نکاتی در مورد تسبیحات حضرت زهرا(سلام الله علیها)
یکی از با فضیلت ترین اعمالی که برای بعد از نماز به آن سفارش شده است تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها است.
این تسبیحات چیست؟
از امام علی علیه السلام نقل شده است كه: یكی از پادشاهان عجم برده ای به پیامبر هدیه نمود، من به فاطمه گفتم نزد رسول خدا برو و خدمتگزاری برای خود درخواست كن، زهرا نزد رسول خدا رفته و این موضوع را با ایشان در میان گذارد، پیامبر علیه السلام فرمودند: فاطمه جان! چیزی به تو دهم كه برایت از خادم و آنچه در دنیاست بهتر باشد؛ بعد از نماز، 34 بار الله اكبر، و 33 مرتبه الحمد لله و 33 بار سبحان الله بگو.آنگاه این اذكار سه گانه را با «لا اله الا الله.» پایان بخش، و این برای تو از آنچه خواسته ای و ازدنیا و آنچه در دنیاست بهتر خواهد بود.(سید محمد كاظم قزوینی، فاطمة الزهراء از ولادت تا شهادت، ترجمه دكتر حسین فریدونی، نشر آفاق، چاپ سوم، 1365، ص 224)
بهترین هدیه عالم
ما اعتقاد داریم که حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله ) بهترین بنده خداوند متعال هستند. و همچنان اعتقاد داریم که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ، بهترین دختر، بهترین همسر و بهترین مادر هستند، پس وقتی بهترین پدر بخواهد به بهترین دختر هدیه ای دهد چیزی را به او می دهد که بهترین و بی نظیر باشد.
عَنْ اَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَیْ ءٍ مِنَ التَّحْمِیدِ أَفْضَلَ مِنْ تَسْبِیحِ فَاطِمَةَ سلام الله علیها وَ لَوْ كَانَ شَیْ ءٌ أَفْضَلَ مِنْهُ لَنَحَلَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وآله فَاطِمَةَ سلام الله علیها؛( الكافی، كلینی، دار الكتب الإسلامیة،ج3، ص343)
امام باقر علیه السلام فرمودند: خداوند به چیزی مانند تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها حمد و ستایش نشد. اگر چیزی بهتر از آن وجود داشت پیامبر صلی الله علیه وآله آن را به حضرت زهرا سلام الله علیها می بخشیدند.»
اول تحمید یا اول تسبیح؟بعضی از افراد در هنگام ذکر تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها "سبحان الله " را بر "الحمدلله" مقدم می دارند آیا این درست است؟
هركس تسبیح حضرت فاطمه علیهاالسلام را بجا آورد و پس از آن استغفار كند، مورد مغفرت قرار مىگیرد، و آن تسبیح به زبان صداست، و در میزان (اعمال) هزار (ثواب) دارد، و شیطان را دور كرده، و خداى رحمان را خشنود و راضى مىنماید
تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها عبارت است از: گفتن 34 مرتبه الله اكبر سپس 33 مرتبه الحمدلله سپس 33 مرتبه سبحان الله.
البته برخی فقها تقدیم تسبیح را بر تحمید جایز می دانند؛ ولی می فرمایند تقدیمِ تحمید بهتر است.(حریر الوسیلة، امام خمینی، موسسه دار العلم، ج1، ص184)
تسبیحات را چه زمانی بگوییم؟
معمولا برای ما اینگونه نهادینه شده است که بعد از نمازهای واجب تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها را می گوییم، اما خوب است بدانیم این ذکر شریف فقط مختص اتمام نمازهای واجب نیست و هر وقت گفته شود برکت خود را دارد.
هر چند بعد از نمازهای واجب مستحب موکد است .
امام صادق علیه‌السلام مىفرماید:«من سبح تسبیح فاطمة الزهراء علیهاالسلام قبل ان یثنى رجلیه من صلاة الفریضه، غفر اللَّه له». (فروع كافى، كتاب الصلاة، ص 342، ح 6)
هركس تسبیح حضرت فاطمهى زهرا علیهاالسلام را قبل از اینكه وضع خود را بعد از نمار واجب عوض كند، بجا آورد، خداى متعال او را مشمول مغفرت خود مىگرداند.
خوب است بدانیم یکی از مواقعی که به گفتن این تسبیحات سفارش شده است هنگام خواب است «وَ عند إرادة النوم لدفع الرویا السیِّئة؛ و هنگام خواب برای دفع خواب های بد[مفید است].»(العروة الوثقی المحشی، سید محمد كاظم بن عبد العظیم طباطبایی،ج2، ص616)
تکمله ای بر تسبیحات حضرت زهرا(سلام الله علیها)
همان طور که در ابتدای بحث نقل کرده ایم ، ختم تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها با ذکر «لا اله الا الله» وارد شده است و همانطور که می دانید این ذکر از بزرگترین و با فضیلت ترین ذکرهاست.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند عزّ و جل به موسی بن عمران فرمود: ای موسی! اگر آسمان‌ها و تمام ساکنینش و مجموع زمین‌های هفت گانه را در پیشگاه من به یک طرف ترازو و «لا اله الا اللّه» را در طرف دیگر بگذارند، به راستی که کفّه «لا إله الا اللّه» بر آن کفه ترجیح خواهد داشت. (سائل الشیعة: 7/ 209، باب 44، حدیث 9132؛ بحار الأنوار: 90/ 196، باب 5، حدیث 18)
امام باقر علیه‌السلام مىفرماید: «من سبح تسبیح فاطمة علیهاالسلام ثم استغفر، غفر له، و هى مائة باللسان، و الف فى المیزان، و یطرد الشیطان، و یرضى الرحمان». ( وسائل الشیعه، ج 4، ص 1023، ح 3)
امام باقر علیه السلام فرمودند: خداوند به چیزی مانند تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها حمد و ستایش نشد. اگر چیزی بهتر از آن وجود داشت پیامبر صلی الله علیه وآله آن را به حضرت زهرا سلام الله علیها می بخشیدند»
هركس تسبیح حضرت فاطمه علیهاالسلام را بجا آورد و پس از آن استغفار كند، مورد مغفرت قرار مىگیرد، و آن تسبیح به زبان صد است، و در میزان (اعمال) هزار (ثواب) دارد، و شیطان را دور كرده، و خداى رحمان را خشنود و راضى مىنماید.
دستور العملی بهتر از کیمیادر خاطره ای آیت الله محمدی ری شهری از فرزند شیخ حسنعلی نخودکی نقل کرده اند که : امام و مرحوم ابوی بالا سر حضرت امام رضا علیه‌السلام، آشیخ حسنعلی را می‌بینند. می‌آیند که با ایشان صحبت کنند، ایشان زیارت می‌خواندند و اشاره می‌کنند بروید جلوی مدرسه حاج ملا جعفر، زیارت را که خواندم، به آنجا می‌آیم.
به آنجا می‌آیند و ظاهراً امام به ایشان می‌گویند: «شما را به این حضرت رضا علیه‌السلام قسم می‌دهیم که علم کیمیا را به ما یاد بدهید».
ایشان می‌گویند: «اگر همه کوه‌های عالم را طلا کنید، آیا اطمینان دارید که از آنها سوء استفاده‌ای نشود؟»
امام می‌گویند: «نه، اطمینان نداریم.»
می‌گویند: «پس چه اصراری دارید چیزی را که ممکن است موجب خسران شود، یاد بگیرید؟ اما من چیزی را به شما یاد می‌دهم که برایتان خسارتی ندارد و محتاج دیگران هم نمی‌شوید».
این را نشنیده بودم، بعداً از اخوی بزرگ حاج آقا موسی شنیدم و کاملش را برایم بیان کردند.
ایشان می‌گویند آشیخ می‌گفتند اول آیة‌الکرسی می‌خوانید، بعد تسبیحات حضرت زهرا«سلام الله علیها»، بعد سه تا قل هو الله و سه صلوات و سه مرتبه « وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ وَمَنْ یَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَیْءٍ قَدْرًا » ( سوره طلاق، آیات 2 و 3). (کتاب زمزم عرفان، نوشته آیت الله محمدی ری شهری)
فاطمه محمدی
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
مطالب مرتبط:
تسبیح زهرا علیهاالسلام؛ هدیه آسمانى
نتیجه بى اعتنایى به تعقیبات نماز
طریقه ادای برخی از نمازهای مستحبی
