به بهانه هفته بهداشت جهانی: توصیه‌هایی برای ایمنی غذا

ایمنی غذا در ابعاد مختلفی مطرح می‌شود. این مسئله در زمان خرید، تهیه غذا، نگه‌داری، زمان مصرف و ... اهمیت دارد.

ذخیره، آماده‌سازی و مصرف کردن مواد غذایی به صورتی ایمن یکی از مهم‌ترین حیطه‌ها در زمینه حفظ سلامتی و بهداشت می‌باشد. بسیاری از کودکان و بزرگسالان به علت مصرف غذایی که به‌درستی تهیه نشده است، بیمار می‌شوند.

در زمان خرید، ذخیره و آماده‌سازی غذاها باید حتماً به راهنماهای ایمنی غذایی توجه نمایید. راهنماها از زمان خرید شروع می‌شوند و تا زمان ذخیره‌سازی و مصرف ادامه می‌یابند. این نکته وقتی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که شما بخواهید در حجم زیاد غذا تهیه کنید. در این زمان باید به این نکته‌ها توجه کنید تا از بیماری‌های غذازاد (بیماری‌هایی که در نتیجه مصرف مواد غذایی آلوده و غیر بهداشتی ایجاد می‌شوند) جلوگیری شود.

بررسی مواد غذایی در زمان خرید
1. در زمان خرید حتماً غذاها را بررسی کنید. به تاریخ تولید، تاریخ انقضا، پروانه بهداشت، علامت‌های استاندارد و .... توجه ویژه نمایید.
2. شیرهای پاستوریزه یا استریلیزه و آبمیوه‌های 100 درصد طبیعی را انتخاب نمایید.
3. قوطی‌های کنسروی که نشت کرده‌اند یا درب آن‌ها برآمده شده است، را خریداری نکنید.

ایمنی مواد غذایی در زمان ذخیره‌سازی
1. مواد غذایی را به‌سرعت بعد از خریداری در یخچال یا فریزر قرار دهید.
2. میوه‌ها و سبزیجات را قبل از مصرف با آب پاک بشویید. امروزه بسیاری از میوه‌ها، سبزیجات یا صیفی‌جات مانند کاهو، هویج، اسفناج، سبزی‌خوردن و ... در بسته‌بندی ارائه می‌شوند. این مواد غذایی نیز نیاز به شستشوی دوباره دارند. زیرا ممکن است این بسته‌ها هنوز حامل میکروب‌های بیماری‌زا باشند.
3. مواد غذایی را که در فریزر نگه‌داری می‌کنید، حتماً در ظروف درب‌دار قرار دهید.
4. در یخچال و فریزر یک عدد دماسنج قرار دهید و دمای آن را به‌طور منظم چک کنید.
* دمای یخچال را مابین صفر تا 5/4 درجه سانتی‌گراد نگه‌ دارید.
* دمای فریزر را منفی 17 درجه سانتی‌گراد یا کمتر نگه ‌دارید.
5. یخچال و فریزر را همیشه تمیز نگه‌دارید و مواظب باشید که همیشه خشک باشد.
6. باید محل ذخیره مواد غذایی از وسایل تمیزکننده مواد غذایی جدا باشد و در کابینت‌هایی جداگانه قرار داده شوند.
7. وسایل تمیزکننده مواد غذایی را در کابینتی قرار دهد که امکان قفل شدن آن وجود داشته باشد.

گوشت یخ‌زده را قبل از قرار دادن در یخچال در یک ظرف قرار دهید تا زمانی که آب می‌شود، آب اضافه درون آن ریخته شود

رعایت بهداشت در زمان تهیه غذا
1. قبل از تهیه غذا دستان خود را با آب و صابون بشویید.
2. سطوح و ظروف مورد استفاده را قبل و بعد از استفاده تمیز و پاکسازی نمایید.
3. تخته‌های برش و اثاثیه را قبل و بعد از استفاده تمیز و پاکسازی کنید.
4. دو تخته برش مجزا تهیه کنید. یکی برای برش انواع گوشت، مرغ و ماهی و تخته‌ای جداگانه برای برش انواع میوه‌ها، سبزیجات و سایر مواد غذایی در نظر بگیرید.
5. دربازکن قوطی‌های کنسرو را بعد از هر بار استفاده بشویید و پاکسازی کنید.
6. گوشت یخ‌زده را قبل از قرار دادن در یخچال در یک ظرف قرار دهید تا زمانی که آب می‌شود، آب اضافه درون آن ریخته شود.
7. هیچ‌وقت گوشت را برای آب شدن بر روی پیشخوان آشپزخانه قرار ندهید.
8. پوشک بچه را در محلی که غذا نگه‌داری، آماده و یا سرو می‌شود عوض نکنید.
9. از ورود حشرات و حیوانات به محل نگه‌داری، تهیه و سرو غذا جلوگیری کنید.
10. گوشت را به‌درستی بپزید به صورتی که مطمئن شوید، کاملاً پخته‌ شده است. به‌گونه‌ای که دمای آن به‌صورت زیر باشد:
* درصورتی‌که استیک یا کباب گاو، گوساله، گوسفند، بره و .... تهیه می‌کنید: 63 درجه سانتی‌گراد.
* در صورت پختن گوشت گاو، گوساله، گوسفند، بره و ....: 71 درجه سانتی‌گراد.
* در صورت پختن مرغ (بالأخص ران مرغ): 74 درجه سانتی‌گراد.
* در صورت تهیه ماهی: 63 درجه سانتی‌گراد یا زمانی که گوشت کدر شده باشد و به‌راحتی با چنگال جدا شود.

نکات ایمنی غذایی در زمان مصرف غذا
1. غذاها را به‌جای اینکه مستقیماً روی میز قرار دهید درون ظرف بگذارید. مثلاً نان، میوه، انواع سبزیجات و ... را حتماً در بشقاب یا هر نوع ظرف دیگری قرار دهید.
2. بشقاب‌ها، کاسه‌ها، لیوان‌ها، فنجان‌ها و سایر ظروف ترک‌خورده را دور بریزید؛ زیرا در میان این ترک‌ها ممکن است مواد بسیار ریز غذایی قرار بگیرد، فاسد شود و زمینه برای رشد انواع میکروب‌ها فراهم گردد.
3. برای کشیدن غذا از ظروف اصلی؛ ملاقه، کفگیر، قاشق‌های بزرگ، انبرک‌ها و ... را به کار گیرید.
4. به کودکان یاد دهید که ظروف و وسایل غذاخوری را پیش از استفاده افراد نلیسند. اگر این کار را انجام دادند حتماً آن وسیله را با یک وسیله تمیز جایگزین نمایید.
5. اگر ظرف یا دستمال از دست بچه به زمین افتاد آن ظرف یا دستمال را به کودک ندهید و در عوض دستمال یا ظرف تمیزی در اختیارش قرار دهید.
6. غذای باقی‌مانده را به‌سرعت بعد از صرف غذا در یخچال نگه‌داری کنید.
7. غذایی که از بشقاب بچه‌ها باقی می‌ماند و به‌اصطلاح دهن‌زده کودک می‌باشد را دور بریزید و هرگز برای مدت طولانی آن را نگه‌داری نکنید.
8. زباله‌ها را در یک سطل زباله درب دار قرار دهید و سطل زباله را در انتهای روز (یا حتی زودتر درصورتی‌که سطل زباله پر شده است) خالی کنید.

قوطی‌های کنسروی که نشت کرده‌اند یا درب آن‌ها برآمده شده است، را خریداری نکنید

نکات بهداشتی در زمان شستشوی ظروف
1. اگر از ماشین ظرف‌شویی استفاده می‌کنید باید دمای شستشو بر روی 180 درجه فارنهایت یا 2/82 درجه سانتی‌گراد تنظیم شود تا ظروف بهداشتی شود.
2. اگر از ماشین ظرف‌شویی استفاده نمی‌کنید از این گام‌ها پیروی کنید:
* ظروف را اسکاچ بزنید.
* ظروف را با آب داغ بشویید.
* به روش زیر وسایل را بهداشتی کنید:
الف. محلولی تهیه کنید که در آن 1 قاشق چای‌خوری سفیدکننده در یک لیتر آب می‌ریزید، سپس ظروف را برای مدت 1 دقیقه در این محلول قرار دهید.
ب. آبی با دمای 77 درجه سانتی‌گراد تهیه کنید و ظروف را برای حداقل 30 ثانیه درون آن قرار دهید.
* ظروف را بعدازاینکه به‌وسیله حوله خشک کردید در هوای آزاد بگذارید تا کاملاً خشک شوند.