روغن موتور
هدف از مصرف روغن برای روغن کاری
روغن در موتور چندین کار انجام می دهد.
1. روغن قطعات متحرک را روغن کاری می کند تا کمتر ساییده شوند. خلاصی بین قطعات متحرک (مثلاً یاتاقان ها و محورها) با روغن پر می شود. قطعات روی لایه ای از روغن حرکت می کنند. اتلاف توان در موتور کاهش می یابد.
2. روغن با گردش در موتور، گرمای آن را جذب می کند. روغن داغ به سینی کارتر باز می گردد و گرمای خود را پس می دهد. مقداری از این گرما از طریق جداره سینی کارتر، در هوای اطراف دفع می شود. موتور ممکن است روغن پاش هایی داشته باشد که روغن را به زیر پیستون ها بپاشند. بدین ترتیب گرمای کف پیستون ها کاهش می یابد و پیستون ها خنک تر کار می کنند. در موتور، روغن به صورت عامل خنک کننده عمل می کند.
3. روغن، خلاصی بین یاتاقان ها و یاتاقان گردهای چرخان را پر می کند. وقتی بارهای سنگین به طور ناگهانی بر یاتاقان ها وارد می شود، روغن به ضربه گیری کمک می کند. در نتیجه یاتاقان کمتر ساییده می شود.
4. روغن به درزبندی رینگ های پیستون با جداره های سیلندر کمک می کند روغن علاوه بر روغن کاری پیستون و رینگ ها کمپرس رد کردن را نیز کاهش می دهد.
5. روغن به صورت پاک کننده عمل می کند. روغن، یاتاقان ها و سایر اجزای موتور را می شوید و تمیز می کند. روغن، ذرات گرد و غبار را جذب می کند و آن ها را به سینی کارتر می برد. ذرات درشت در ته سینی ته نشین می شوند. وقتی روغن دوباره به موتور فرستاده می شود از فیلتر روغن می گذرد و فیلتر روغن ذرات کوچک را از آن جدا می کند.
ویژگی های روغن موتور
1- ضریب ویسکوزیته روغن این ضریب شاخص تغییرات ویسکوزیته روغن با تغییر دماست. روغن موتور معمولی در دمای پایین خیلی غلیظ و در دمای بالا خیلی رقیق می شود. موادی به روغن اضافه می کنند تا ویسکوزیته آن، در سرما و گرما، تقریباً ثابت بماند.
2- مقاومت در برابر تشکیل کربن و اکسایش روغن در هنگام پالایش روغن، مواد شیمیایی خاصی به آن اضافه می کنند که مانع از تشکیل کربن و اکسایش می شود. تشکیل کربن و اکسایش روغن در دمای بالا در داخل موتور رخ می دهد.
3- بازدارنده های خوردگی و زنگ زدگی مواد شیمیایی دیگری هم به روغن اضافه می کنند که مانع خوردگی و زنگ زدن قطعات موتور می شود. این مواد آب را از روی سطوح فلزی کنار می زنند، در نتیجه روغن می تواند این سطوح را بپوشاند. این مواد اسیدها را هم خنثی می کنند.
4- مقاومت در برابر کف کردن روغن بر اثر چرخش میل لنگ هم زده می شود و در نتیجه هوا می گیرد یا کف می کند. در نتیجه کارایی روغن کاری کاهش می یابد.کف کردن می تواند سبب سر ریز روغن و جاری شدن آن از طریق سیستم تهویه کارتر به منیفولد بنزین و هواکش شود. با افزودن مواد شیمیایی خاص، مانع کف کردن روغن می شوند. با تعبیه یک موجگیر بین سینی کارتر و بدنه موتور نیز می توان کف کردن را کاهش داد.
5- پاک کننده پخش کننده نقش این مواد شبیه نقش صابون است.این مواد ذرات دوده و گرد و غبار را از قطعات موتور جدا می کنند. روغن این ذرات را به سینی کارتر می برد.
6- مقاومت در برابر فشار شدید مواد شیمیایی که به روغن اضافه می کنند، مقاومت لایه روغن را در برابر نفوذ افزایش می دهند. روغن موتور در یاتاقان ها و در سیستم محرک سوپاپ در معرض فشار بسیار زیاد قرار می گیرد. مواد شیمیایی مقاوم در برابر فشار شدید با سطوح فلزی وارد واکنش می شوند. در نتیجه افزودن این مواد به روغن، لایه ای محکم و لغزنده تشکیل می شود که در برابر نفوذ و بیرون رانده شدن از بین قطعات متحرک مقاومت می کند.
7- روغن های به صرفه بعضی از روغن ها را به عنوان روغن اصلاح شده یا روغن به صرفه می شناسند. این روغن ها مکمل های خاصی دارند (مواد کاهش دهنده اصطکاک) که بعضی از مشخصه های روغن را تغییر می دهند. اصلاح کننده های روغن بر دو نوع اند. یک نوع از آن ها ماده ای شیمیایی است که کاملاً در روغن حل می شود. در دومی از پودر گرافیت یا مولیبدن معلق در روغن استفاده می کنند. موتوری که روغن به صرفه دارد، در مقایسه با موتوری که با روغن آزمایشی مشخص شده کار می کند، کمتر سوخت مصرف می کند.
روغن های به صرفه بر دو نوع اند: EC I و EC II. روغن EC II بیشتر از روغن EC I سبب صرفه جویی در مصرف سوخت می شود.
8- روغن های ترکیبی این روغن ها با استفاده از فرایندهای شیمیایی تولید می شوند و لزوماً از نفت خام به دست نمی آیند. متداولترین آن ها از ترکیبات کربن و الکل ساخته می شود. روغن دیگری از این نوع از زغال سنگ و نفت خام ساخته می شود. روغن ترکیبی بهتر از روغن معمولی گرما را تحمل می کند و در عین حال لجن و رسوبات کربنی کمتری تولید می کند. شرکت های تولید کننده روغن ادعا می کنند که روغن های ترکیبی را می توان دیرتر عوض کرد، بدون این که موتور در معرض آسیب دیدن قرار بگیرد. خودروسازان برای چند تا از موتورهای جدید، استفاده از روغن ترکیبی را توصیه کرده اند.
