه و ارتش انجام شد. در این عملیات25 تیپ پیاده، 7 تیپ زرهی و 11 گردان توپخانه خودی در مقابل 8 لشگر سازمانی و نزدیک به 20 تیپ مستقل و حدود 539 قبضه انواع توپ دشمن وارد عمل شدند که در نتیجة آن 5400 کیلومتر مربع از اراضی جمهوری اسلامی از جمله شهرهای خرمشهر، هویزه و پادگان حمید آزاد شد. در عملیات بیت المقدس 19000 نفر از نیروهای دشمن اسیر و 16000 نفر کشته و یا زخمی شدند و تلفات سنگینی به تجهیزات و ادوات آنها وارد آمد، از جمله 150 دستگاه تانک و نفربر، 20 فروند هواپیما، 200 دستگاه خودرو و 30 قبضه توپخانه دشمن منهدم گردید و 50 دستگاه تانک و نفربر، 300 دستگاه خودرو و 30 قبضه توپ توسط نیروهای اسلام به غنیمت گرفته شد.
61/4/23- عملیات رمضان در منطقه عمومی شرق و بصره و در داخل خاک عراق انجام شد. در این عملیات 6 لشکر پیاده، 2 لشگر زرهی و 2 تیپ مستقل خودی در مقابل 3 لشکر زرهی، 1 لشکر مکانیزه، 1 لشکر پیاده و چندین تیپ زرهی، پیاده و مکانیزه دشمن وارد عمل شدندو هرف عملیات رمضان تعقیب متجاوز، دور ساختن دشمن از شهرهای حساس و استراتژیک خرمشهر و آبادان و همچنین انهدام واحدهای باقیمانده ارتش عراق بود. در این عملیات 1315 نفر از نیروهای دشمن اسیر و 7400 نفر کشته و یا زخمی شدند و 1097 دستگاه تانک و نفربر، چند صد دستگاه خودروی نظامی و مهندسی، 5 فروند هواپیمای دشمن منهدم شد و 100 دستگاه تانک و نفربر و دهها دستگاه خودروی نظامی و مهندسی به غنیمت نیروهای خودی درآمد.
61/5/15_ عملیات ثارالله در منطقه قصر شیرین توسط سپاه.
61/6/26_ عملیات حسین ابن علی توسط سپاه در میمک.
61/7/9 _ عملیات مسلم ابن عقیل توسط ارتش و سپاه در محور سومار.
61/8/10 _ عملیات محرم در منطقه حمرین توسط ارتش و سپاه.
61/11/17_ عملیات والفجر مقدماتی در جبهه جنوب و در محور فکه و چزابه توسط سپاه و ارتش انجام شد این عملیات که با قصد نفوذ در داخل خاک عراق طراحی شد دومین تجربة نیروهای خودی در ورود به داخل خاک دشمن بود. ارتش عراق که ضربات سهمگینی از نیروهای خودی در عملیات بیت المقدس، فتح المبین و …خورده بود با شیوة رزم و نحوه تهاجم نیروهای خودی آشنا شده و با اتخاذ شیوه های پدافندی پیچیده قصد داشت مانع از ادامه موفقیت نیروهای خودی گردد. در عملیات والفجر مقدماتی که زمینه ساز حرکتهای محدود دیگری شد یگانهای خودی موفق شدند ضمن انهدام بخشی از قوای دشمن قسمتهایی از خطوط مرزی را در شمال چزابه تأمین نمایند.
منبع:سایت ساجد
