١٣) جزء چهاردهم قرآن کریم، آیات ٨٨ الى ١٠٥ سوره‌ی نحل
بر عذابشان مىافزاییم
كسانى كه كافر مىشوند و دیگران را نیز از ایمان به خدا بازمىدارند و به كفر دعوت مىكنند، هم گناه خود را به دوش مىكشند و هم در گناه دیگران شریك هستند. خداوند یگانه مىفرماید:
كسانى كه كافر شدند و از راه خدا جلوگیرى كردند به سبب آن كه فساد مىكردند، عذابى بر عذابشان مىافزاییم.
آیه‌ی 88
هر امتى شاهدى دارد
خداوند براى هر امتى راهنما و رهبرى قرار داد و روز قیامت آنان را به عنوان شاهد امت خود برمىگزیند تا حجت بر همه‌ی مردم تمام شود. به راستى ما در چه حالى پیامبران را خواهیم دید؟ مالك روز جزا مىفرماید:
و روزى كه در هر امتى شاهدى از خودشان برمىانگیزیم و تو را بر آنان شاهد مىآوریم.
بخشى از آیه‌ی89
قرآن، بیانگر همه چیز
امام صادق(ع) فرمودهاند: «خداوند در قرآن هر چیزى را بیان كرده است. به خدا سوگند، چیزى كه مورد نیاز مردم بوده است كم نگذاشته تا كسى نگوید اگر فلان مطلب درست بود در قرآن نازل مىشد. آگاه باشید همه نیازمندىهاى بشر را خدا در آن نازل كرده است.» و خداوند قرآن را چنین معرفى نموده است:
و ما این كتاب را كه بیانگر هر چیزى است و هدایت و رحمت و بشارتى براى مسلمین است، بر تو نازل كردیم.
بخشى از آیه‌ی 89
قوانین اجتماعى
اسلام دین مهربانى و دوستى است و به اجتماع اهمیت فراوانى مىدهد. بهترین قوانین اجتماعى را دارد و مسلمانان را به رعایت حقوق دیگران دعوت مىنماید. به رعایت عدل و نیكوكارى و نیكى در حق خویشاوندان امر مىكند و از كارهاى زشت، در پیدا و پنهان، و ظلم و ستم نهى مىنماید. خداوند بخشنده مىفرماید:
به راستى خداوند به عدل و نیكوكارى و بخشش به خویشاوندان فرمان مىدهد و از كار زشت و ناپسند و ستم بازمىدارد. پندتان مىدهد شاید پند بگیرید.
آیه‌ی 90
وفاى به عهد
وفاى به عهد یكى از دستورات مهم اسلام است. در زمانى كه تعداد مسلمانان كم بود، ولى دشمنانشان بسیار بودند، بعضى از مسلمانان احساس تنهایى و ضعف مىكردند و ممكن بود بیعت خود را با پیامبر(ص) بشكنند و از پشتیبانى او دست بردارند و به سوى دشمن بروند. خداوند مهربان به آنان هشدار داد كه هرگز پیمان خود با خدا را نشكنند، زیرا هنگامى كه به خدا قسم مىخورند، خدا را حافظ و نگهدار پیمانشان كردهاند. و هشدار داد كه همانند زنی نباشند كه از صبح تا نیمروز نخ رشته مىكرد و بعد از ظهر گرهها را باز مىكرد و رشتهها را دوباره تبدیل به پنبه مىكرد. این زن «ریطه» نام داشت و دختر «عمروبنكعب» بود و نخ رشتن و باز كردن آن، كار روزانه‌ی او و كنیزانش بود. خداوند مهربان مىفرماید:
و هنگامى كه پیمان بستید، به پیمان خود با خدا وفا كنید و سوگندهایتان را پس از محكم كردنشان نشكنید، در حالى كه خداوند را بر خود نگهبان قرار دادهاید. به راستى كه خدا آنچه را انجام مىدهید مىداند. و همانند زنى نباشید كه رشته‌ی خود را پس از محكم بافتن از هم باز كرد، كه سوگندهایتان را براى آن كه گروهى از گروه دیگر بیشتر است بین خود وسیله‌ی فریب سازید. جز این نیست كه خدا شما را به این وسیله آزمایش مىكند و روز قیامت در مورد آنچه اختلاف مىكردید حتماً برایتان توضیح مىدهد.
آیات 91 و 92
امت واحد
اگر خدا مىخواست، تمام مردم را مجبور مىساخت كه امت واحدى تشكیل دهند و همه خداپرست و نیكوكار باشند. اما خداوند انسان را به كارى مجبور نكرد، بلكه به او عقل و اختیار بخشید تا بیندیشد و خودش راه راست را انتخاب كند. هر كس كارهاى شایسته انجام دهد، لایق هدایت مىشود، و هر كس به گناه آلوده شود، گمراه مىماند و از رحمت هدایت الهى دور مىگردد. یگانه‌ی بىنیاز مىفرماید:
و اگر خدا مىخواست حتماً شما را امت واحدى قرار مىداد، ولى هر كه را بخواهد گمراه مىكند و هر كه را بخواهد هدایت مىكند و از آنچه انجام دادید حتماً سوال خواهید شد.
آیه‌ی 93
آنچه نزد خداست باقى مىماند
مسلمانان نباید سوگندهاى خود را وسیله‌ی نیرنگ و خیانت قرار دهند و مردم را با پیمان خود دلخوش كنند و بعد به آن وفا نكنند؛ زیرا با این كار اعتماد مردم از بین مىرود و ایمانشان سست مىگردد. خداوند مهربان مسلمانان را به وفاى به عهد دعوت نموده و فرموده است:
و سوگندهایتان را وسیله‌ی فریب میان خود قرار ندهید تا قدمى بعد از محكم شدنش بلغزد و به سبب آن كه از راه خدا جلوگیرى كردهاید به شما بدى برسد و برایتان عذابى بزرگ باشد. و پیمان خدا را به قیمت ناچیزى نفروشید. به راستى اگر بدانید، آنچه نزد خداست براى شما بهتر است. آنچه نزد شماست تمام مىشود و آنچه نزد خداست باقى مىماند و حتماً كسانى را كه شكیبایى كردند به بهتر از آن چه عمل كردهاند پاداش مىدهیم.
آیات 94 الى 96
زندگى پاكیزه
پاداش مومنانى كه كارهاى شایسته مىكنند در قرآن چنین بیان شده است:
هر كس از مرد یا زن، كار شایستهاى انجام دهد و مومن باشد حتماً به او زندگى مىبخشیم، زندگىاى پاكیزه. و حتماً بهتر از آنچه انجام مىدادند به آنان پاداش مىدهیم.
آیه‌ی 97
به خدا پناه ببر
قرائت قرآن آداب دارد. ابتدا وضو مىگیریم و از شیطان رانده شده به خدا پناه مىبریم. آیات را آرام و شمرده مىخوانیم و در معناى آن اندیشه و دقت مىكنیم. افرادى كه به آیات قرآن گوش مىدهند نیز وظیفه دارند ساكت باشند و توجه كنند. امام صادق(ع) فرمودند: «نباید قرآن را تند تند خواند، بلكه باید به آرامى تلاوت كرد و هنگامى كه به آیهاى مىرسى كه در آن آتش دوزخ ذكر شده توقف مىكنى و از آتش دوزخ به خدا پناه مىبرى.» خداوند مهربان فرموده است:
پس هنگامى كه قرآن مىخوانى از شیطان رانده شده به خدا پناه ببر. به راستى او بر كسانى كه ایمان آوردهاند و به پروردگارشان توكل مىكنند تسلطى ندارد؛ جز این نیست كه تسلط او فقط بر كسانى است كه او را به سرپرستى گرفتهاند و كسانى كه به خدا شرك مىآورند.
آیات 98 الى 100
خدا داناتر است
هنگامى كه آیهاى نازل مىشد و دستور سختى در آن بود و سپس آیه‌ی دیگرى مىآمد و آن دستور را سادهتر مىكرد، مشركان بهانهجو مىگفتند: «محمد یاران خود را مسخره مىكند و دست مىاندازد، امروز دستورى مىدهد و فردا همان را نهى مىكند. این نشان مىدهد كه محمد همه را از پیش خود مىگوید نه از سوى خدا.» خداوند یگانه به آنان چنین پاسخ داد:
و هنگامى كه آیهاى را به جاى آیه‌ی دیگرى قرار دهیم و خدا به آنچه نازل مىكند داناتر است، مىگویند جز این نیست كه تو افترا مىزنى؛ بلكه بیشترشان نمىدانند. بگو: آن را روحالقدس از سوى پروردگارت به حق نازل كرده است تا كسانى را كه ایمان آوردهاند را استوار كند، و براى مسلمانان هدایت و بشارتى است.
آیات 101 و 102
زبانش غیر عربى است
كافران و مشركان مكه مىگفتند: «محمد این سخنان را از سوى خدا نیاورده است، بلكه معلمى دارد كه به او آموزش مىدهد.» آنان براى این كه مردم را فریب دهند، مردى رومى را معلم پیامبر(ص) معرفى مىكردند؛ چون مىدانستند مردم نسبت به او شناخت زیادى ندارند. اما خداوند دانا به آنان چنین پاسخ داد:
و به یقین ما مىدانیم كه آنان مىگویند: جز این نیست كه بشرى به او مىآموزد؛ زبان كسى كه به او اشاره مىكنند غیر عربى است و این زبان عربى روشن است. به راستى كسانى كه به آیات خدا ایمان نمىآورند، خدا آنان را هدایت نمىكند و عذابى دردناك دارند. فقط كسانى دروغ مىسازند كه به آیات خدا ایمان نمىآورند و آنان خود دروغگویانند.
آیات 103 الى 105
منبع: آشنایی با قرآن کریم برای نوجوانان
جزء چهاردهم قرآن کریم، آیات ١ الى ١٢٨ سوره‌ی نحل
