١) جزء یازدهم قرآن کریم، آیات 94 الی 129 سوره ی توبه
عذرخواهى نكنید!
منافقینى كه همراه پیامبر(ص) و مومنان به جهاد نمىرفتند، پس از جنگ براى عذرخواهى و طلب بخشش، نزد پیامبر(ص) مىرفتند و از او و مومنان مىخواستند كه از گناهشان بگذرند. از آنجا كه رفتار منافقین در طول تاریخ یكسان است و همان شیوه‌ی گذشتگان را تكرار مىكنند، خداوند مهربان مىفرماید كه به آنان چنین پاسخ داده شود:
هنگامى كه به سوى آنان بازگردید، از شما عذرخواهى مىكنند. بگو: عذرخواهى نكنید، هرگز شما را باور نمىكنیم، به راستى، خدا ما را از خبرهاى شما آگاه كرده است؛ و به زودى خدا و پیامبرش عمل شما را مىبینند؛ سپس، به سوى داناى پنهان و آشكار بازمىگردید و از آنچه انجام دادهاید، به شما خبر خواهند داد. وقتى به سوى آنان بازگردید، برایتان به خدا قسم مىخورند كه از آنان بگذرید؛ از آنان بگذرید زیرا كه آنان پلیدند و به سزاى آنچه به دست آوردهاند، جایشان جهنم است. برایتان سوگند یاد مىكنند تا شما از آنان راضى شوید. پس اگر شما از آنان راضى شوید، خدا از مردم نافرمان راضى نخواهد شد.
آیات 94 الى 96
دعاى پیامبر موجب نزدیكى به خداست
به بادیهنشینان اطراف مدینه اعرابى مىگفتند. كلمه «اعرابى» به معنى روستایى و بادیهنشین است؛ امّا به فردى كه از تعلیم و تربیت و آداب و رسوم دور باشد هم اعرابى مىگویند. جمع این كلمه اعراب است. خداوند مهربان در مورد این افراد مىفرماید:
اعراب در كفر و نفاق، سختتر و در ندانستنِ حدود آنچه كه خدا بر پیامبرش نازل كرده، سزاوارترند، و خدا داناى حكیم است. و از اعراب كسانى هستند كه آنچه انفاق مىكنند، زیان مالى مىدانند و منتظر حوادث بد براى شما هستند؛ حادثه‌ی بد بر خودشان باد؛ و خدا شنواى داناست. و از اعراب كسانى هستند كه به خدا و روز قیامت ایمان دارند و آنچه را انفاق مىكنند و دعاى پیامبر را موجب نزدیكى به خدا مىدانند. بدانید كه این موجب نزدیكى آنان است. به زودى خدا ایشان را در رحمت خود وارد مىكند. به راستى كه خدا آمرزنده‌ی مهربان است.
آیات 97 الى 99
پیشگامان
مهاجرین و انصار، پیشگامان دین اسلام هستند. مهاجرین، مومنانى بودند كه خانه و زندگى خود را در مكه رها كردند و به مدینه هجرت كردند تا در كنار پیامبر(ص) آزادانه طبق قوانین اسلام زندگى كنند. انصار مومنانى بودند كه پیامبر(ص) و مهاجرین را یارى كردند و آنان را در شهر خود پناه دادند. كسانى كه از مهاجرین و انصار پیروى كردند و به مومنان پیوستند و از آیین اسلام پاسدارى كردند، تابعین هستند. خداوند مهربان مىفرماید:
و اولین پیشگامان از مهاجرین و انصار و كسانى كه به نیكى از آنان پیروى كردند، خدا از آنان راضى است و آنان از او راضى هستند و براى آنان باغهایى كه از پاى آنها رودها جارى است، آماده كرده است. همیشه در آن مىمانند. این پیروزى بزرگ است.
آیه‌ی 100
دوبار مجازات مىشوند
رفتار منافقین به گونهاى است كه نمىتوان آنان را شناخت. اما خداوند دانا، آنان را مىشناسد و در مورد مجازات این افراد فرموده است:
و بعضى از اعراب كه اطراف شما هستند، منافقند و بعضى از اهالى مدینه به نفاق عادت كردهاند. تو آنان را نمىشناسى. ما آنان را مىشناسیم. به زودى آنان را دوبار عذاب مىكنیم. سپس به عذابى بزرگ بُرده مىشوند.
آیه‌ی 101
برایشان دعا كن
چندنفر از یاران پیامبر(ص) از شركت در جنگ تبوك خوددارى كردند؛ اما بعداً پشیمان شدند و توبه كردند و تمام اموالشان را نزد پیامبر(ص) بردند و گفتند: «این همان اموالى است كه به خاطر آن از شركت در جهاد خوددارى كردیم. اینها را از ما بپذیر و در راه خدا انفاق كن.» پیامبر اكرم(ص) فرمودند: «هنوز در این مورد دستورى بر من نازل نشده است.» سپس، توبهپذیر مهربان چنین فرمان داد:
و عده‌ی دیگرى هستند كه به گناهان خود اعتراف كردند و كار شایسته را با كار بد آمیختند. امید است كه خدا توبه‌ی آنان را بپذیرد. به راستى كه خدا آمرزنده‌ی مهربان است. از اموالشان صدقهاى بگیر تا به وسیله‌ی آن، مالشان را پاك و با بركت كنى و برایشان دعا كن كه دعاى تو براى آنان آرامشبخش است و خدا شنواى داناست. آیا ندانستهاند آن كه توبه‌ی بندگانش را مىپذیرد و صدقات آنان را مىگیرد، خداست و این كه خداوند است كه توبهپذیر است.
آیات 102 الى 104
منبع: آشنایی با قرآن کریم برای نوجوانان
جزء یازدهم قرآن کریم، آیات 94 الی 129 سوره ی توبه
