محتوای دینی در شبکه های اجتماعی

شبکه های اجتماعی در هر موضوع و اتفاقی جایگاه خود را پیدا کرده اند. تفاوتی هم نمی کند که یک موضوع جدی و رسمی باشد یا موضوعی فان و طنز. مناسب های دینی یکی از موضوعاتی است که استفاده های زیادی از توانمندی فضای مجازی به ویژه شبکه های اجتماعی در آن صورت گرفته چه از نظر افزایش تولید محتوا و چه از لحاظ تنوعی که در فرم این محتوا دیده می شود.
خوب یا بد باید قبول کرد که به لحاظ پتانسیل های شبکه های اجتماعی در حال حاضر هیچ رسانه ای به این اندازه قدرت تأثیر گذاری ندارد؛ به ویژه در کشور ما که شاید رسانه های دیگر در جذب مخاطب از همه گروه ها و سلایق بخاطر عدم توانایی که معمولا وجود دارد خیلی این امکان برایشان فراهم نشده تا مخاطب مورد نظرشان را توأمان جذب و حفظ کنند؛ اگر هم این اتفاق افتاده موردی و گذرا بوده. اما این اتفاق در مورد شبکه های اجتماعی صدق نمی کند و این شبکه ها همواره جذابیت و توجه مخاطب را با خود دارند به طوری که خیلی سریع با فروکش کردن یک اتفاق موضوعی دیگر اوج می گیرد و این اوج و خیز ها شبکه های اجتماعی را در حال حاضر در تمام موضوعات درصدر توجه قرار داده.

جایگاه پیام های دینی در شبکه های اجتماعی
برخلاف اینکه عده ای شبکه های اجتماعی را تنها رسانه ای برای کارهای بیهوده و سرگرمی می دانند اما از زمان همه گیری شبکه های اجتماعی اتفاقات زیادی در رابطه با موضوعات مختلف و ویژگی های دینی وجود داشته که به درصد بالایی از مخاطب و همراهی کاربران شبکه های اجتماعی دست یافته.
اگر پیام های دینی را خلاصه در احادیث و روایت های نقل شده از اهل بیت (ع) نکنیم پیام های زیادی با مضامین دینی و اخلاقی در این شبکه ها وجود دارد. حتی در میان کسانی که شاید در دنیای واقع ارتباط ظاهری چندانی با مناسبت های دینی نداشته اند و یا این امکا ن برایشان فراهم نبوده، این همراهی در فضای مجازی از طرفشان دیده می شود.
از نمونه هایی فعالیت های دینی در فضای مجازی که اتفاقات مثبت خوبی به همراه داشت می شود به کمپین عشاق محمد (ص) اشاره کرد که نه تنها در داخل بلکه در سایر کشورها هم مورد توجه قرار گرفت در حالیکه اگر این اطلاع رسانی محدود به سایر رسانه ها که در محدوده فضای مجازی قرار ندارند بود به این شکل مورد توجه قرار نمی گرفت و اگر قرار بود از طریق رسانه های مکتوب یا بصری مانند تلویزیون یا کتاب این اتفاق بیفتد قطعا نیازمند به زمان و هزینه بیشتری بود. در واقع شبکه های اجتماعی می توانند پیش درآمدی باشند بر سایر جریانات دینی که با زمینه سازی بسترهای مناسب معرفی دین و آشنایی با اسلام را برای کاربران این شبکه ها فراهم کنند. محتوای دینی ارائه شده در فضای مجازی قرار نیست تنها مربوط به مسلمانان باشد بلکه با دقتی بیشتر می شود غیر مسلمانان را هم در نظر گرفت که بهترین نمونه آن نامه رهبری در مورد اسلام خطاب به جوانان اروپایی و آمریکایی است که همچنان در فضای مجازی مورد توجه است و بازخوردهای خوبی به دنبال دارد.

گروه هایی با هدف محتوای دینی
از چند ماه گذشته که شبکه های اجتماعی و گروه های راه انداز شده در این شبکه ها به شکل قابل توجهی بر تعدادشان اضافه شده حجم بالایی از مطالب دینی در بین سایر مطالب دیده می شود. مناسبت های مذهبی مختلف بیشترین حجم این اطلاعات را دارند که در بین گروه ها شِیر می شود. به طور مثال در همین ایام فاطمیه محتوای زیادی از مطالب مختلف مرتبط با این ایام در شبکه های اجتماعی دیده می شود. محتوایی که از تعداد بالایی از اشعار شعرا گرفته تا احادیث و روایت های مختلف از حضرت زهرا(س) و واقعه شهادت ایشان در آن وجود دارد. در کنار محتوای مکتوب، تصاویر و گرافیک های زیادی هم وجود دارد که در قبل این حجم بالا از اطلاعات دینی در مناسبت های مذهبی به این شکل در هیچ رسانه ای به این اندازه در اختیار مخاطب قرار نداشته.
یکی از رفتارهایی که در بین تعداد زیادی از کاربران شبکه های اجتماعی در ایام دینی دیده می شود همرنگی عکس پروفایل ها مرتبط با این ایام است و اوج این حرکت هم زمان با راه اندازی کمپین عشاق محمد(ص) بود که در مقابل توهین به پیامبر (ص) شکل گرفت و تعداد زیادی از کاربران شبکه های اجتماعی عکس های پروفایل خود را نوشته هایی از نام پیامبر (ص) قرار دادند.
پرداختن به محتوای دینی در گروه هایی که صرفا از تعدادی دوست یا حتی کسانی که همدیگر را نمی شناسند و تنها به واسطه عضویت در این شبکه ها با هم در ارتباط هستند تشکیل شده، توجه به این نکته را بیشتر می کند که منبع پیام در نظر گرفته شود. همانطور که در مطالب قبلی در موردش صحبت کردیم منبع اهمیت زیادی دارد به ویژه زمانی که پیام به شخصی نسبت داده شود. حالا این اهمیت منبع در مورد پیام هایی که محتوایی دینی دارند اهمیت بیشتری پیدا می کند.
در ابتدای ورود پیام های دینی به شبکه های اجتماعی چندان به این موضوع توجه نمی شد اما همراه با افزایش آگاهی کاربران شبکه ها اجتماعی این اتفاق افتاد و پیام های دینی هم شکلی موجه تر به خود گرفت و در حال حاضر تقریبا تمام پیام های اینچنینی با ذکر منبع عنوان می شوند؛ اما بازهم باید با دقت بیشتری نسبت به ارسال هر پیام دینی که برایمان ارسال می شود داشته باشیم و تا قبل از اطمینان از صحت محتوا و منبع پیام آن را برای دیگران ارسال نکنیم.
علاوه بر این صفحات متعددی در فضای مجازی راه اندازی شده که با محتوایی دینی توانسته اند کاربران زیادی را با خود همراه و به یکی از پربازدید های این شبکه ها تبدیل شوند، مانند صفحه بچه شیعه باس   دراینستاگرام.
با توجه به اینکه اتفاقات شبکه های اجتماعی با تمام موضوعات گره خورده با در نظر داشتن معایب این شبکه ها می شود استفاده های مثبت و مفید را افزایش داد تا هم کمکی باشد برای کمرنگ کردن حاشیه های بی مورد این شبکه ها و هم فرصتی برای انتقال محتوای دینی و اخلاقی که خارج از دنیای مجازی شکل رسمی تر و جدی تری دارند تا با کمک از این فضا افراد بیشتری مخاطب این مفاهیم باشند.