11 واقعیت عجیب درباره اجزای شکم

دستگاه گوارش دارای دو عملکرد اصلی است: تبدیل غذا به موادی که بدن شما به آنها نیاز دارد و پاکسازی بدن از مواد زائد.
سیستم گوارشی برای انجام کار خود، نیاز به همکاری ارگان های مختلف در این دستگاه دارد، از جمله دهان، معده، روده، کبد و کیسه صفرا.

در اینجا حقایقی را در مورد اجزای دستگاه گوارشی برایتان بیان می کنیم.

لوله گوارش به اندازه یک زمین تنیس است
دستگاه گوارشی از یک لوله بلند تشکیل شده است که از دهان شروع شده و تا مقعد ادامه دارد. در این مسیر مری، معده و بخصوص روده‌های بزرگ و کوچک تعبیه شده‌اند که مساحت آنها دویست مترمربع و به عبارتی معادل مساحت یک زمین تنیس است.

سطح روده‌ها از چین‌خوردگی‌های بیشماری تشکیل شده است و تمام این چین و شکن‌ها برای ادامه روند گوارش و جذب مواد غذایی لحاظ شده‌اند.

باید بدانید که عمل‌های جراحی معده، عواقب سختی دارد. زمانی که این عضو به خاطر تومور و یا هر دلیل دیگری مورد جراحی قرار می‌گیرد، کل سیستم گوارشی تهدید می‌شود. در این حالت معده نقش اصلی خود یعنی «له‌کنندگی» و بخصوص تنظیم عبور غذا به روده را انجام نمی‌دهد. در بسیاری از موارد، بیمارانی که تحت عمل جراحی معده قرار می‌گیرند، تا 8 کیلوگرم وزن از دست می‌دهند.

تعداد ژن‌های موجود در فلور روده، بیش از ژن های DNA انسان است
میکروبیولوژیست‌ها علاقه خاصی به بررسی باکتری‌های روده یا فلور طبیعی روده دارند. این محققان در بررسی‌های خود توانسته‌اند کاتالوگی از 3.3 میلیون ژن باکتریایی شناسایی کنند.

به عقیده متخصصان هر کدام از ما در بدنمان بیش از پانصدهزار ژن باکتریایی داریم، در حالی تعداد ژن‌های DNA خود بدن بیست و دو هزار تخمین زده شده است. هر انسانی ژن‌های DNA را از والدین به ارث می‌برد، اما ژن‌های باکتریایی برای هر انسانی خاص خودش است.

شکم، احساسات ما را می‌فهمد
زمانی که مغز تحت تاثیر برخی از احساسات قرار می‌گیرد، می‌تواند این احساسات را از طریق مسیرهای عصبی و خونی و حتی هورمون‌ها به معده انتقال دهد. این مساله نیز دستگاه گوارش را به هم می‌ریزد؛ به عنوان مثال استرس باعث تحریک دستگاه گوارش شده و اسهال ایجاد می‌کند.

نتایج بررسی‌های مختلف نشان می‌دهد، اضطراب مزمن می‌تواند در طولانی‌مدت عملکردهای گوارشی را تغییر داده و آن را با اختلال روبه‌رو کند.

گرسنگی و سیری جزو اطلاعاتی هستند که از طریق مغز مخابره می‌شوند و هر نوع احساس منفی در مغز روی این حس‌ها نیز تاثیر می‌گذارد.

عکس این مساله نیز صادق است، زمانی‌که درد گوارشی احساس می‌کنیم سلول‌های عصبی مجرای گوارشی، مغز را مطلع می‌کند و فرمانده بدن نیز به شیوه‌های مختلف وارد عمل می‌شود و واکنش نشان می‌دهد.

در برخی موارد که ارتباط بین مغز و شکم مخدوش می شود، مشکلاتی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر یا بیماری کرون نیز بروز می‌کند.

شکم، میزبان دویست میلیون نرون است
بدون شک مسئولیت هضم غذا و مراقبت از مجرای گوارشی، به قدرت عصبی بالایی نیاز دارد. از آنجا که بدن ما با یک سیستم دقیق و منظم کار می‌کند، حدود 200 میلیون نورون (سلول عصبی) جداره روده را فرش کرده است.

ساختار سیستم عصبی روده‌ای (سیستم عصبی آنتریک) به ساختار نخاع و مغز خیلی نزدیک است. به همین دلیل نیز شکم لقب «مغز دوم» را یدک می‌کشد.

سلول‌های عصبی، وظیفه انقباض روده کوچک به منظور جلورفتن مواد مغذی در لوله گوارش را بر عهده دارند. سپس مواد مغذی از مخاط روده عبور کرده و وارد جریان خون می‌شوند تا انرژی لازم را برای بدن تامین کنند.

این سیستم منظم به طور مستقل عمل می‌کند و به مغز اجازه می‌دهد زمان خود را صرف وظایف دیگری غیر از گوارش کند.

روده‌ها میزبان صد میلیارد باکتری هستند
روده‌ها حاوی 80 تا 1000 نوع باکتری مختلف هستند. به طور کلی تعداد این باکتری‌ها به حدود صد میلیارد می‌رسد که چیزی حدود ده برابر تعداد سلول‌های بدن است.

این باکتری‌ها فلور روده را تشکیل می‌دهند و حدود دو کیلوگرم وزن دارند.
بدن هر انسانی، فلور روده خاص خودش را دارد که به نوعی کارت شناسایی او محسوب می‌شود.

باکتری‌های موجود در روده‌ها به روند هضم غذا کمک کرده و مواد مغذی را جذب می‌کنند، به عنوان مثال زمانی که فیبر و سبزیجات مصرف می‌کنید، باکتری‌های روده بزرگ آنها را به انرژی تبدیل کرده و مواد مغذی مورد نیاز برای ادامه حیات روده‌ها را نیز تامین می‌کنند. باکتری‌های روده همچنین به مقابله با ویروس‌ها و باکتری‌های آسیب‌رسان می‌پردازند.

شکم روی خلق و خوی ما تاثیر می‌گذارد
نتایج بررسی‌هایی که روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شده نشان می‌دهد باکتری‌های روده تاثیر زیادی روی خلق و خو و احساسات دارند.

محققان روی دو گونه از موش‌ها بررسی‌هایی انجام داد. گروه اول شامل موش‌هایی بودند که خلق وخویی تهاجمی داشتند و گروه دیگر موش‌های آرام‌تری بودند.

محققان، فلور روده گروه دوم را به گروه اول پیوند زده و مشاهده کردند که رفتار این موش‌ها دچار تغییر شد، به گونه‌ای که گروه اول رفتاری آرام و گروه دوم رفتاری تهاجمی در پیش گرفتند.

محققان در حال انجام بررسی‌های تکمیلی هستند تا بفهمند این تاثیر در انسان‌ها به چه میزان است.

روده‌ها مواد غذایی سمی را بلوکه می‌کنند
از آنجا که روده‌ها تماس مستقیمی با خارج بدن نداشته و در مرکز دستگاه گوارش قرار دارند، در برابر هجوم و آسیب‌های میکروب‌ها و باکتری‌های مضر که امکان دارد از طریق مواد غذایی وارد بدن شده باشند، مانند سد عمل می‌کنند.

روده‌ها با همکاری سیستم ایمنی بدن و به لطف میکروبیوت روده (فلور روده) می‌توانند مواد مغذی مفید را از مواد سمی تمییز دهند.

زمانی‌که یک ماده غذایی آلوده مصرف می شود، معده آن را استریل می‌کند و فلور روده از آلوده شدن روده‌ها به این باکتری‌ها پیشگیری می‌کنند.

گرانش نقشی در رسیدن مواد غذایی به معده شما ندارد
هنگامی که شما چیزی می خورید، غذا به سادگی نمی‌تواند از طریق مری به معده برود. در واقع غذا توسط حرکات دودی ماهیچه‌های حلقوی مری به معده می‌رسد.

هنگامی که ماهیچه های مری در حالت استراحت قرار دارد، غذا از مری به معده انتقال می‌یابد، اما در حالت انقباض، از برگشت مواد درون معده به مری جلوگیری می‌کند.

به خاطر حرکت دودی مری است که شما حتی در حالت وارونه نیز می‌توانید غذا بخورید و مواد غذایی می توانند به معده برسند. این مسئله در غذاخوردن فضانوردان دیده می شود.

مواد شوینده لباس شباهت‌هایی با دستگاه گوارشی دارد
مواد رختشویی اغلب شامل چند نوع مختلف از آنزیم ها مانند پروتئاز، آمیلاز و لیپاز هستند.

دستگاه گوارش انسان نیز حاوی این آنزیم‌هاست. دستگاه گوارش از این آنزیم‌ها برای تجزیه کردن غذاها استفاده می‌کند.

پروتئاز پروتئین‌ها را می‌شکند، آمیلاز کربوهیدرات‌ها را و لیپاز چربی ها را تجزیه می کند. به عنوان مثال، بزاق دهان دارای دو آنزیم آمیلاز و لیپاز، و معده و روده دارای پروتئاز هستند.

دستگاه گوارش، مستعد ابتلا به سرطان است
هر ساله، هزاران ایرانی دچار سرطان دستگاه گوارشی از جمله سرطان مری، معده، روده بزرگ و روده کوچک می‌شوند. در حدود نیمی از این سرطان‌ها منجر به مرگ می‌شوند.

سرطان دستگاه گوارش بیشتر از هر ارگان دیگری در بدن موجب مرگ می‌شود.

پزشکان نزدیک به یک قرن در برخورد با زخم معده در اشتباه بودند
زخم های گوارشی، زخم های دردناک در دیواره مری، معده و یا روده باریک هستند. پزشکان تا مدت ها تصور می‌کردند که استرس و مواد غذایی تند باعث ایجاد زخم در دستگاه گوارشی می‌شوند.

در حالیکه در سال 1982، محققان استرالیایی کشف کردند که عامل واقعی این زخم‌ها، یک نوع باکتری به نام هلیکوباکترپیلوری است و با مصرف آنتی بیوتیک می‌توان این بیماری را به آسانی درمان کرد.

منابع:
جام جم - فاطمه مهدی‌پور
ایران آتا

مطالب مرتبط:
چرا شکم صدا می کند؟
13 نوع درد شکم را جدی بگیرید
روده باریک چه نقشی در بدن دارد؟
کی به سرطان گوارش شک کنیم؟
وقتی خُلق معده هم تنگ می‌شود
چگونه بیماری‌های روده را بشناسیم؟