جبران کاستی‌های 10 ساله در حوزه اینترنت

در حال حاضر فعالان بخش اینترنت به 5 گروه شرکت‌های خدمات‌دهنده اینترنت پرسرعت ADSL، شرکت‌های تلفن‌ثابتPSTN، شرکت‌های تلفن‌اینترنتی، شرکت‌های ISP و ISDP تقسیم می‌‌شوند. اما براساس مصوبه جدید کمیسیون سازمان تنظیم مقررات در سال 94، پروانه‌های در دو دسته شرکت‌های دارای شبکه FCP و شرکت‌های سرویس‌دهنده SERVCO  تقسیم می‌شوند.
 در پروانه جدید ارتباطات ثابت، نکات مثبت بسیاری وجود دارد، از جمله اینکه امکان شبکه‌سازی برای شرکت‌های FCP و اجازه ایجاد BACK BONE هم داده شده است. این یعنی در جایی که مخابرات امکان ارائه فضا به شرکت‌های اینترنتی را ندارد، این شرکت‌ها خودشان می‌توانند اقدام به فراهم کردن زیرساخت‌های مورد نیاز خود کنند.

راهی برای توسعه اینترنت

اولین بار زمزمه‌های تغییر پروانه‌های حوزه ارتباطات ثابت (اینترنتی) از شهریورماه سال جاری شنیده شد، زمانی که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات خبر از تغییر پروانه‌های شرکت‌های ارتباطات ثابت را داد؛ پروانه‌هایی که عمر 10  ساله دارند و به باور بسیاری از فعالان حوزه اینترنتی به دلیل محدودیت و نداشتن همخوانی این پروانه‌ها با یکدیگر طی چند سال گذشته مشکلات اینترنتی کشور پیچیده‌تر و غیرقابل حل شده است. کلید تغییر پروانه‌های شرکت‌های اینترنتی را نیز محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات زد، آن هم زمانی که صدارت این وزارتخانه را حدود یک سال و هشت ماه پیش گرفت. او در آن زمان، سرو سامان دادن به بازار اینترنت و توسعه در این بخش را یکی از سرفصل‌های اصلی کار خود اعلام کرد.
اما نهایی شدن پروانه‌های شرکت‌های ارتباطات ثابت(FCP)  به این سادگی‌ها هم نبود، زیرا زمانی که رگولاتوری خبر از تهیه پیش‌نویس(شهریورماه93) برای ساماندهی و ارتقا سطح پروانه‌های شرکت‌ها PAP،ISDP، ISPو PSTN را داد، فعالان شرکت‌های اینترنتی به دلیل مشورت نکردن نظر آنها، نسبت به تهیه این پیش‌نویس اعتراض و انتقادهایی را مطرح کردند. به باور این گروه این پیش‌نویس نه تنها به هدف خود یعنی ساماندهی بازار اینترنت‌، رشد کیفیت خدمات و کاهش هزینه‌ها نمی‌رسد بلکه باعث افزایش هزینه‌ شرکت‌ها و کاربران اینترنتی و در نهایت ایجاد انحصار در بازار و حذف بخش عظیمی از شرکت‌های اینترنتی می‌شود. با گسترده شدن این اعتراض‌ها، رگولاتوری تصویب این پیش‌نویس را به تاریخی دیگر موکول و در یک بازه زمانی به شرکت‌های اینترنتی فرصت داد تا پیشنهادهای خود برای اصلاح  پیش‌نویس تغییر پروانه‌های شرکت‌های ارتباطات ثابت را به این سازمان ارسال کنند. در نهایت بعد از گذشت تقریباً چهار ماه رگولاتوری با تغییر بند‌هایی از این پیش‌نویس و جلب رضایت فعالان بخش اینترنتی، پیش‌نویس مورد بحث را به تصویب رساند. صادق عباسی‌شاهکوه، معاون بررسی‌های فنی و صدور پروانه‌های سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، پروانه‌های جدید را در دو بخش  ارتباطات ثابت (FCP) یا ارائه خدمات و سرویس‌ ارتباطی (SERVCO) اعلام می‌کند و می‌گوید: «بحث و بررسی در خصوص ارائه پروانه در بخش ارتباطات ثابت بعد از انجام نظرخواهی از شرکت‌های اینترنتی بخش خصوصی به پایان رسیده و در کمیسیون سازمان تنظیم مقررات نیز به تصویب رسیده است و حالا نوبت بررسی پروانه به فعالان در بخش SERVCO است».

عباسی با اشاره به اینکه در حال حاضر پیش نویس ارائه پروانه در بخش FCP به تصویب رسیده و پیش‌نویس پروانه SERVCO در مرحله بازبینی و بررسی است، در خصوص تفاوت میان این دو پروانه می‌گوید: «پروانه FCP  به شرکت‌هایی ارائه می‌شود که در حال حاضر شبکه لازم برای ارائه سرویس اینترنت را در اختیار دارند مانند شرکت‌های ندا یا PAPها اما پروانهSERVCO  به فعالانی ارائه خواهد شد که می‌خواهند با استفاده از خدمات شرکت‌های اینترنتی دست به تولید محتوا و ارائه خدمات ارزش افزوده بزنند، مانند شرکت‌هایی که در حال حاضر در قالب ISDP  و ISP فعالیت می‌کنند».
براساس اظهارات این مقام مسئول در رگولاتوری، پروانه FCP، بیشتر مربوط به شرکت‌های ندا و شرکت‌های تلفن‌ثابت خواهد شد و بعد از دریافت پروانه جدید این شرکت‌ها می‌توانند بدون محدودیت تکنولوژی و با رعایت انحصار شبکه زیرساخت و شبکه‌های ماهواره‌ای هرگونه سرویس مرتبط با اینترنت را در کشور ارائه کنند.
عباسی تأکید می‌کند که در پیش‌نویس پروانه ارائه خدمات ارتباطی ثابت (servco)  موانعی مانند مدت کم اعتبار پروانه‌ها، محدودیت در منطقه جغرافیایی برای فعالیت، موانع بر سر راه ارائه خدمات ارزش افزوده مانند VOIP، ضوابط و مکاتبات اداری دست و پا گیر و اقدام به سپردن ضمانت‌های متعدد به ازای هر مرحله از افزایش پهنای باند برطرف شده است.

امیدوار برای جبران 10 سال عقب‌ماندگی
شرکت‌های اینترنتی که تا قبل از نهایی و تصویب شدن پروانه‌های جدید اینترنتی، از بندبند این پیش‌نویس گله‌مند بودند، حالا و با توجه به نظرخواهی رگولاتوری از آنها، نسبت به تصویب و ارائه این پروانه‌ها در سال جدید بسیار خوشبین به تغییر وضعیت اینترنتی کشور هستند.
محمدرضا کریمی، رئیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران با اشاره به مزیت‌های پروانه‌های جدید اینترنتی می‌گوید: «در پروانه جدید ارتباطات ثابت، نکات مثبت بسیاری وجود دارد، از جمله اینکه امکان شبکه‌سازی برای شرکت‌های FCP و اجازه ایجاد BACK BONE هم داده شده است. این یعنی در جایی که مخابرات امکان ارائه فضا به شرکت‌های اینترنتی را ندارد، این شرکت‌ها خودشان می‌توانند اقدام به فراهم کردن زیرساخت‌های مورد نیاز خود کنند. » این فعال اینترنتی با ابزار خشنودی از تغییر پروانه‌های تکنولوژی محور به سمت پروانه‌های سرویس محور، تأکید می‌کند که پروانه‌های جدید می‌تواند فضای رقابت بین شرکت‌های اینترنتی را افزایش دهد که این افزایش رقابت در نتیجه باعث توسعه و جلب رضایت کاربران نهایی می‌شود.
در همین زمینه علی‌توسلی، از فعالان حوزه اینترنتی کشور با اعلام اینکه بعد از 10 سال، تغییر در پروانه‌های ارتباطات ثابت بسیار احساس می‌شد می‌گوید: «طی 10 سال گذشته و به دلایل مختلف پروانه‌های صادر شده برای شرکت‌های اینترنتی با مشکلات بسیاری همراه بود. این پروانه‌های به جای اینکه مانند اکثر کشور‌های دنیا سرویس محور باشند، تکنولوژی محور تعریف شدند و همین عامل جلوی رشد شرکت‌ها و البته توسعه اینترنت در کشور گرفته شد  و یک انحصار غیرقابل قبول در بازار به وجود آمد.»
 
این فعال اینترنتی همچنین با اشاره به حق‌الامتیاز 20 میلیارد تومانی شرکت‌های اینترنتی برای دریافت پروانه‌های جدید تأکید می‌کند که قطعاً با پروانه‌های جدید رقابت بین شرکت‌های اینترنتی افزایش پیدا می‌کند و با توجه به این افزایش رقابت کیفیت سرویس‌ها بهبود قابل توجهی پیدا می‌کند بنابراین انتظار می‌رود با توجه به ثابت بودن بهای اینترنت در کشور طی چند سال گذشته، برنامه‌ای نیز برای تغییر تعرفه اینترنت در نظر گرفته شود. فعالان اینترنتی اعلام می‌کنند که در چند سال گذشته با توجه به رشد قیمت در تمام بخش‌ها، قیمت سرویس اینترنت با تغییری همراه بوده است، بنابراین بهترین‌ راه برای ثابت نگه‌ داشتن این قیمت‌ها از دید این فعالان، کاهش هزینه انتقال پهنای باند است. به هرحال چند روزی به پایان سال 93 باقی‌ نمانده و حالا باید منتظر بود و دید آیا با تغییر پروانه‌های اینترنتی، در سال جدید،کاربران می‌توانند طعم اینترنت باکیفیت را بچشند یا خیر.