تنها علت جهنّمی شدن و دو شرط برای بهشتی شدن

مردم دو قسم هستند یك عده حرف انبیاء را گوش می ‌دهند و یك عده حرف شیطان را: الَّذِینَ كَفَرُوا لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیدٌ وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ كَبِیرٌ (فاطر، آیه 7)

ذات اقدس الهی فرمود: برای جهنم رفتن یك وصف لازم است و آن گناه است ولی برای بهشت رفتن یك وصف كافی نیست بلکه دو وصف لازم است: یکی حُسن فعلی و دیگری هم حُسن فاعلی، هم ایمان لازم است و هم عمل صالح. لذا فرمود: أَفَمَن زُیِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ فَرَآهُ حَسَنًا (فاطر، 8) آنها كه فریب دنیا را خوردند یا شیطان با ابزار دنیا آنها را فریب داد و زشت را زیبا و حق را باطل نشان داد آیا این مثل كسی است كه حق را می‌ بیند و بهشتی است؟!

“یکی از دلایل اصلی جهنمی شدن افراد، ترجیح امیال نفسانی و خواسته های فردی بر دستورات و خواسته های خداوند است.”

تاریخ نشان داده که در بسیاری از شرایط بیشتر مردم دنیا، زندگی خویش را براساس هوس ها و امیال نفسانی خویش پی ریزی کرده اند.

بنابر این  یکی از دلایل اصلی جهنمی شدن افراد، ترجیح امیال نفسانی و خواسته های فردی بر دستورات و خواسته های خداوند است. مهمترین اثر سوء این امیال سیر نشدن از آرزوهای دنیوی و عدم قناعت آنها نسبت به نعمات الهی است. (به نقل از حجت ‎الاسلام و المسلمین استاد «حسین انصاریان»)

زنگ خطری برای اهل ایمان

افرادی که در زندگی گوی سبقت را در ترجیح امیال نفسانی و خواسته های فردی بر دستورات و خواسته های خداوند است ربوده اند، در این راه هرگز به سیری نخواهند رسید و همان گونه که خداوند در قرآن خطاب به جهنم می‎گوید: آیا اکنون سیر شدی؟ «هَلِ امْتَلَأْتِ»؛ و جهنم پاسخ می دهد: نه «هَلْ مِن مَّزِیدٍ».

و این زنگ خطری است برای اهل ایمان؛ چرا که مومنان باید به هوش باشند تا خود را به واسطه حلال از حرام بی نیاز بدارند و همواره آن را از خداوند حکیم درخواست کنند تا دچار زیاده خواهی های جهنمیان نشوند.

در دعاها آمده است که خدایا مرا با حلالت از حرام بی نیاز کن «للهم اغننی بحلالک عن حرامک» (حجت ‎الاسلام و المسلمین استاد «حسین انصاریان»)

بهترین راه رسیدن به بهشت از دید قرآن

قرآن مجید بهشت ابدی را پاداش نیکوکاران و متقین و جهنم را جای کافران و گناهکاران می داند و تاکید دارد که انسان با ایمان و عمل صالح خود و کسب رضایت خداوند متعال می تواند به تنعم جاودان برسد.

بهشت جایی است که خداوند برای نیکوکاران آماده ساخته و همه نعمت ها در آن یافت می‌شود. در قرآن مجید به بخشی از این نعمت ها اشاره شده است.

هدف از ذکر آنها تنها این است که به قدر ممکن، بهشت را برای انسان ترسیم کند، زیرا نعمت ها و خوشی های بهشتی با نعمت های این دنیا تفاوت بنیادی دارند و تعابیر این جهانی، توان تفسیر حقایق بهشتی را ندارند، چنان که جنین در رحم مادر توان درک واقعیت های دنیا را ندارد.

جهنم نیز جایی است که در آن گنهکاران و ظالمان به انواع عقوبت گرفتار می شوند. قرآن مجیداوصافی برای جهنم برشمرده که همانند بهشت برای نزدیکی به ذهن است و حقیقت جهنم برای انسان با تعابیر متعارف قابل درک نیست.

از آیات قرآن و روایات به روشنی بر می آید که خداوند بهشت و جهنم را هم اکنون آفریده و برای نیکوکاران و گنهکاران آماده ساخته است. آیانی که بر این حقیقت دلالت دارند از جمله آیات 13-15 سوره نجم هستند که می فرماید: و قطعاً بار دیگرى هم او را دیده است، نزدیك سدرة المنتهى، در همان جا كه جنة ‏الماوى است.

آیات دیگری نیز از مهیا شدن بهشت و جهنم برای نیکوکاران و بدکاران خبر داده اند که شاهدی بر وجود کنونی آنها هستند.

در آیه 133 سوره آل عمران خداوند می فرماید: و براى نیل به آمرزشى از پروردگار خود و بهشتى كه پهنایش [به قدر] آسمان ها و زمین است [و] براى پرهیزگاران آماده شده است بشتابید.

به طور کلی می توان گفت هر عمل نیکی که برای رضایت خداوند باشد، آدمی را به بهشت رهنمون می کند. برخی اعمال نیک را عقل آدمی فرمان می دهد و برخی دیگر را خدا فرمان می دهد و حتی فرامین خدا، احکام عقل را نیز تایید می کند.

فرمان های خدا در قرآن و روایات پیامبر و امامان معصوم آمده اند و از اعمالی یاد کرده اند که جای دارد به برخی از آنها اشاره کنیم. (برگرفته از درس تفسیر حضرت آیة الله العظمی جوادی آملی)

ایمان و عمل صالح
ایمان و عمل صالح از اعمالی است که آدمی را به بهشت راه می نماید. قرآن کریم در این باره در آیه 82 سوره بقره می فرماید: و کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند، آنان اهل بهشتند و در آن جاودان خواهند بود.

تقوا
تقوا عبارت است از آنچه انسان را از گناه حفظ می کند و موجب می شود که او به واجبات و مستحبات اهتمام بیشتری نشان دهد.

تقوا بی ارتباط با ایمان و عمل صالح نیست. قرآن در این باره در آیه 45 سوره حجر می فرماید: به یقین، متقین در باغ ها و کنار چشمه ها خواهند بود.

پیروی از خدا و رسول (صلی الله و علیه وآله)
هر کس از اوامر و نواهی خدا و رسولش پیروی کند، خدا او را به بهشت در می آورد و هرکس خدا و رسولش را نافرمانی کند، خدا او را به جهنم می برد.

راستی و راستگویی
قرآن اوصافی برای راستگویان و همچنین پرهیزکاران و نیکوکاران بر می شمرد. می توان اوصاف مشترک راستگویان و پرهیزکاران و نیکوکاران را چنین یاد کرد؛ ایمان به خدا، معاد، فرشتگان، کتاب های آسمانی، پیامبران الهی و نیز انفاق به یتیمان و بینوایان، در راه ماندگان و مستمندان آبرومند، بر پاداشتن نماز، پرداخت زکات، وفا به عهد و پیمان و بردباری در سختی و دشواری.

بنابر آیات قرآن از جمله آیه 177 سوره بقره کسانی که خویشتن را بدین اعمال و رفتار ارزشمند بیارایند اهل راستی و پرهیزگاری هستند: آنانند كسانى كه راست گفته‏اند، و آنان همان پرهیزگارانند.

اهتمام به نماز
آنان که هیچ گاه نماز را ترک نمی کنند و در ادای آن، وقت و شرایط لازم را ارج می نهند و به روح و حقیقت آن پی برده اند و هیچ چیز را بر این فرضیه الهی ترجیح نمی دهند، در قرآن ستوده شده اند و جایگاه ابدی آنان بهشت است.

قرآن در آیات 34 و 35 سوره معارج می فرماید: و كسانى كه بر نمازشان مداومت مى ‏ورزند. آنها هستند كه در باغ هایى [از بهشت‏]، گرامى خواهند بود.

انفاق در راه خدا
انفاق در راه خدا جایگاه والایی در میان اعمال پسندیده دارد. انفاق فقط در امور مادی و مالی پسنیده نیست، بلکه بهترین انفاق در راه خدا، انفاق علم و دانش و احکام و معارف دین است.

قرآن می فرماید: پرهیزگاران همانا در توانگری و تنگدستی، انفاق می کنند. آنها پاداششان آمرزش پروردگار و بهشت هایی است که از زیر درختانش، نهرها جاری است، جاودانه در آن می مانند.

شهادت در راه خدا
کسی که از جان خویش که عزیزترین سرمایه اوست در راه خدا می گذرد نزد خداوند، مقام بس والایی دارد. خداوند به صراحت فرموده که شهید را پیش خود جای می دهد و به او روزی می دهد.

در بهشت هیچ پاداشی همانند مقام "قرب" ارزشمند نیست. قرآن می فرماید؛ هرگز گمان مبر کسانی در راه خدا کشته شدند، مردگانند، بلکه زنده اند و نزد پروردگارشان روزی داده می شوند.

فرآوری: زهرا اجلال

بخش قرآن تبیان   

منابع:
سایت اسراء؛ درس تفسیر حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی

سایت عرفان

مطالب مرتبط:

اگر می خواهید جهنمی نشوید بخوانید!!
جایگاه جهنّمی گناهکاران مستضعف ‌نما
جهنمی بودن غیر شیعیان و رحمت خدا

قاری قرآنی که جهنمی شد