نیم‌نگاهی به وضعیت آموزشی و فعالیت‌های فرهنگی حوزه گیلان
در گفت‌وگو با مدیر حوزه علمیه گیلان
حوزه علمیه گیلان از جمله حوزه‌های فعال کشور است که تا کنون در زمینه تربیت طلاب و گسترش علوم دینی گام‌های بسیار خوبی برداشته است. در همین زمینه، خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در گیلان، گفتگویی صمیمی با حجت الاسلام و المسلمین لاکانی، مدیر حوزه علمیه استان گیلان، داشته است که ماحصل آن در پی می‌آید.
* نظام آموزشی در حوزه‌های علمیه با دیگر مراکز علمی چه تفاوتی دارد؟
نقاط قوت و امتیازات نظام آموزشی حوزه علمیه را می‌توان به صورت فهرست‌وار در اهتمام جدی به بحث و مباحثه در هر درس و وجود سیستم مباحثه گروهی، پیش‌مباحثه و مباحثه پس از فراگیری درس، گسترش روحیه نقادی در سطوح مختلف آموزشی، وجود رابطه صمیمی بین استاد و شاگرد و احترام فراوان طلاب به اساتید و توجه ویژه اساتید به امور آموزشی و اخلاقی طلاب، تدریس در ضمن تحصیل، حاکم بودن جو صفا و صمیمیت و اخلاص بر محیط‌های آموزشی و درسی، تأکید بر فهم مطالب و امعان نظر در محتوای دروس عنوان کرد.
* حوزه‌های علمیه متولی مسائل دینی و یکی از کانون‌های فرهنگی هستند، در همین راستا آیا حوزه‌های علمیه توانسته‌‌اند در زمینه تبلیغ گام‌های خوبی بردارند؟
اجازه دهید در ابتدا برای تیمّن و تبرّک یک روایت در خصوص جایگاه علم‌آموزی عرض کنم: پیامبر عظیم الشأن اسلام فرمودند: مَن کانَ فی طَلَبِ العِلمَ کانَتِ الجَنَّةُ فی طلَبِه، هر که در جستجوی دانش باشد، بهشت در جستجوی او برمی‌آید؛ حوزه‌های علمیه متولی اصلی مسائل دینی و یکی از کانون‌های مهم فرهنگی هستند؛ عینی‌ترین نقش و جایگاه روحانیت در رویکرد فرهنگی، دینی و اخلاقیِ مردم را می‌توان به‌روشنی در پیروزی و تثبیت و استمرار حرکت اسلامی و انقلابی مردم مشاهده کرد و همچنین نقش‌آفرینی حوزه‌های علمیه در سال‌های دفاع مقدس و رونق بخشیدن به مساجد و نمازهای جمعه و مراسم مذهبی و ایجاد تحولات معنوی در عمیق‌ترین لایه‌های اجتماعی، قابل لمس و مشاهده است.
حوزه تنها تحصیل‌محور نیست، بلکه یکی از محورهای اصلی حوزه علمیه «تبلیغ» است؛ به جهت اهمیت مقوله تبلیغ، معاونتی به نام معاونت تبلیغ و آموزش‌های کاربردی در حوزه‌های علمیه شکل گرفته است که فعالیت‌های تبلیغی گسترده‌ای را در کل کشور، از قبیل اعزام مبلغ در قالب طرح هجرت بلندمدت و کوتاه مدت، تبلیغ اینترنتی در فضاهای مجازی، تربیت مبلغ، برگزاری دوره‌های آموزشی برای مبلغان و افراد اثرگذار جامعه و توزیع بسته‌های تبلیغی بین مبلغان کشور و بعضاً بین جامعه مخاطب، به عهده دارند.
*آسیب‌شناسی فرهنگی در زمینه‌های مختلف اجتماعی یکی از کارکردهای حوزه‌های علمیه است. آیا در این زمینه حوزه‌های علمیه کشور ورود جدی دارند؟
انصافاً حوزه‌های علمیه و روحانیت با جایگاه رفیع و بلندی که دارند از دیرباز همواره ملجأ و پناهگاه آحاد جامعه، به‌ویژه قشر جوان و نوپا در مسائل فکری، اعتقادی و فرهنگی، بوده است و در این عرصه‌ها تأثیرگذاری مطلوب داشته است. در همین راستا یکی از کارهای مهمی که حوزه‌های علمیه انجام می‌دهند آسیب‌شناسی فرهنگی، اجتماعی و دینی جامعه است. وقتی که آسیب‌ها شناسایی و رصد شد، آنگاه برنامه‌ریزی در جهت مرتفع نمودن آن آسیب‌ها و چالش‌ها صورت می‌گیرد که برنامه‌های پژوهشی و تحقیقی و ارائه آن به نهادهای مربوطه و فعالیت‌های تبلیغی و استفاده از شبکه وسیع تبلیغی حوزه‌های علمیه از جمله آن است. به عنوان مثال، امروز یکی از آسیب‌های جامعه بحث طلاق و اختلافات خانوادگی است. حوزه‌های علمیه جهت کاهش این آسیب، طرحی اجرا کرد تحت عنوان مطلع مهر و یک سری دوره‌های آموزشی را برای زوج‌های جوانِ شاغل در ادارات و دستگاه‌های دولتی برگزار نمود.
*سند تحول بنیادین آموزش و پرورش رویکردی دینی و تربیت اسلامی دارد به‌گونه‌ای که راه‌اندازی مدارس حوزه‌های دانش‌آموزی یکی از 22 برنامه ستاد همکاری وزارت آموزش و پرورش و حوزه‌های علمیه کشور است. گیلان چه برنامه‌ای در این خصوص دارد؟
هنوز مدرسه‌ای به این عنوان در هیچ جای کشور راه‌اندازی نشده است ولی 47 مدرسه وابسته به حوزه علمیه گیلان داریم. با همکاری نزدیک و بسیار خوب آموزش و پرورش، از این جهت حائز رتبه‌های بالای کشور هستیم. مدارس، اگر پسرانه باشد یک مبلغ کارآمد و اگر دخترانه باشد یک مبلغه آموزش‌دیده، یک سری فعالیت‌های فوق برنامه مثل آموزش قرآن، احکام، رفع شبهات، ارائه مشاوره‌های دینی، استحکام بخشیدن به پایه‌های فکری و اعتقادی دانش‌آموزان و راه‌اندازی اردوهای زیارتی و فرهنگی را در مدرسه اجرایی می‌کنند.
*در جذب نیروهای مستعد و مشتاق تعلیم و تربیت به حوزه‌های علمیه چقدر الزام دارید؟
حوزه علمیه معمولاً دنبال جذب و پذیرش افراد مستعد و باانگیزه برای فراگیری علوم دینی است. چون اگر این استعداد و انگیزه در داوطلب ورود به حوزه وجود نداشته باشد، موفقیتی حاصل نخواهد شد. لذا جذب و پذیرش طلاب در یک فرآیند دقیق، شامل قبولی در آزمون کتبی، قبولی در مصاحبه علمی، تحقیقات و بررسی‌های میدانی، دوره یک ماهه اختبار و تثبیت و قبولی در پایان دوره اختبار و تثبیت و سپس ورود رسمی به حوزه‌های علمیه، صورت می‌پذیرد.
*آیا فضاها و تجهیزات آموزشی حوزه علمیه استان، متناسب با جامعه و به روز است؟
حوزه علمیه استان، در گذشته از نظر فضای آموزشی محدودیت‌های بسیاری داشته است و یک سری از مدارس علمیه هم فاقد استانداردهای لازم بوده است، اما در حال حاضر و با بهره‌برداری از مدرسه علمیه بزرگ امیرالمومنین علی – علیه السلام - رشت که با همت بلند نماینده ولی فقیه در گیلان، آیت الله قربانی، تأسیس و راه‌اندازی شد، مشکل فضای آموزشی برای حوزه‌های علمیه به حداقل رسیده است.
در آستانه اشرفیه هم مدرسه علمیه اهل بیت – علیهم السلام - شعبه دوم جلالیه به همت آیت الله امینیان احداث شده است و قرار است مدرسه علمیه مستوفی رشت که از مدارس علمیه قدیمی استان گیلان است توسط آیت الله رودباری تجدید بنا شود. با این اوصاف، ما کمبود فضای آموزشی نداریم و در صدد تجهیز مدارس به ابزارهای روز آموزشی هستیم.
*برای ارتقای کمی و کیفی حوزه‌های علمیه چه برنامه‌هایی دارید؟
در نظر داریم که یک سری از مدارس قدیمی را بازسازی کرده و برخی از مدارس را توسعه و گسترش دهیم. در شهرهایی که فاقد مدرسه علمیه هستند، مدرسه علمیه ایجاد کنیم. تمام مدارس را به امکانات نوین و روزآمد آموزشی و علمی تجهیز کرده و اساتید خبره را شناسایی و برای تدریس در حوزه‌های علمیه گیلان بکار گیریم. از طرفی می‌خواهیم بسترهای لازم برای ارتقای پژوهش و تولید دانش و تولید محتوا را در حوزه‌های علمیه فراهم کنیم. همچنین سه مرکز تخصصی حوزوی کلام، تفسیر و تبلیغ را در در نظر داریم در گیلان راه‌اندازی کنیم.
*برای کسانی که دانش‌آموخته حوزه هستند، بعد از اتمام تحصیل چقدر بازار کار وجود دارد؟
اساساً دانش‌آموختگان حوزه‌های علمیه دنبال ورود به بازار کار نیستند، بلکه به دنبال انجام رسالتی هستند که آن را به دوش می‌کشند. تبلیغ به عنوان اصلی‌ترین رسالت حوزویان همواره مورد توجه آنان است. البته در هر عرصه‌ای که اقتضا کند و موجب تقویت دین و نظام باشد از جمله: امام جماعت، امام جمعه، قاضی دادگستری، عقیدتی سیاسی ارتش و نیروی انتظامی، نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران، استاد دانشگاه، مولف و محقق و دیگر عرصه‌ها که حوزویان می‌توانند، حضور می‌یابند. البته فراموش نکنیم که تبلیغ و تبیین معارف دین در هر شرایطی از وظایف حوزویان است.
*در حال حاضر استان گیلان چند مدرسه علمیه داشته و در خصوص ظرفیت پذیرش جدید هم توضیحاتی بفرمایید؟
در حال حاضر گیلان دارای 15 مدرسه علمیه می‌باشد که 14 مدرسه بلندمدت و یک مدرسه هم به صورت کوتاه مدت (سفیران هدایت) است. امسال به غیر از مدرسه علمیه مهدویه رشت و نائب الصدر، رشت تمامی مدارس علمیه، پذیرش دارند. داوطلبین می‌توانند جهت ثبت نام حضوری به باجه‌های پذیرش شهرستان خود مراجعه کنند یا از طریق سایت معاونت آموزش حوزه‌های علمیه به آدرس www.howzeh.org ثبت نام کنند.
*چند طلبه هم‌اکنون در حوزه گیلان مشغول به تحصیل هستند؟
در سال تحصیلی جاری حوزه علمیه گیلان، هزار و 443 طلبه و همچنین 105 استاد برخوردار می‌باشد؛ یکی از مسائل مهم فرآیند آموزشی، بهره‌مندی از مکان‌ها و امکانات آموزشی است.
*مهلت ثبت نام در آزمون ورودی تا چه روزی است؟ درباره جزئیات آن توضیح بفرمایید.
ثبت نام از تاریخ 4 بهمن سال جاری آغاز شده و تا 15 فروردین 1394 ادامه دارد. در استان گیلان روز جمعه 28 فروردین 1394 ساعت 9 صبح، آزمون ورودی در مدرسه علمیه بزرگ امیرالمومنین علی – علیه السلام - رشت برگزار خواهد شد.
برخورداری از صلاحیت‌های اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی، اعتقاد و التزام به ولایت فقیه و نظام مقدس جمهوری‌اسلامی ایران، تابعیت جمهوری اسلامی ایران، برخورداری از سلامت جسمی و روحی، موفقیت در آزمون ورودی و مصاحبه و نداشتن منع قانونی از نظر نظام وظیفه از جمله شرایط عمومی پذیرش است.
قبولی حداقل پایه هشتمِ دوره اول آموزش متوسطه و سوم راهنمایی با حداکثر سن 18 سال (متولدین سال 1376) و تعهد تحصیل تمام وقت حداقل تا پایان سطح یک از جمله شرایط اختصاصی دوره بلندمدت می‌باشد.
منبع: خبرگزاری حوزه
