دانستنیهای روغنموتور خودرو
روغنموتور یکی از حیاتیترین موادی است که خودرو برای حرکت به آن نیاز دارد. مهمترین وظیفه روغنموتورها آن است که از ایجاد اصطکاک میان قطعات متحرک موتور تا حد ممکن بکاهند.
توجه به عمر مفید روغنموتور و انتخاب نوع استاندارد و درست آن برای خودرو، باعث میشود که عمر مفید موتور افزایش پیدا کند، میزان مصرف سوختتان پایین بیاید، تولید آلایندگی خودرویتان کمتر شود و فرسایش قطعات موتور به تأخیر بیفتد؛ اما چه روغنموتوری برای خودروی شما توصیه میشود؟ کی باید نسبت به تعویض این مایع اقدام کنید؟ روغنموتور استاندارد، چه ویژگیهایی باید داشته باشد؟ پاسخ به این سوالها، در مطلب پیش رو که به کمک ابراهیم همایونی، یکی از سرویسکاران باتجربه تهیه شده، آمده است.
روغنموتور دقیقاً چهکار میکند؟
روغنموتور یکی از حیاتیترین موادی است که خودرو برای حرکت به آن نیاز دارد. روغنموتورها معمولاً وظایف گوناگونی را بر عهده میگیرند که در نهایت به کارکرد بهتر موتور و افزایش عمر آن میانجامد. مهمترین وظیفه روغنموتورها آن است که از ایجاد اصطکاک میان قطعات متحرک موتور تا حد ممکن بکاهند. هر چه میزان اصطکاک کاهش یابد، بالطبع به عمر مفید قطعات موتور افزوده خواهد شد. کاهش سایش قطعات موتور و همینطور خنک کردن آنها، از دیگر وظایف اصلی روغنموتور است؛ اما این مایع مهم، نقش حیاتی دیگری را نیز ایفا میکند؛ روغنموتور در میان قطعات موتور در حرکت است تا دودهها و ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و رسوبات را در خود جذب و به سمت فیلتر روغن هدایت کند. هرچه موتور تمیزتر باشد، احتراق بهتری صورت میگیرد و همین موضوع در کاهش آلایندهها تأثیر خواهد داشت.
آببندی کامل بین سیلندر و پیستون، محافظت قطعات موتور در برابر خوردگی و کارکرد بهینه قطعات متحرک موتور در دما و شرایط مختلف آبوهوایی، از دیگر وظایف مهم روغنموتور بهشمار میرود. تعویض بهموقع روغنموتور باعث کاهش مصرف سوخت، افزایش شتاب خودرو و در نهایت افزایش عمر فنی خودرو خواهد شد.
روغن تکفصل یا چهارفصل؟
حتماً شما هم اسم روغنموتورهای فصلی یا چهارفصل را شنیدهاید. روغنهای فصلی که اصطلاحاً از آنها با عنوان «تکدرجهای» یاد میشود، برای یکی از فصلهای گرم یا سرد سال انتخاب میشوند. روغنهایی که برای فصل سرد سال تهیه میشوند، کمی رقیقتر و آبکیترند و برعکس، روغنهای فصل گرم، غلیظتر و سفتترند. علت این نوع فرمولبندی هم به دمای هوا و تأثیر آن روی روغن برمیگردد. در هوای سرد، روغن بهطور طبیعی کمی سفتتر و غلیظتر میشود و تا حرارت موتور بالا برود، روغن به همه نقاط موتور نخواهد رسید. برای همین برای چنین فصلهایی، روغنهای رقیقتر توصیه میشود؛ اما در فصل تابستان که دمای بالای هوا باعث روان شدن روغن میشود، از انواع غلیظتر آن استفاده میشود. نکته مهم اینکه در حال حاضر، بسیاری از شرکتهای تولیدکننده روغن در سراسر جهان تلاش میکنند تا روغنموتورهای چهارفصل بسازند. بهتر است هنگام تعویض روغنموتورتان، سراغ روغنهای چهارفصل بروید و خیال خودتان را راحت کنید.
چه زمانی روغنش را عوض کنیم؟
برای تعویض روغنموتور، معیارهای مختلفی وجود دارد. عدهای سیاه شدن روغن را دلیلی برای زمان مناسب تعویض روغن میدانند. عده دیگر، کیلومتر را مبنای تعویض روغن قرار میدهند. نکته انحرافی اینجاست که برخی از روغنها به دلیل کیفیت پایین و غیراستاندارد بودن، دیر سیاه و یا رقیق میشوند. روغنی که رنگ خود را در مدت زمان مناسب از دست ندهد و سیاه نشود، روغن مناسبی نیست؛ چرا که روغن استاندارد باید آلودگیها و ذرات معلق داخل موتور را در خود جذب کند. برای همین، روغنموتور استاندارد، روغنی است که پس از مدتی تغییر رنگ داده و سیاهرنگ شود. بهترین معیار برای تعویض روغن، کیفیت آن و شماره کیلومترشمار خواهد بود؛ مثلاً اگر شما برای موتور خودرویتان روغن با سطح کیفی SN انتخاب کردهاید، میتوانید ۱۰ هزار کیلومتر با خیال آسوده رانندگی کنید؛ اما روغنهایی مثل SG که سطح پایینتری دارند، باید هر ۵ هزار کیلومتر یکبار تعویض شوند.
چه روغنموتوری خوب است؟
تفاوت اصلی میان روغنهای مختلف، تنها در گرانروی یا ویسکوزیته آنها خلاصه میشود. گرانروی، به همان درجه غلظت یا روان بودن روغن میگویند. هر چه روغن روانتر و آبکیتر باشد، میزان گرانروی آن کمتر و هر چه روغن غلیظتر باشد، میزان گرانروی آن بیشتر است. حالا از کجا باید بدانیم کدام روغن مناسب است؟ باید اعداد حک شده روی قوطیهای روغن را با دقت مورد بررسی قرار دهید. تقریباً روی همه روغنموتورها، حرف انگلیسی W حک شده است. در واقع اعدادی که در دو طرف این حرف درجشده، نشاندهنده نوع و میزان گرانروی روغن خواهد بود.
عدد قبل از W نشاندهنده ویسکوزیته روغنموتور در دمای پایین است و هر چه این عدد کمتر باشد، برای استفاده در دمای پایینتر مناسب خواهد بود. عدد بعد از W نیز نشاندهنده گرانروی در دمای بالاست و هر چه عدد آن بزرگتر شود و بالاتر برود، روغن در دمای بالاتر، چسبندهتر و غلیظتر میشود؛ مثلاً اگر روی قوطی روغن، اعداد ۴۰W ۱۰ درجشده باشد، این نوع روغن برای آبوهوای سرد مناسبتر است و اعداد ۵۰ W۲۰ نیز برای آبوهوای گرم. همچنین درجهبندی کیفی روغنها نیز با حروف انگلیسی SN، SL، SJ و SG مشخص میشود. پس برای خودروهایی مثل پراید و پیکان، درجهبندی روغنهای SG مناسب است و روغن SJ نیز میتواند انتخاب مناسبی برای خودروهایی مثل سمند، پژو ۴۰۵ و ۲۰۶ و پارس باشد.
روغنموتور داخلی بخریم یا خارجی؟
روغنموتورها جزو اقلامی هستند که نمونه داخلی و خارجی فراوانی دارند و همین تنوع، گاه میتواند شما را در انتخاب بهترین نوع آن به دردسر بیندازد. در حال حاضر، چند شرکت نفتی داخلی، اقدام به تولید روغنموتور میکنند که کیفیت محصولاتشان با برخی از نمونههای خارجی برابر یا حتی بهتر است؛ علاوه بر اینکه قیمت منطقیتری نیز دارند. برخی از نمونههای خارجی هم هستند که به دلیل کیفیت و قیمت بالا، تنها مورد استفاده خودروهای لوکس قرارمیگیرند؛ اما مهمترین نکته درباره خرید روغن، استاندارد بودن آن است. متأسفانه طی سالهای اخیر، تعداد روغنهای تقلبی و مشابه خارجی بسیار زیاد شده که گاه حتی صاحبان فن را هم در تشخیص نمونه اصلوفرع آن بهاشتباه میاندازد؛ اما روغن اصل را میتوان از رنگ شفاف و بوی آن شناخت. روغنهای تقلبی، بویی سوخته میدهند؛ چرا که برخی از آنها از روغنهای سوخته و مصرفشده تهیه میشوند. اگر میخواهید همیشه از مصرف روغن استاندارد مطمئن شوید، سراغ تعویضروغنیهای مجاز در سطح شهر بروید یا در هر بار مصرف یک نوع خاص روغن، کیفیت آن را مورد ارزیابی قرار دهید.