نرم افزارهای متن باز در آموزش الکترونیک
در حال حاضر، محصولات نرم افزاری متن باز/آزاد (Open source software) شروع به محبوب شدن در بازار کرده اند تا به عنوان جایگزینی برای نرم افزارهای سنتی یا منبع اختصاصی (Closed Source Software) باشند.
در مطالب قبلی در مورد آموزش الکترونیک و فرآیند رو به رشد آن صحبت کردیم. می دانیم که در این زمینه تقاضاهای یادگیری بالا رفته و محبوبیت بیشتری نزد افراد یافته است. به همین دلیل استفاده از LMSها در حال افزایش است. اما این رشد در یک جهت نیست و در واقع تمامی بخش های تکنولوژی در حال توسعه است.
سیستم عامل های استفاده شده مانند ویندوز و ... متن بسته هستند چرا که کد برنامه نویسی شده را در اختیار عموم قرار نمی دهند اما سیستم عاملی مانند لینوکس متن باز هستند و منبع سیستم عامل را در اختیار عموم قرار می دهند تا بتوانند آن را توسعه دهند و یا حتی شخصی سازی کنند.
امروزه دولت ها و سازمان ها شروع به استفاده از نرم افزارهای متن باز کرده اند. چندین طرح ابتکاری دولتی نیز جهت تشویق بخش خصوصی برای استفاده از اینگونه نرم افزارها به کار رفته است. مسئله مهم در دولت و بخش خصوصی انتخاب نرم افزار مناسب متن باز است، بدین معنی که کدام نرم افزار از دیگری بهتر است. یک سری مقالات در مورد ویژگی های انواع نرم افزارها ارائه شده که براساس آن بتوان بهترن نرم افزار را انتخاب نمود.
نرم افزار متن باز/ آزاد، ابزار نرم افزاری است که تحت مجوزهای منبع باز عمل می کند. بر اساس این مجوزها، کد منبع باید در دسترس افراد قرار گیرد و قابل اصلاح باشد. در نرم افزار متن باز/ آزاد، مجموعه نرم افزار باید شامل کد منبع بوده و یا کد منبع آن در مکانی به صورت مجانی در دسترس باشد، که ممکن است بر اساس نیازهای فردی توسط افراد بنابر خواست آنها تغییر کند.
برخی از نرم افزارهای متن باز/ آزاد ممکن است حق مجدد توزیع را نداشته باشند اما در موارد دیگر ممکن است به صورت کامل رایگان باشند. توزیع کننده و یا توسعه دهنده ممکن است برای ارائه خدماتی نظیر آموزش های ویژه، نصب و راه اندازی سیستم، برنامه نویسی و پشتیبانی فنی، و ... هزینه ای از شما بگیرد. به طور کلی اصطلاح نرم افزار متن باز/ آزاد به آزادانه در دسترس بودن، دسترسی گسترده و قابلیت استفاده مجدد اشاره دارد.
در سراسر جهان تعداد افرادی که از نرم افزارهای متن باز با کد منبع باز، که در آنها ایمنی و قابل اعتماد بودن به شیوه ای پایدار و مقرون به صرفه لحاظ شده است افزایش یافته است. محبوبیت نرم افزارهای متن باز به طور چشمگیری باعث تغییر صنعت نرم افزار در سال های اخیر شده است. نرم افزارهای متن باز اغلب به عنوان راه حل ممکن برای برخی از چالش هایی که در دنیای امروز جوامع نرم افزار، به ویژه در کشورهای در حال توسعه با آن مواجه هستند، دیده می شود.
کشورهای در حال توسعه سعی بر کاهش وابستگی ها به کشورهای توسعه یافته را دارند. هم چنین در سازمان ها و ارگان های دولتی می بایست از سیستم ها و نرم افزارهایی استفاده شود که کم ترین وابستگی را به کشورهای دیگر داشته باشند. وابستگی به کشورهای توسعه یافته می تواند چالش های امنیتی را در پی داشته باشد و در صورت وجود مشکلات در ارتباط بین کشورها، این وابستگی تنها به ضرر کشورهای در حال توسعه باشد. به همین دلیل در کشورهای درحال توسعه سعی بر استفاده از نرم افزارهای متن باز است.
تصوری اشتباه است که تنها شرکت ها و سازمان ها کوچک را خواستار نرم افزارهای متن باز دانست بلکه سازمان هایی همچون ناسا، دایملر کرایسلر، SONY، بوئینگ و ... نیز از نرم افزارهای متن باز استفاده می کنند.
در دهه 1960، خرید یک کامپیوتر جدید به معنای تهیه نرم افزار رایگان اضافی بود. تولید کنندگان تنها برای سخت افزار کامپیوتر پول دریافت می کردند. کدهای منبع به صورت رایگان در دسترس برنامه نویسان در سراسر جهان بود. در سال 1965 آی بی ام ارائه کد منبع نرم افزار با سیستم عامل کامپیوتر خود را متوقف کرد. این شرکت شروع به استخدام کارشناسان کامپیوتر و فناوری اطلاعات کرد تا بتواند با رقبای خارجی خود رقابت کند.
در دهه 1970، برنامه نویسان کامپیوتر پی بردند که آنها می توانند پول زیادی از توسعه نرم افزار به دست آوردند و در این دهه این کار را آغاز کردند.
برنامه نویسان، منابع درآمد خود را با استفاده از گرفتن مجوز توافق نامه ای که کاربران را در انتشار نرم افزار و دادن نرم افزار به دیگران ممنوع یا محدود می کرد آغاز کردند. پس از سال 1970، قرار دادن کد منبع نرم افزار به صورت رایگان عملا متوقف شد. نرم افزارها پشت درهای بسته تولید شدند.
همان طور که گفته شد مدل های بسیاری برای انتخاب نرم افزارهای متن باز وجود دارند اما در مقالات مختلف مدل دیلون و مک لین موفق تر عمل کرده است. در صورتی که تمایل به آشنایی با این سیستم را دارید، مطالب بعدی ما را دنبال کنید.
