یک مربی بهداشت و 750 نفر دانش آموز!

مدیرکل دفتر سلامت آموزش و پرورش گفت: مدارس کشور از فقدان پنج هزار و ۸۳۰ مربی بهداشت رنج می‌برند.

یک بار دیگر تقویم ورق خورد، سالی جدید آمد و فروردینش به روز هجدهم رسید. این روز آغاز هفته بهداشت مدارس است، هفته‌ای پر از حرف و حدیث و بحث و اما و اگر که بوی کمبود می‌دهد. این هفته فرصتی است برای براندازکردن چندباره اندام نحیف بهداشت درمدارس، واکاوی علت‌ها و شاید جستن راه‌حلی یا ارائه پیشنهادی.

یکی از نمایندگان کمیسیون آموزش مجلس، بحث بهداشت مدارس که پیش می آید به ما می گوید این حوزه بشدت فقیر است. فقر از نظر او همانی است که آمارها نشان می دهد یعنی کمبود مربی بهداشت در ابعاد چند هزارتایی.

برمی گردیم به تازه ترین اظهارات مدیرکل دفتر سلامت و تندرستی آموزش و پرورش که این کمبود را جزء به جزء تشریح می کند و از فاصله ما با استانداردهای جهانی می گوید.

استاندارد قابل قبول، حضور یک مربی بهداشت در کنار750 دانش آموز است که البته استانداردی حداقلی است و به این مفهوم که دست کم سه مدرسه 250 نفری باید یک مربی بهداشت داشته باشد، ولی ما این اندازه هم نیستیم، ما مانده ایم و بیش از 13 میلیون دانش آموز و فقط 6000 مربی بهداشت که اگر هر پنج روز هفته در یک مدرسه حاضر شوند فقط قادرند 30 هزارمدرسه را پوشش دهند و آن وقت بیش از70 هزار مدرسه بی مربی بهداشت می ماند که فعلا چنین است.

اگر آن 13 میلیون و این 6000 را کنار هم قرار دهیم عددی بزرگ به دست می آید که گویای فاصله ما با استانداردهاست که تا به حال خیلی ها را به زحمت و مضیقه انداخته است . حاصل تقسیم این دو عدد به هم می شود رقمی حدود 2200 که یعنی به ازای هر 2200 دانش آموز در کشور یک مربی بهداشت وجود دارد. همین است که اکنون طبق آمارهای مدیرکل دفتر سلامت و تندرستی آموزش و پرورش برای پیاده کردن حداقل ها، 5830 مربی بهداشت کم است و نزدیک به یک سوم دانش آموزان کشور از خدمات این مربیان بی بهره اند.
این کمبود داستان کهنه ای است، نه حکایت امروز است نه دیروز، اصلا نخ نماست این چالش. چند وزیر تا به حال عوض شده و این را گفته اند، حتی وزیر سابق آموزش و پرورش می گفت مشکل این حوزه نه با به کارگیری بیش از 5000 مربی که با استخدام 60 هزار نیرو برطرف خواهد شد، گرچه خود می دانست حتی نزدیک شدن به مرزهای این رقم هم شدنی نیست.
راه استخدام در آموزش و پرورش فعلا مسدود است چون دولت مجوز استخدام نمی دهد. به این دلیل که در دولت قبل 20 هزار نیرو جذب شده اند و همه ظرفیت های استخدام پر شده و دیگر جایی برای تازه واردها نیست، حتی اگر آن نیروهای جدید مربیان بهداشت باشند که حضورشان در مدارس اورژانسی است.
مدیر کل دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه به ازاء هر 750 دانش آموز باید یک مربی بهداشت در مدارس حضور داشته باشد، گفت: بر اساس برآوردها در مجموع پنج هزار و 830 مربی بهداشت در مدارس شهری نیاز است.

اما شاید روزنه امیدی باشد، منظور آزمون استخدامی قریب الوقوعی است که آموزش و پرورش قرار است برگزار کند و احمدی لاشکی به ما خبر می دهد که این وزارتخانه درصدد است در حین گرفتن مجوز و ردیف استخدامی از دولت، جذب مربی بهداشت را هم در آن بگنجاند. اگر چنین شود چند لایه از گره کور بهداشت مدارس باز می شود و به احتمال زیاد چشم بسیاری از مدارسی که تاکنون مربی بهداشت را تجربه نکرده اند به جمال مربیان روشن خواهد شد.

بودجه سلامت آموزش و پرورش سه میلیارد تومان شد

مدیرکل دفتر سلامت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه بودجه سلامت مدارس در سال جاری ۳ میلیارد تومان بود، ادامه داد: از آنجا که بیش از ۱۳ میلیون دانش‌آموز در مدارس سراسر کشور مشغول تحصیل هستند این مبلغ برای بحث سلامت و تندرستی دانش‌‌آموزان به هیچ‌وجه کافی نیست.
وی با بیان اینکه خدمات بهداشتی دانش‌آموزان شامل وضعیت جسمانی، روانی و اجتماعی است گفت: اگر به این قسمت معاینات دوره‌ای دانش‌آموزی، مهارت‌های زندگی، آموزش بلوغ، مشاوره و آسیب‌های اجتماعی را اضافه کنیم براساس استانداردهای جهانی به ازا هر دانش‌آموز ۱۰۰ هزار ریال سرانه نیاز است.

بهداشت روان مظلوم تر است

فکر سالم در بدن سالم را همه شنیده ایم، اما همه قبولش نداریم چون اگر داشتیم بدن را تیمار نمی کردیم و روح را رها. تا به حال در حوزه دانش آموزی نیز چنین کرده ایم، البته نه لزوما به این علت که به فکر سالم اعتقاد نداریم که به همان علت کمبود نیروی متخصص و البته کمبود بودجه. به گفته های مدیرکل دفتر سلامت و تندرستی آموزش و پرورش که تنگناهای پولی این حوزه را شکافت و گفت بودجه سلامت مدارس تا سال 91 صفر بوده، ولی در سال 92 به حدود یک میلیارد تومان رسیده و در سال بعدش شده نزدیک به سه برابر، یعنی سه میلیارد تومان. این پول کم نیست، اما کم است در قبال جمعیت 13 میلیون نفری دانش آموزان که با ضرب و تقسیم آقای مدیرکل می شود حدود 3000 تومان به ازای هر دانش آموز.

تاکنون تحقیقی ملی در کشور انجام نشده تا بدانیم مهم ترین معضلات روان شناختی در جامعه دانش آموزی کشور کدام است، اما برخی پژوهش های منطقه ای از جمله پژوهشی که در جامعه نمونه دانش آموزان دبیرستانی رفسنجان انجام شد، معلوم شد اختلالات اضطرابی (شامل اختلال اضطراب منتشر، اختلال وسواسی جبری، اختلال ترس مرضی، اختلال ترس مرضی اجتماعی و اختلال هراس) با 8.4 درصد و اختلالات خلقی (مثل افسردگی، وسواس و اجبار) با 4.1 درصد دو اختلال شایع میان دانش آموزان دبیرستانی است.

پس وقتی یک دانش آموز یکی از این اختلالات را داشته باشد، عملکرد تحصیلی و رفتاری او نیز تحت تاثیر قرار می گیرد و حتما جسمش نیز درگیر این اختلال می شود که شکی نیست برای خود و دیگران اسباب زحمت خواهد بود. افت تحصیلی، ترک تحصیل و پایین آمدن سطح پیشرفت تحصیلی در بسیاری از دانش آموزان ازهمین ناحیه آب می خورد که اگر مربیان بهداشت تیزبین و هوشیار در کنار دانش آموزان حضور داشته باشند بسیاری از اختلالات قابل پیشگیری و درمان است، به این شرط که همه دست اندرکاران این حوزه به ضرورت پرداختن به بهداشت مدارس ایمان قلبی داشته باشند.

منابع : جام جم / ایرنا