ارتباطات مجازی

در دنیای امروز، اینترنت نقش بسیار مهمی در زندگی و نوع تعاملات اغلب ما دارد و هر روز شاهد گسترده شدن و وارد شدن آن درتک‌تک امور زندگی خود هستیم ولی متأسفانه در بسیاری موارد هم می‌بینیم که انگار هنوز فرهنگ استفاده صحیح آن را به خوبی فرا نگرفته‌ایم. این مشكل را زمانی بیشتر درمی‌یابیم كه ساعت‌ها از وقت خودمان را به گشت‌زدن در فضاهای مجازی، به‌ویژه شبكه‌های اجتماعی مختلف می‌گذرانیم یا مدت‌ها خیره ماندن به صفحه گوشی یا مانیتور را به شركت در جمع‌های خانوادگی ترجیح می‌دهیم. این خوگرفتن‌های بیش از حد به فضاهای مجازی و صمیمیت‌های اینترنتی از كجا ناشی می‌شود؟ حدمجاز ما برای استفاده مطلوب از این دنیای بی‌انتها چیست و چگونه می‌توانیم در ارتباطات مجازی خود دچار انحراف نشویم؟
آیا باید از ارتباط مجازی بترسیم؟
برقراری ارتباطات صحیح در شبكه‌های اجتماعی مختلف در چارچوبی صحیح، به‌گونه‌ای كه باعث آسیب رسیدن به هیچ كدام از طرفین رابطه نشود مشكلی ایجاد نخواهد كرد ولی متأسفانه این موضوع كمتر اتفاق می‌افتد. معمولا اوضاع به‌گونه‌ای پیش می‌رود كه آشنایی‌های اینترنتی در فضاهای مجازی مشكلات زیادی را به‌وجود می‌آورد چون افراد معمولا به درد هم نمی‌خورند و از ابتدا حتی اطلاعات درستی را هم در اختیار یكدیگر قرار نمی‌دهند. همین موضوع مسائل و مشكلات زیادی را به همراه می‌آورد كه گاه غیرقابل جبران خواهند بود. در واقع این ارتباطات اگر به شكل صحیح پیش نرود برای هیچ‌كس مطلوب نیست.
پناهگاهی کاذب در فضای مجازی
گاهی شبكه‌های اجتماعی به جای بالا بردن سطح معلومات ما تبدیل می‌شوند، پناهگاه كاذبی كه خیلی راحت ما را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهند. چون ما را برای مدت كوتاهی به حس خوشایندی می‌رسانند؛ فكر می‌كنیم یك نفر هست كه ما را درك می‌كند و می‌فهمد. یعنی در یك دنیای غیرواقعی به‌دنبال واقعیت‌های از دست رفته زندگی‌مان می‌گردیم و خطر هم دقیقا از همین جا شروع می‌شود. در واقع چیزی را كه ما در دنیای واقعی از دست داده‌ایم نمی‌توانیم به شكل غیرواقعی در دنیای مجازی به دست بیاوریم. این درست مانند سرابی است كه گاهی فكر می‌كنیم چیزی را كه می‌خواهیم به‌دست آورده‌‌ایم؛ درحالی‌كه این‌طور نیست. چون ممكن است همان فرد هم وقتی وارد دنیای واقعی ما بشود همان مسائل را به دنبال داشته باشد. بنابراین خطر از جایی آغاز می‌شود كه بدون چارچوب، روابط خانوادگی‌مان را تحت‌الشعاع استفاده از این شبكه‌ها قرار می‌دهیم و روزبه‌روز، روابط عاطفی مان ضعیف تر و همه خانواده از هم دورتر می‌شوند. كار می تواند به جایی بكشد كه هر كدام از اعضای خانواده دوست‌های واقعی خود را در دنیای غیرواقعی جست و جو كنند. در این فضا محبت را از جای دیگر (فضای مجازی) دریافت می‌كنند.

فضای مجازی را بشناسیم
افراد قبل از ورود به دنیای مجازی باید بدانند می‌خواهند وارد چه فضایی بشوند و آشنایی كامل با آن داشته باشند. در واقع به جای این همه وقتی كه برای ورود به شبكه‌های مختلف و فعالیت در آنها می‌گذاریم، باید برای خانواده خودمان وقت بگذاریم و در كنار آنها باشیم، حالا اگر از بودن در فضاهای مجازی می‌توانیم استفاده‌هایی هم داشته باشیم خوب است و اشكالی ندارد. اول باید بتوانیم در محیط خانواده محیط امنی را ایجاد كنیم و بعد در كنار آن از فضاهای مجازی بهره ببریم. ولی اگر كسی بخواهد زندگی اصلی خود را فدای زندگی مجازی كند بسیار خطرناك خواهد بود. فراموش نشود كه در دنیای مجازی وابستگی‌ها خیلی زودتر اتفاق می‌افتند.در واقع فراموش نكنیم خیانت چه در دنیای مجازی یا واقعیت فرقی ندارد. حتی امكان دارد اسم آن هم ابتدا خیانت نباشد و به‌نظر در حد یك دوست اجتماعی باشد. ولی تغییر اسم، ماهیت ارتباط را عوض نمی‌كند و ضمن تخطی از فرامین الهی، در نهایت در زندگی خودمان نیز مشكل آفرین خواهد شد.
ما باید درك صحیحی از فضای مجازی و پیام‌هایی كه در آن وجود دارد داشته باشیم و نسبت به مفهومی هم كه به یكدیگر انتقال می‌دهیم دقت به خرج دهیم. گاهی مفاهیم غلطی كه در ذهن افراد قرار می‌گیرد باعث رفتارهایی می‌شود كه ممكن است به زندگی زناشویی آنها لطمه بزند. هر مفهومی باید در چارچوب خاص خود قرار گیرد و بموقع و بجا استفاده شود بنابراین ما باید آن حدود را بشناسیم و بدانیم اگر در همان محدوده، درست از شبكه‌های اجتماعی استفاده كنیم می‌توانند مفید هم باشند. اما چرا با چیزی كه می‌تواند مفید باشد، كاری می‌كنیم كه زندگی‌مان را نابود كند. به علاوه اینكه نباید به اینگونه فضاهای مجازی آنقدر وابسته شویم كه نتوانیم بدون آنها سر كنیم. بهتر است به فضاهای واقعی برویم و ارتباطات واقعی را بیشتر تجربه كنیم. ضمن اینكه در گروه‌های مجازی باید از كلمات مناسب استفاده كنیم تا حریم‌ها شكسته نشوند.

علاوه بر نداشتن فرهنگ كافی برای حضور در فضاهای مجازی و گروه‌های مختلف اجتماعی، پناه بردن به این فضاها برای پر‌كردن خلأ‌های ارتباطی نیز یكی دیگر از عوامل توجه بیش از اندازه به این فضاهاست. یعنی افراد حس می‌كنند در زندگی آنچه را می‌خواهند ندارند و در ارتباط خود ناموفق هستند و همچنین برای فرار از بعضی موقعیت‌های ناموفق خود به این گروه‌های مجازی پناه می‌آورند. زمانی هم كه یك نفر پیدا می‌شود و جوابی را كه می‌خواهد به او می‌دهد توجهش بیشتر جلب می‌شود. حتی اگر این موضوع به شكل خیلی غلطی هم اتفاق بیفتد باعث می‌شود او احساس كند كسی هست كه حرفش را می‌فهمد. بنابراین دوست دارد همه حرف‌هایش را با او بزند و كم كم او را به ‌عنوان دوست اجتماعی خود می‌داند.
بهترین كار برای اینكه بیش از حد به فضاهای مجازی و دنیای اینترنت وابسته نشویم این است كه زمان بیشتری را با هم بگذرانیم و حتی زمانی را به بودن در كنار هم ، بدون گوشی و تلفن همراه اختصاص دهیم. حتی برای یك ساعت هم كه شده می‌توان از فضای مجازی فاصله گرفت. شاید در حال حاضر یكی از مشكلاتی كه در جامعه ما وجود دارد و بعضی افراد را وادار كرده كه به سوی فضاهای مجازی پناه ببرند این است كه نمی‌توانیم به خوبی همدیگر را درك كنیم. سعی كنیم ارتباطات خانوادگی و عاطفی خود را حفظ كنیم و برای بودن در كنار همدیگر برنامه‌ریزی داشته باشیم تا مجبور نشویم از سر بیكاری و بی‌برنامگی ساعت‌ها در فضای مجازی و شبكه‌های مختلف اجتماعی باشیم.