آرامشم را مدیون نماز خواندنم!

آیه شریفه‌ «الا بذكر اللّه تطمئن القلوب» حكایت از آن دارد كه با یاد خدا دل‏ها آرامش می‏گیرد. دل پایگاه نفس آدمی است و آنگاه كه دل آرام گیرد، نفس انسان نیز اطمینان می‏یابد. پس برای داشتن دلی آرام و قلبی مطمئن باید به ذكر باری تعالی پرداخت. ذكر اكبر خدا نیز نماز است و قرآن می‏فرماید: »و لذكر اللّه اكبر».

نتیجه آن كه چون گویندگان ذكر الهی كه دل هایی آرام و نفوسی مطمئن دارند، گرد هم آیند و خانواده‏ای را شكل بخشند، آن خانواده از آرامش برخوردار است و در خانه آرام، صفا و صمیمیت موج می‏زند و مالامال از نور خداست.

نماز خواندن و انجام عبادت، برای نمازگزار آرامش روانی پدید می‏آورد و دل مومن را امنیت می‏بخشد، آن هایی كه توفیق بیشتری در برگزاری نماز داشته‏اند، به آرامش بیشتری نیز دست یافته‏اند. یعنی آن‏ها كه علاوه بر انجام فرایض مبادرت به خواندن نوافل نیز نموده‏اند، در بررسی‏های موردی آرامش بیشتری را گزارش كرده‏اند و همین باعث شده تا دیگران را نیز به انجام نوافل توصیه كنند. سخن چنین كسانی این است كه:

آنان حلاوت عبادت خالص در شب و رازگویی با خداوند عالمیان را دریافته‏اند، چرا كه شب فرصتی مناسب‏تر برای عبادت بی ریاست. قرآن می‏فرماید: «انّ ناشئه اللّیل هی اشدّ وطأً و اقوم قیلا» پس فقط صاحبان خلوص و عاشقان عبادت خدا، شیرینی راز و نیاز با او را درمی‌یابند و می‏توان گفت:
شرح این واقعه را مرغ سحر داند و بس تو چه دانی كه شب سوختگان چون گذرد
پس برگزاری نماز به طور مداوم و محافظت بر آن، رمز دست یافتن به آرامش روانی است.

نقش اساسی نماز و اهتمام به‌ نماز‌

حضرت علی‌  ضمن تأکید بر امر نماز، از عوامل سقوط دوزخیان نخواندن نماز برمی‌شمرد و مـی‌فرماید:
«تـعاهدوا امر الصلاة و حافظوا علیها و استکثروا منها و تقربوا بها فانها «کانت علی المومنین کتاباً‌ موقوتاً‌» الا تسمعون الی جواب اهل النار حین سئلوا: «ما سئلکم فی سقر؟ قالوا: لم نک من المصلین‌.» و انها لتحت الذنـوب حـت الورق و تطلقها. اطلاق الربق و شبهها رسول الله - صلی الله‌ علیه‌ و آله و سلم - بالحمة تکون علی باب الرجل فهو یغتسل منها فی الیوم واللیلة خمس مرات فما عسی ان یبقی علیه من الدرن‌».
«مـردم‌! نـماز را برعهده گیرید و آن را‌ حفظ‌ کنید‌، زیاد نماز بخوانید و با نماز‌ خود‌ را‌ به خدا نزدیک کنید. نماز فریضة واجبی است که در وقت‌های خاص بر مومنان واجب گردیده است‌. آیا به پاسـخ دوزخـیان‌ گـوش‌ فرا‌ نمی‌دهید آن هنگام که از آنـ‌ها پرسـیدند: چـه‌ چیز‌ شما را به دوزخ کشانده است‌؟ گفتند: ما از نمازگزاران نبودیم‌. همانا نماز! گناهان را چونان برگ‌های پاییزی فرو می‌ریزد‌ و غل‌ و زنجیر‌ گناهان را از گردن‌ها مـی‌گشاید. پیـامبر اسـلام‌(ص‌) نماز را‌ به چشمه آب گرمی که بر درِ سـرای مـردی جریان داشته باشد تشبیه کرد. اگر روزی پنج بار‌ خود‌ را‌ در آن شستشو دهد، هرگز چرک و آلودگی در بدن او نماند‌.»
به‌ حضرت عـلی‌  عـرض شد: نظر شما دربارة کسی که نماز نمی‌خواند چیست‌؟ آن حضرت فـرمودند: کافر‌ است‌‌.
بر‌ اهتمام به نماز نوجوانان نیز تأکید فراوانی شده است‌: «عملوا صبیانکم الصلوة‌ و خذوهم‌ بها‌ اذا بـلغوا الحـلم‌« بـه کودکان نماز بیاموزید و آن را به هنگام بلوغ بر ترک‌ نماز‌ مواخذه‌ کـنید.
«اذا عـقل الغلام و قرا شیئاً من القران علم الصلوة‌» «هرگاه پسربچه به حد‌ رشد‌ برسد و مقداری از قرآن را بـخواند، بـاید بـه او نماز آموخته شود».

نماز‌ وسیلة‌ تقرب‌‌

بهترین و نزدیک‌ترین راه‌هایی که انسان مـی‌تواند بـه خـالق خویش برسد، در خطبه یکصد و ده‌ آن‌ حضرت بیان شده است‌. «ان افضل ما توسل بـه المـتوسلون الی اللهـ‌... و اقام‌ الصلوة‌ فانها‌ الملة‌»  «بی‌گمان برترین وسیلة پیوستگی پیوستگان به خدای سبحان عبارت اسـت از: بـرپا نمودن نماز‌ به‌ عنوان آیین امت‌»
«الصلاة قربان کل تقی‌». حضرت علی‌  فـرمودند: نـماز‌ موجب‌ نزدیکی‌ هر پارسایی به خداست‌.

برکات نماز

نماز دربرگیرنده آثار و برکاتی است‌. با توجه به‌ فرمایشات‌ حضرت علی‌  به بیان بـرخی از مـوارد آن می‌پردازیم‌:
الف - نماز علامت ایمان‌: «قال النـبی صـلی الله عـلیه و آله: عـلم الایمان الصلوة فـمن فـرغ لها قلبه و قام حدودها‌ فهو‌ مومن‌».  «رسول خدا فرموده است‌: نماز پرچم و علامت ایمان است‌. پس هـر کـس قـلبش را آمادة نماز کند و حد و حدود آن را‌ رعایت‌ کـند، مـومن اسـت‌.»
ب - نـماز، جـدایی‌ از‌ کـبر: حضرت علی‌  در این که نماز باعث می‌شود فرد از کبر پیراسته شود، فرمودند: «فرض الله‌... والصلوة تنزیها عن الکبر و الزکوة تسبیباً‌ للرزق‌‌»  «خداوند برای وارستن‌ از‌ کبر نـماز را و برای رویش روزی زکات را مقرر کرده است‌.»
پ - ارزش نماز و تأثیر بر کارهای دیگر: «واعلم ان کل شی‌ء من علمک تبع لصلوتک‌»  «و بدان که هر کار‌ دیگرت‌ در ارزش تابع نمازت خواهد بود.»
ت - نماز، نزول رحـمت‌: «لو یـعلم المصلی ما یغشا من الرحمة لما رفع راسه فی السجود»  «اگر نمازگزار بداند که چه هاله‌ای از جلال‌ خدا‌ او را‌ فرو می‌پوشاند، هرگز دوست ندارد که سر خود را از سجده‌اش بردارد».
ث - نـماز و آمـرزش‌ نماز و اصلاح گناهان‌: امام علی‌  می‌فرمایند: هر کس نماز را با معرفت به حق آن به‌ جای‌ آورد‌، آمرزیده می‌شود.
ج - نماز و اصلاح گناهان‌: «و قال علیه‌السلام‌: ما اهمنی ذنـب امـهلت بعده حتی اصلی رکعتین واسـال الله ‌‌العـافیة‌‌»
نتیجه كلام این كه على علیه السلام در شب قدر یعنى بهترین شب هاى سال، در حال نماز، ضربت خورد و در شب قدر هم با سفارش به اهمیت مقام نماز و دیگر اركان اسلام، چشم از جهان ظلمانى فرو بست و روح بلند پروازش به ملكوت اعلا پرواز كرد. گوئى در آن حال، زبان دل نورانیش، به مضمون این ابیات لسان الغیب شیراز گویا بود:

مطالب مربتط:

امام سجاد علیه السلام و عبادت

عبادت و نیایش از دیدگاه نهج البلاغه

عبادت و نیایش در نهج البلاغه