شوک «کاهش پیامک های نوروزی»

در حالی نزدیک به 19 میلیارد پیامک تبریک نوروزی در نخستین روزهای سال جدید بین کاربران سه اپراتور تلفن‌همراه رد و بدل شد که سال گذشته (93) و در همین بازه زمانی، آمارهای ثبت شده عدد 28 میلیارد پیامک را نشان می‌دهد. مقایسه ساده این میزان پیامک با یکسال گذشته نشان می‌دهد که ارسال پیامک‌های تبریک سال نو نزدیک به 9 میلیارد کمتر از سال 93 بوده است. پیش از آغاز سال 94 بسیاری از کارشناسان این میزان کاهش را به خاطر افزایش استفاده کاربران از پیام رسان‌های رایگان اینترنتی مانند وایبر، واتس‌اپ، لاین و... پیش‌بینی می‌کردند. همچنین وزیر ارتباطات در نشست خبری خود در سال جدید اعلام کرد که شبکه ارتباطی تلفن‌همراه و ثابت کشور به دلیل تمهیدات اندیشیده شده با کمترین اختلال همراه بوده است و این در حالی است که شبکه اینترنت در 14 روز ابتدای سال با بیشترین اختلال و کندی  همراه بود.
 این اختلال نیز بیشتر از همه روی سرویس‌پیام‌رسانی مانند وایبر دیده شد، اختلالی که تاکنون نیز ادامه دارد. همین اختلال برخی از شایعه‌ها را دامن زد از جمله اینکه وزارت آی سی تی به خواست اپراتورهای همراه و برای کاهش ضرر این گروه اقدام به ایجاد اختلال در این سرویس اینترنتی کرده است. ادعایی که وزیر و اپراتورهای همراه آن را رد می‌کنند.

 کاهش 9 میلیاردی پیامک ها
با همه‌گیر شدن استفاده از تلفن همراه، یکی از سرویس‌هایی که مورد استقبال اکثر کاربران قرار گرفت پیامک بود. طی سال‌های گذشته این سرویس بهترین ابزار برای ارسال متن‌های تبریک از سوی کاربران ایرانی انتخاب شد. در جشن‌ها و اعیاد مختلف میلیارد‌ها پیامک رد و بدل و سود هنگفتی روانه صندوق حساب اپراتورهای همراه کشور می‌شود. امسال نیز شبکه تلفن‌همراه کشور میلیارد‌ها پیامک‌ را بین کاربران ایرانی جابه‌جا کرد، اما تفاوت تبریک نوروزی امسال با سال‌های گذشته همانا جایگزین شدن تبریک‌های اینترنتی رایگان با پیامک های شبکه تلفن همراه بود. براساس اعلام وزارت ارتباطات در نوروز سال 94، سه اپراتور اول، دوم و سوم 19 میلیارد پیامک رد و بدل کرده‌اند که این آمار در مقایسه با ارسال 28 میلیارد پیامک تبریک در سال 93، 9 میلیارد کاهش را نشان می‌دهد.
 براساس اعلام رسمی اپراتورها همراه، در نوروز 94 همراه اولی‌ها 10 میلیارد، ایرانسلی‌ها 5/8 میلیارد و رایتلی‌ها 500 میلیون پیامک ارسال کرده‌اند.
اداره کل ارتباطات شرکت ارتباطات سیار ایران اعلام کرد: طی تعطیلات نوروزی(۲۹اسفندماه ۹۳ تا پایان ۱۴ فروردین ماه ۹۴) بیش از ۱۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون پیامک در شبکه همراه اول ارسال شده است.
اپراتور دوم تلفن همراه نیز اعلام کرده که در بازه زمانی 29 اسفند 93 تا پایان 13 فروردین 1394 مجموعاً 8 میلیارد و 640 میلیون و 836 هزار و 85 پیامک از طریق کاربران این اپراتور ارسال شده است. اما در خصوص اپراتور سوم کشور تنها یک آمار کلی در دسترس است و آن هم ارسال 500 میلیون پیامک در ایام نوروز سال 94 است. این اپراتور ارائه آمارهای جزئی در این خصوص را به روزهای آینده موکول کرده است.
مقایسه این آمارها با میزان ارسال پیامک در نوروز 93 نشان دهنده کاهش قابل توجه ارسال پیامک از طریق شبکه تلفن همراه در کشور است.

محمود واعظی می گوید: "طی سال های گذشته با توجه به افزایش ضریب نفوذ تلفن همراه به طور معمول هر سال تعداد پیامک‌های نوروزی نسبت به سال قبل از آن حداقل 20 درصد افزایش داشت ولی با این حال در سال جاری این افزایش را نداشته‌ایم که شاید عدم افزایش 20 درصدی پیامک‌های ارسال شده به دلیل استفاده مردم از نرم افزارهای ارتباطی بوده باشد."
ناگفته نماند که برخی اپراتورها مانند ایرانسل تلاش کرده بودند با تعریف طرح های تشویقی مختلف مردم را به ارسال پیامک‌های بیشتر ترغیب کنند. بر این اساس اپراتور دوم این گونه اعلام کرده بود که مشترکان ایرانسل می توانند به ازای پرداخت مبلغی معادل هزار تومان پیامک‌های درون شبکه ای خود را تا هر سقف به طور رایگان ارسال کنند.
علاوه بر این از جانب رئیس جمهوری هم مانند سال گذشته پیام تبریکی برای تمام مشترکان تلفن همراه ارسال شده بود که این پیامک در موارد متعدد چندین باره به دست مردم رسیده و در نهایت حداقل 70 میلیون از این آمار را به خود اختصاص می دهد.

اختلال اینترنتی به جای اختلال پیامکی

بسیاری از کاربران به دنبال جوابی برای علت کاهش ارسال پیامک نوروزی در سال 94 هستند. سوالی که شاید پاسخ آن چندان هم سخت نباشد. پیش از آغاز سال 94  با توجه به رشد استفاده از سرویس‌های پیام‌رسان رایگان اینترنتی، پیش‌بینی می‌شد که کاربران از طریق این سرویس‌ها پیام‌های تبریک خود را به مقصد دلخواه ارسال کنند. پیش‌بینی که  با اعلام کاهش آمارهای پیامکی شبکه تلفن‌همراه کشور ثابت شده است. اما شبکه‌های پیام رسان اینترنتی و از جمله وایبر در این ایام با بیشترین اختلال و کندی به کاربران ایرانی خدمات ارائه کردند. در واقع در سال 94 به جای اختلال در شبکه تلفن ثابت و همراه، شبکه اینترنت کشور و رویس‌هایی مانند وایبر با بیشترین مشکل و اختلال همراه بودند. حالا با ارائه آمارهای وزارت ارتباطات عده ای این اختلالات را راهی برای جبران ضرر اپراتورهای همراه کشور عنوان می‌کنند. همچنین برخی نیز این گمانه زنی را مطرح کردند که علت کندی در شبکه وایبر به دلیل اجرای سیستم فیلترینگ هوشمند است. اظهاراتی که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات آن را رد می‌کند. وزیر ارتباطات در پاسخ به این سوال که آیا اختلال ایجاد شده در سرویس وایبر از سوی این وزارتخانه است، تأکید کرده که این اختلال به هیچ‌وجه به وزارت ارتباطات مرتبط نیست. گفتنی است این نخستین بار نیست که به خاطر اختلال در سرویسی نظیر وایبر، پیکان انتقاد به سمت وزارت ارتباطات و اپراتورهای تلفن همراه نشانه می رود.
 آبان ماه سال گذشته هم به دلیل اختلال عده ای ادعا کردند که اپراتورهای تلفن‌همراه با استفاده از روشی خاص باعث اختلال در این شبکه شده‌اند. اما در همان زمان نیز محمود واعظی در واکنش به کارشکنی اپراتورها برای دسترسی مردم به اپلیکیشن‌های ارتباطی رایگان (وایبر، واتس اپ، تانگو و... ) اعلام کرد: دولت به هیچ‌عنوان قصد ندارد به دلیل منافع اقتصادی اپراتورها، دسترسی مردم به اپلیکیشن‌های ارتباطی رایگان را محدود کند و اگر وزارت ارتباطات در این‌باره گزارشی دریافت کند با اپراتور متخلف  برخورد می‌کند.
در حالی که بعد از انتشار میزان آمار ارسال پیامکی توسط شبکه تلفن همراه بسیاری از روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها از این ماجرا به عنوان یک معضل و آسیب یاد کردند. اما مسئولان این اپراتورها اعلام می‌کنند که مردم با وجود شبکه‌های اجتماعی پیام‌رسان کمتر از سرویس پیامک سیم‌کارت خود استفاده می کنند، اما این اپراتورها حالا به خاطر ارائه خدمات 3G و 4G  این ضرر خود را از بخش دیتا (اینترنت همراه) خود جبران می‌کنند.

فرآوری: علی احمدی

بخش ارتباطات تبیان