توصیههای برقکاری
از کودکی، نوعی هراس از نزدیک شدن به برق و جریان الکتریسیته در همه ما نهادینهشده است؛ ترسی که در جای خود، بسیار بجا بهنظر میرسد؛ اما این بدان معنا نیست که هیچوقت نباید سراغ برقکاری بروید و کارهای ساده آن را خودتان انجام ندهید.
این مطلب به کمک رضا همتی، کارشناس برق تهیهشده و به شما کمک میکند تا برخی کارهای برقی ساده خانهتان را شخصاً انجام بدهید. سیمکشی کنید، عیب کارتان را بیابید و اگر توانستید، تجربهتان را در اختیار دیگران هم قرار دهید.
این ابزارها را داشته باشید
برای اینکه کارهای برقی خانه را خودتان انجام بدهید، لازم است بخشی از ابزارهای اصلی این کار را تهیه کنید. برای انجام امور برقی معمول در خانه، به یک انبردست، فازمتر، دمباریک و نوارچسب مخصوص برقکاری و دستکش پلاستیکی نیاز دارید. اگر بتوانید یک سیمچین، سیم لختکن و یک اهممتر را هم به این فهرست اضافه کنید، کارتان بهتر خواهد بود. ضمن اینکه برای سیمکشی داخلی، به فنر مخصوص این کار هم احتیاج پیدا خواهید کرد. فنرهای سیمکشی در ابعاد ۵، ۱۰ و ۱۵ متری وجود دارند و بهنظر میرسد همان ۱۰ متری، کار شما را راه بیندازد.
حالا باید به اصلیترین وجه برقکاری یعنی شناخت جریان فاز و نول برسید. در همه سیمکشیها، ۲ جریان فاز و نول باعث روشن شدن همه وسایل برقی میشود. فاز، سیمی است که الکتریسیته یا همان برق در آن جریان دارد و با روشن شدن لامپ داخل فازمتر، قابل شناسایی است؛ اما سیم نول، هیچ علامت خاصی ندارد و خطری هم از جانب آن شما را تهدید نمیکند.
خودتان لامپ و پریز نصب کنید
خیلی وقتها پیش آمده که بخواهید برای انباری خانهتان و یا جایی که نور کمتری دارد، یک سیمکشی مختصر انجام دهید. برای این کار کافی است یک سیم فاز و یک سیم نول را از جعبه تقسیم برق و یا یک پریز بگیرید و آنها را تا محل موردنظر بکشید. حالا شما باید در محل جدید، یک کلید ایجاد کنید تا بتوانید جریان برق لامپ را هر زمان که خواستید، روشن و خاموش کنید. پس از نصب کلید، سیم فاز را وارد آن کرده و در جای مربوطه نصب کنید؛ اما یادتان باشد که سیم نول وارد آن نمیشود و مستقیماً به پشت سرپیچ لامپ کشیده میشود. حالا یک قطعه سیم برای انتقال جریان فاز از کلید به سرپیچ لامپ نیاز دارید تا کارتان تمیز و مرتب به پایان برسد. گاهی اوقات هم پیش میآید که در آشپزخانه، انباری و یا حیاط خلوت خانهتان، نیاز به یک پریز برق دارید. کافی است دوباره سیم فاز و نول را از یکی از جعبههای برق خانهتان بگیرید و تا محل نصب پریز بیاورید. این دفعه، هم سیم فاز و هم سیم نول را پشت پریز نصب کنید.
خودتان عیبیابی کنید
لامپ را میزنی و انتظار روشن شدنش را داری، اما میبینی اتفاقی نمیافتد و همچنان در تاریکی هستی! پیدا کردن ریشه مشکل در چنین شرایطی، چندان مشکل نیست. پس از اینکه مطمئن شدی لامپ سالم است و سوخته نیست، سراغ بررسی کردن سرپیچ بروید. با دقت نگاه کنید و ببینید که آیا سیمهای فاز و نول در محل سرپیچ، قطعی ندارند و وصل هستند یا نه؟ برای پیدا کردن جریان برق هم از فازمتر بهره ببرید. اگر تا سرپیچ هم اشکالی وجود نداشت، در قدم بعد، سراغ پریز بروید و ورودی و خروجی فاز و نول را آنجا نگاه کنید. حالا و در قدم نهایی باید سراغ جایی که برق از آنجا تقسیم شده و به پریز رسیده بروید و اتصالات را بررسی کنید. اگر در این بخش هم مشکلی وجود نداشته باشد، احتمال اینکه یکی از سیمهای فاز و نول در مسیر جریان سوخته و یا قطع شده باشد زیاد است. برای فهمیدن این جریان، ابتدا از سیم فاز شروع کنید و فازمتر را به جریان بزنید، اگر روشن شد معلوم میشود که اشکال و یا قطعی در سیم نول است.
خودتان لوستر را نصب کنید
در حال حاضر، بیشتر لوسترها به شکل ۲ پل در بازار یافت میشود. نصب کلیدهای ۲ پل نسبت به کلیدهای تک پل که تنها یک جریان فاز و یک جریان نول دارند، کمی فنیتر است و باید دقت لازم را به خرج دهید. کلیدهای ۲ پل معمولاً برای وسایل روشنایی بهکار میروند که همواره نیاز نیست از همه ظرفیت آن استفاده شود. یادتان باشد، خود لوستر دارای ۳ سیم است که دوتای آنها به هم چسبیدهاند و یکیشان جداست. ۲ سیم به هم چسبیده برای انتقال جریان فاز و سیم تکی برای نول است. حالا سیم فاز را بعد از عبور از فیوز به جعبه میبریم و از آنجا به پیچ مشترک 2 پل که معمولاً قرمز رنگ است وصل میکنیم. از ۲ پیچ غیرمشترک کلید، سیمهای برگشت فاز را به ته ۲ سرپیچ وصل میکنیم و سپس سرپیچ را از بدنه بهطور مستقیم به نول متصل میکنیم. در چنین حالتی با یکی از پلهای کلید دوتایی، نیمی از لامپها و با زدن کلید دیگر همه لامپهای لوستر وصل میشود. اگر جای سیمها را اشتباه زدید، نگران نباشید، میتوانید با 3-2 بار عوض کردن جای سیمها، ترتیب آنها را بهدست بیاورید.
خودتان تعویض کنید
مهتابیها از جمله پرکاربردترین وسایل روشناییآفرین در خانهها هستند؛ اما آنها هم دچار مشکل میشوند و شما را به دردسر میاندازند. برای رفع مشکل مهتابی هم باید قدمبهقدم پیش بروید و مثل همیشه، ابتدا از سالم بودن لامپ مهتابی اطمینان حاصل کنید. مهتابیهای سوخته، پرش و قطع و وصلی دارند و یا ۲ سرشان سیاهرنگ میشود. اگر مهتابی سالم بود، به وجود جریان فاز و سالم بودن نول توجه کنید. همچنین این احتمال وجود دارد که استارت مهتابی سوخته باشد. تعویض استارت هم کاری ساده است. کافی است آن را کمی به طرفین بپیچانید تا از جایش در بیاید. بعد استارت سالم را به همین روش پیچاندن جا میزنید تا اصطلاحاً در جای خودش چفت شود. با پیگیری این موارد میتوانید مشکل روشننشدن مهتابی را خیلی آسان رفع کنید. البته این امکان هم وجود دارد که سیم برق شما دچار اشکال شده باشد و در این صورت، طبق دستور عیبیابی که گفته شد عمل کنید.
اول ایمنی، بعد کار برقی
اگر چه انجام امور برقی خانه توسط خودتان لطف دیگری دارد، اما فراموش نکنید که در این کار، دائماً با خطر، سروکار خواهید داشت. پس حفظ جوانب احتیاط و رعایت برخی اصول که در ذیل به آن اشاره میشود، الزامی بهنظر میرسد.
- هرگز یک سیم لخت را بدون اینکه از پیش نسبت به آن اطلاع پیدا کرده باشید، لمس نکنید. اگر همان سیم حاوی جریان فاز باشد، میتواند عواقب وخیمی برای شما به وجود آورد.
- برای شناسایی وجود جریان فاز و یا نول، حتماً و پیش از هر اقدامی، از فازمتر استفاده کنید. این وسیله پرکاربرد، راهنمای شما در همه امور برقی خانه خواهد بود و سلامتیتان را تضمین میکند.
- در محیطهای خیس و یا با دست و لباسهای خیس، سراغ برقکاری نروید؛ چرا که آب رساناست و میتواند شما را دچار برقگرفتگی کند. در هنگام برقکاری در خانه نیز بهتر است از دمپایی و یا کفش لاستیکی که هیچگونه میخ و یا فلزی در آن بهکار نرفته باشد استفاده کنید. در محیطهایی مثل حمام نیز ترجیحاً از نصب پریز و کلید برق خودداری کنید. استفاده از دستکش پلاستیکی در همه شرایط توصیه میشود.
- برای انجام برقکاری بهتر است، فیوز خانه را قطع کنید تا هیچگونه الکتریسیته در سیمها جریان نداشته باشد. بهویژه هنگامیکه در حال تعویض لامپها و یا نصب لوستر هستید، این امکان وجود دارد که شخصی ناخواسته کلید برق را بزند و اتفاق ناخوشایندی رخ بدهد.
- اگر قصد دریلکاری و یا کوبیدن میخ در خانه را دارید، اطمینان حاصل کنید که در همان محل، سیمکشی برق وجود نداشته باشد؛ چرا که علاوه بر احتمال برقگرفتگی و خطرات آن، ممکن است سیمهای برق نیز دچار آسیب و پارگی شوند.
- استفاده همزمان از چند وسیله برقی پرمصرف در ساعتهای اوج بار، احتمال سوختن سیمکشی خانه را افزایش میدهد. همچنین اگر در خانهای که عمر مفید آن گذشته زندگی میکنید، یا بهتازگی به آنجا نقلمکان کردهاید، نسبت به وضعیت سیمکشی آن اطمینان حاصل کنید.
- تمامی اتصالات سیمها را با چسب نواری مخصوص بپوشانید و هیچ سیمی را لخت نگذارید. سیم لخت، احتمال بروز برقگرفتگی و یا آتشسوزی را افزایش میدهد.
- اگر پریزها را در ارتفاع پایین نصب میکنید، بهتر است برای هر کدام، یک درپوش مناسب نیز داشته باشید تا برای بچهها مشکلی پیش نیاید.
- در هنگام برقکاری از چهارپایه محکم، مناسب و چوبی استفاده کنید.
- از یک پریز برق برای چند وسیله برقی استفاده نکنید و از کشیدن سیم از کف منزل یا زیر فرش که احتمال برخورد پای افراد با آن وجود دارد، خودداری کنید.