گزارشی از نشست مطبوعاتی نمایش"پایین، گذر سقاخانه" با حضور هادی مرزبان

پس از سه ماه تمرین از روز دوشنبه 29 آبان ماه، ساعت 30/18 در تالار وحدت، اجرای نمایش"پایین، گذر سقاخانه" به نویسندگی اكبر رادی و كارگردانی هادی مرزبان آغاز می‌شود.

در این نمایش 14 بازیگر حرفه‌ای در نقش‌های اصلی و 100 هنرجوی حركت در بخش حركات موزون هنر نمایی می‌كنند.

امین زندگانی، شهرام عبدلی، حامد آقایی، آشا محرابی، هستی مرزبان، حسن سرچاهی، امیر غفارمنش، صادق توكلی، محمد اسدی، روح‌ا... كمالی، مهدی عبادتی، زهره رستگارمقدم، پیام عبیدی، غزاله جزایری و حمید شیری بازیگران این نمایش هستند.

در این كار فرزانه كابلی(طراح حركات موزون)، مجید میرفخرایی(طراح صحنه و لباس) و جهانسوز فولادی(موسیقی) همكاران هادی مرزبان شده‌اند.

هادی مرزبان، در نشست مطبوعاتی پایین، گذر سقاخانه با اشاره به گفته ویلیام شكسپیر كه"ما همه بازیگریم" به ارتباط هنرمندان و مطبوعات و منتقدان پرداخت و گفت:«همه به دنبال یك هدف مشترك هستیم و آن هم ‌روابط بین آدم‌ها‌ست‌.»

وی به ارتباط خوب خود با منتقدان اشاره كرد و گفت:«هر كدام از ما كار خود را می‌كند و این وظیفه آن‌هاست كه درباره كارها بنا بر نگاه خود بنویسند. مصیبت، آن جایی است كه به یك اثر هنری پرداخته نشود.»

هادی مرزبان محل اجرای پایین، گذر سقاخانه را از تالار اصلی تئاترشهر به تالار وحدت تغییر داده است و این تغییر، بنا بر خواست حسین پارسایی صورت گرفته است. هادی مرزبان نیز برای آن كه كار یكی از همكارانش نیزدر این جا به جایی انجام پذیرد، تن به این شرایط داده است. او كه در سال 1383 بعد از 20 اجرای"نوبت دیوانگی" از ادامه اجرا به دلیل ماه مبارك رمضان و برخی از دلایل شخصی بازمانده بود، در آن زمان در مصاحبه‌های مطبوعاتی اعلام كرده بود كه هرگز پایش را بر تالار وحدت نخواهد گذاشت. وی شرایط امروز را متفاوت از گذشته تلقی می‌كند و خوشحال است كه یك بار دیگر در این تالار به صحنه می‌رود.

این كارگردان به اجرای" آمیز قلمدون" در سال 76 در تالار چهارسو اشاره كرد كه این متن را اكبر رادی برای این تالار نوشته بود. در آن زمان مدیر تئاترشهر اصرار زیادی برای اجرای‌ آمیز قلمدون‌ در تالار اصلی داشت كه مرزبان به دلیل اصرار رادی و متنش، سالن چهارسو را بهترین مكان برای اجرا‌ ‌در نظر گرفته است. همین طور پایین، گذر سقاخانه توسط اكبر رادی برای تالار اصلی نوشته شده است كه شرایط امروز می‌طلبید از این خواست چشم‌پوشی كند و تمرینات را طوری پیش بیاورد كه در تالار وحدت شرایط اجرای بهتر مهیا شود.

كارگردان پایین، گذر سقاخانه به ارتباط خود با بازیگرانش به عنوان قابله و زائو پرداخت كه در این ارتباط، اثر هنری یا یك موجود زنده خلق خواهد شد. او به عنوان كارگردان‌ سعی بر آن دارد كه بهترین شرایط را برای درمان راحت‌تر زائویش فراهم كند. این ارتباط آن قدر تنگاتنگ و نامحسوس است كه گاهی بازیگران جوانش بعد از خودمانی شدن، اعلام كرده‌اند كه به نقش رسیده‌اند؛ بی آن كه پی به حضور كارگردان برده باشند. او هم همیشه منتظر این لحظه است كه حضورش برای بازیگر نامحسوس باشد.

شب آخر اجراها برای هادی مرزبان شب مرگِ كارش است برای آن كه پس از آن جز مشتی عكس و خاطره هیچ چیزی از آن باقی نمی‌ماند. شروع كار، لحظه زایش و تولد كار است و به این ترتیب"نوبت دیوانگی" در عنفوان جوان(پس از 20 اجرا) جوانمرگ شد.

هادی مرزبان خود را یك كارگردان قانع دانست كه به حداقل امكانات زندگی بسنده كرده است و به همین دلیل زیاد درگیر مسائل مالی كارش نمی‌شود. در این جا به جایی از تالار اصلی به تالار وحدت نیز نمی‌داند كه آیا به قراردادش افزوده می‌شود یا خیر.

هادی مرزبان در ادامه، به ارتباط خود با اكبر رادی پرداخت كه در دوران دانشجویی همیشه از او تصویر یك مرد گنده، زمخت و خشن داشتم كه چهره‌اش شبیه مردان اروپایی شرقی باشد با نگاهی زمخت. در آن زمان اكبر رادی، بهرام بیضایی و غلامحسین ساعدی چهره‌های مهم نمایشنامه‌نویسی بودند كه"افول" و"ارثیه ایرانی" از اكبر رادی فتح بابی برای تئاتر كشورمان بود. به هر حال آغاز فعالیت و همكاری مشترك ما بعد از انقلاب و آمدن من از فرنگ با"پلكان" به وقوع پیوست و پس از آن تاكنون هشت متن اكبر رادی را به صحنه آورده‌ام.

او اعتقاد دارد كه تمامی متن‌های اكبر رادی با همدیگر متفاوت هستند و پایین، گذر سقاخانه تفاوت عمده‌ای با ‌بقیه كارهایش دارد؛ برای آن كه آدم‌های جنوب شهر تهران و پهلوانان و جاهل‌های قدیم تهران با دیالوگ‌های خاص آن زمان و مكان در متن حضور دارند. دیالوگ‌هایی كه مردم تهران نیز امروز، آن‌ها را فراموش كرده‌اند. حال و هوای پهلوانی و قهرمانی، حال وهوای بوی نم كاهگل و حال و هوای عاشقانه از جمله عواملی هستند كه مرا به كار كردن پایین، گذر سقاخانه ترغیب كرد. این متن را دو سال پیش اكبر رادی در خانه هنرمندان ایران نمایشنامه‌خوانی كرد. در آن زمان عده‌ای از كارگردان دور رادی را محاصره كردند تا پیشنهاد كار كردن آن را بدهند. هادی مرزبان هم در این بین به آرامی از ‌وی خواست‌ كه به كسی وعده آن را ندهد. اكبر رادی نیز تأكید كرد‌ كه پایین، گذر سقاخانه را فقط برای مرزبان نوشته‌ است. این برخورد وی باعث شده كه او با شوق و ذوق افزون‌تری به سراغ این متن برود، ‌و آن را پس از"ملودی شهر بارانی" برای اجرا آماده كند.

هادی مرزبان همچنین با اشاره به اجرای پایین گذر سقاخانه در گرگان و تبریز گفت كه از كلاه مخملی شدن و جاهل مسلكی در اجرای خود پرهیز كرده است؛ برای آن كه در متن به اندازه كافی به آن پرداخته شده و اگر او هم اصرار بر آن می‌كرد، افراط كاری صورت می‌گرفت.

او همچنین با اشاره به استقبال بی نظیر مردم در هفت شب اجرای ملودی شهر بارانی در رشت، اظهار تمایل كرد كه باز هم برای اجرای پایین، گذر سقاخانه در دورترین نقاط كشور آماده است. البته بستگی به برنامه‌ریزی مركز هنرهای نمایشی دارد كه در این باره چقدر از او و دیگر كارگردانان حرفه‌ای برای اجرای در شهرستان‌ها استفاده شود.

هادی مرزبان"دكتر نون" نوشته حسین پاكدل را متن اجرایی بعدی خود معرفی كرد كه آن را براساس رمان"دكتر نون همسرش را از مصدق بیشتر دوست دارد" نوشته شهرام رحیمیان برای صحنه تنظیم كرده است.

وی همچنین به"لبخند باشكوه آقای گیل" باز هم از متون قدیمی‌تر اكبر رادی اشاره كرد كه بعد از دكتر نون به صحنه خواهد آورد. و(...) كه اشاره به كارهای بعدی اكبر رادی است كه به ترتیب نوشته و توسط هادی مرزبان به صحنه خواهد آمد. او از این(...) در بروشور پایین، گذر سقاخانه استفاده كرده است.

نوشته : رضا آشفته - منبع: تئاتر