١٢) جزء چهاردهم قرآن کریم، آیات ٧٣ الى ٨٧ سورهی نحل
خدا مىداند و شما نمىدانید
مشركان زمان جاهلیت مىگفتند: «ما شایسته نیستیم كه خداوند را پرستش كنیم. و به همین خاطر بتها را مىپرستیم و از آنان درخواست مىكنیم تا ما را به خدا نزدیك كنند.» آنان گمان مىكردند خداوند، مانند پادشاهى بزرگ است كه افرادى خاص مىتوانند با او ارتباط داشته باشند. خداوند یگانه در پاسخ بهانهها و سخنان بیهودهی مشركان مىفرماید:
و غیر از خدا چیزى را مىپرستند كه مالك چیزى از روزىِ آنان از آسمانها و زمین نیستند و توانایى ندارند. پس براى خدا مثالها نزنید. به راستى كه خدا مىداند و شما نمىدانید.
آیات 73 و 74
دو مثال قرآنى
خداوند یگانه براى این كه همگان متوجه شوند كه بین بتپرستى و خداپرستى چه فاصله و فرقى وجود دارد دو مثال مىزند:
خدا مَثَلى مىزند: بردهاى كه به هیچ چیز توانا نیست و كسى كه به او از جانب خود روزى نیكو دادهایم و او پنهان و آشكار از آن انفاق مىكند، آیا مساویند؟ ستایش مخصوص خداوند است، بلكه بیشترشان نمىدانند.
و خدا دو مرد را مَثَل مىزند. یكى از آندو لال است و به هیچ چیزى توانا نیست و او سربار سرپرست خویش است. هر جا كه او را مىفرستد خیرى نمىآورد، آیا او مساوى با كسى است كه به عدالت فرمان مىدهد و بر راه راست است؟
آیات 75 و 76
یك چشم بر هم زدن
آسمانها و زمین دو رو دارند: یكى پنهان و دیگرى آشكار. براى خداوند، پنهان و پیدا یكى است، اما انسان فقط آنچه از آسمانها و زمین را كه آشكار است مىبیند و در مورد آن مىتواند آگاهى به دست آورد. انسان با دانش كمى كه دارد گمان مىكند برپایى قیامت سخت و نشدنى است، در صورتى كه این كار براى خداوند بسیار آسان مانند یك چشم بر هم زدن یا سادهتر از آن است. در قرآن آمده است:
و غیب آسمانها و زمین از آن خداست و كار قیامت جز چشم بر هم زدنى نیست یا نزدیكتر. به راستى خدا بر هر چیز تواناست.
آیهی 77
چیزى نمىدانستید
انسان وقتى به دنیا مىآید ناتوان است و هیچ چیز نمىداند. خداوند مهربان به انسان اعضایى بخشیده تا بتواند آگاهى به دست آورد و به وجود خداى یگانه پى ببرد. آیات و نشانههاى الهى را ببیند و بشنود و دلش را خانهی عشق به خدا سازد و از نعمتهایش سپاسگزارى كند. در قرآن چنین مىخوانیم:
و خدا شما را از شكمهاى مادرانتان بیرون آورد، در حالى كه چیزى نمىدانستید و براى شما گوش و چشمها و دلها قرار داد. شاید سپاسگزارى كنید.
آیهی 78
پرندگان
جاذبهی زمین همه چیز را به سوى خود مىكشد؛ اما پرندگان در آسمان به راحتى پرواز مىكنند و به سوى زمین سقوط نمىكنند. خداوند مهربان به پرندگان بال و پر بخشیده و ساختمان بدنشان را به شكلى آفریده كه مىتوانند در فضا حركت كنند. انسان با دقت در پرواز پرندگان، موفق شد هواپیما بسازد. در قرآن مىخوانیم:
آیا به پرندگان كه در فضاى آسمان رام شدهاند نگاه نكردهاند، كه غیر خدا كسى آنان را نگاه نمىدارد. به راستى در آن براى مردمى كه ایمان مىآورند نشانههایى است.
آیهی 79
مایهی آرامش
یكى دیگر از نعمتهاى الهى مسكن است كه خداوند آن را مایهی آرامش قرار داده و فرموده است خانههایى كه سبك است، ماندن و رفتن، هر دو را آسان مىكند. اما انسان كه براى رفتن آفریده شده، خود را چنان گرفتار خانههاى تجملى و سنگین كرده است كه نه ماندن در آن آسایش دارد و نه رفتن از آن ساده است. خداوند مهربان فرموده است:
و خدا بعضى از خانههایتان را برایتان مایهی آرامش قرار داد و از پوست چهارپایان برایتان خانههایى كه روزى كه كوچ مىكنید و روزى كه مىمانید آن را سبك مىیابید. و از پشم و كرك و موهایشان براى مدتى محدود وسایل و كالاهایى قرار داد.
آیهی 80
سایه، نعمت الهى
اگر اجسام سایه نداشتند، یعنى نمىتوانستند جلوى نور خورشید را بگیرند آیا كسى مىتوانست روزها به فعالیت و كار بپردازد. نور آفتاب بر همه جا مىتابید و زندگى را مختل مىكرد. اما خداوند مهربان براى اجسام سایه قرار داد، در كوهها پناهگاه ایجاد كرد، براى محافظت از بدن در برابر سرما و گرما و جنگ، موادى كه بتوان از آنها لباسهاى مناسب تهیه كرد، آفرید و فرمود:
و خداوند براى شما از آنچه آفریده، سایههایى قرار داد؛ و براى شما از كوهها پناهگاههایى قرار داد؛ و برایتان لباسهایى كه شما را از گرما نگاه مىدارد و لباسهایى كه شما را در جنگ حفظ مىكند قرار داد. این چنین نعمتش را بر شما تمام مىكند. شاید اسلام آورید.
آیهی 81
فقط پیامرسانى
خداوند مهربان نعمتهایش را براى مردم بیان فرمود و به پیامبر(ص) وحى كرد كه اگر بعد از معرفى این همه نعمت باز هم ایمان نیاوردند، چیزى جز پیامرساندن بر عهدهی تو نیست و روز قیامت به آنان مهلتى داده نخواهد شد. وحى الهى چنین است:
پس اگر رویگردان شدند، فقط پیامرسانى آشكار بر عهدهی توست. نعمت خدا را مىشناسند و باز هم آن را انكار مىكنند و بیشترشان كافرند. و روزى كه از هر امتى شاهدى برمىانگیزیم، سپس به كسانى كه كافر شدند اجازه داده نمىشود و به آنان امكان عذرخواهى داده نمىشود. و وقتى كسانى كه ستم كردهاند عذاب را ببینند، پس نه به آنان تخفیف داده مىشود و نه مهلت مىیابند.
آیات 82 الى 85
شما دروغگویانید
روز قیامت، مشركان تلاش مىكنند گناهانشان را به گردن دیگران بیندازند و آنان را در عذاب خود شریك كنند. هنگامى كه چشمشان به شریكانى كه براى خدا قرار داده بودند مىافتد، مىگویند: «خدایا! ما اینان را به جاى تو مىخواندیم.» اما شریكان، سخنِ آنان را رد مىكنند و مىگویند: «شما دروغگویید. شما فقط پیرو هوسهاى خودتان بودید.» گفتوگوى آنان را در روز قیامت قرآن چنین آورده است:
و وقتى كسانى كه شرك آوردهاند شریكان خود را ببینند، مىگویند: پروردگارا! اینان شریكانى هستند كه ما به جاى تو آنان را مىخواندیم. و شریكان سخن آنان را رد مىكنند: به راستى شما دروغگویانید. در آن روز تسلیم فرمان خدا مىشوند و آن دروغها كه ساخته بودند ناپدید مىشود.
آیات 86 و 87
منبع: آشنایی با قرآن کریم برای نوجوانان
جزء چهاردهم قرآن کریم، آیات ١ الى ١٢٨ سورهی نحل