رژیم غذایی در سرطان ها

زمانی تصور می‌شد كه رژیم‌های غذایی در مرگ‌های ناشی از سرطان نقشی ندارند. امروزه محققان ثابت كرده‌اند كه رژیم غذایی روزانه افراد نقش مهمی‌ در پیشگیری، بروز و درمان انواع سرطان‌ها ایفا می‌كند. با پذیرش این حقیقت كه انسان هر روزه ملزم به مصرف غذا می‌باشد و به دلیل تعداد و تنوع سرطان‌هایی كه بطور بالقوه با رژیم غذایی در ارتباط هستند، می‌توان گفت: كه در حدود یك سوم سرطان هایی كه در نهایت منجر به مرگ می‌شوند، با آنچه كه می‌خوریم در ارتباط هستند. تاثیر تحولاتی كه امروزه در نوع زندگی و عادات غذایی مردم صورت گرفته است را نمی‌توان در ایجاد چنین بیماری‌هایی نادیده گرفت.

بدون شك استعداد ابتلا به سرطان در افراد مختلف به دلیل تفاوت‌های زمینه‌ای و ذاتی با یكدیگر متفاوت است و علاوه بر ویژگی‌های وراثتی، ‌عوامل بیرونی نیز در ایجاد سرطان‌ها تاثیر بسزایی دارند. با وجود شیوع روزافزون سرطان در سراسر دنیا هر روزه خبرهای امیدوار كننده‌ای درباره این بیماری‌ها می‌شنویم. اگر نمی‌توانیم در عوامل محیطی خود تغییری ایجاد كرده و یا اگر نمی‌توانیم بر محیط زیست و عوامل تهدیدكننده موجود در آن غلبه كنیم، اما می‌توانیم با اصلاح و متعادل ساختن الگوهای غذایی خود در طول زندگی احتمال ابتلا به سرطان را در خود به میزان قابل ملاحظه‌ای كاهش دهیم.

مطالعه جمعیت‌هایی كه از یك منطقه به منطقه دیگر مهاجرت می‌كنند و در نتیجه ی مهاجرت، فرهنگ غذایی خود را نیز تغییر می‌دهند، ‌نشان داده است كه این مردم در اثر تغییر الگوی غذایی و پذیرش الگوی جدید، در معرض ابتلا به سرطان‌های شایع در منطقه قرار می‌گیرند.بین تغذیه و سرطان ارتباط پیچیده ای وجود دارد. غذایی كه می‌خوریم به طور بالقوه می‌تواند حاوی مواد سرطان‌زا و پیش‌ساز سرطان یا بالعكس دارای مواد ضدسرطانی باشد.ماهیت سرطان و ارتباط آن با رژیم غذایی در مناطق مختلف متفاوت است. از این رو نمی‌توان دستورالعمل‌ یكسانی را برای تمام مردم پیشنهاد كرد. به طور مثال در كشورهای صنعتی شمال آمریكا و اروپا مشكل بیش بود تغذیه‌ای (OVER NUTRITION) در بروز سرطان‌ها مطرح می‌باشد و به نظر می‌رسد كه رژیم‌های پرچربی و پركالری رایج در این كشورها با شیوع روزافزون انواع مختلف سرطان ها در ارتباط باشد.

در مقابل، ماهیت مشكل در كشورهای در حال توسعه اساساً متفاوت است. آنچه كه در این كشورها مساله‌ساز می‌باشد، كمبودهای تغذیه‌ای (UNDER NUTRITION) و محدودیت تنوع در الگوی غذایی است. در چنین الگویی میزان ویتامین‌ها و مواد مغذی كه برای سلامت افراد ضروری هستند ناكافی است. علاوه بر آن مشكلات مربوط به انبار و نگهداری غذا نیز كیفیت غذای مصرفی این مردم را به میزان قابل توجهی كاهش می‌دهد.تفاوت در ماهیت رابطه سرطان و رژیم غذایی بین ملل مختلف ایجاب می‌كند كه دستورالعمل‌های اجرایی برای هر ملتی با توجه به خصوصیات آن جمعیت پیشنهاد شود.در ادامه خلاصه‌ای از دستورالعمل‌های توصیه شده توسط سازمان‌های حمایتی، ‌محققان، آژانس‌های دولتی و ارگان‌های بهداشتی كه قابل استفاده برای عموم مردم می‌باشد، آورده شده است.

1 ـ رژیمی ‌متنوع داشته باشید. به خاطر داشته باشید كه مواد مغذی مورد نیاز شما تنها از یك یا دو منبع تامین نشود. در رژیم روزانه خود از تمام گروه‌های غذایی: میوه‌ها، سبزی ها، غلات، گوشت، محصولات لبنی و… استفاده كنید.

2 ـ وزن خون را همواره در حد متعادل نگه‌دارید.

چاقی عامل اصلی بوجود آورنده بسیاری از بیماری‌ها از قبیل بیماری‌های قلبی، ‌عروقی، فشارخون، دیابت و زمینه‌ساز بعضی از سرطان‌ها است.

3 ـ مصرف چربی زیاد، ‌غذاهای حاوی چربی اشباع شده و كلسترول را محدود كنید. رژیمی‌كه چربی آن بالاست می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌های پستان، ‌پروستات، كولون و ركتوم را افزایش دهد.

4 ـ میزان غذاهای نشاسته‌ای و فیبری را در رژیم خود افزایش دهید. به آسانی می‌توان مقدار نشاسته و فیبر رژیم را با خوردن میوه‌ها، ‌سبزی‌ها، سیب ‌زمینی، دانه‌ها، نان‌ها و غلات كامل افزایش داد. یك رژیم پرفیبر احتمال ابتلا به سرطان كولون و ركتوم را كاهش می‌دهد.

5 ـ مصرف شیرینی را محدود كنید. الگوهای غذایی حاوی غذاهای شیرین، اغلب پرچرب، با كالری زیاد و تهی از مواد مغذی و معدنی می‌باشند كه چنین رژیمی ‌زمینه ‌ساز بروز بعضی از سرطان‌ها است.

6 ـ نمك رژیم غذایی خود را تا حد ممكن كاهش دهید.

7 ـ مصرف نوشابه‌های الكلی را قطع كنید. مصرف الكل می‌تواند منجر به سرطان دهان، حلق، مری و كبد شود. میزان ابتلا به سرطان در الكلی‌هایی كه سیگار می‌كشند چندین برابر است.

چه غذاهایی را انتخاب كنیم؟

با انتخاب و گنجاندن غذاهای زیر در الگوی غذایی روزانه خود می‌توانید احتمال ابتلا به سرطان را كاهش دهید.* فیبر غذایی : فیبر قسمتی از ساختمان سلول گیاهی است كه دستگاه گوارش انسان قادر به هضم آن نمی‌باشد. فیبر به حركت غذا در لوله گوارش و دفع ضایعات آن از بدن و در نتیجه حفظ سلامت دستگاه گوارش كمك می‌كند. داشتن رژیمی‌كه میزان فیبر آن بالا و چربی آن پایین باشد، احتمال ابتلا به سرطان كولون و ركتوم را می‌كاهد. میزان مصرف فیبر در جوامع آمریكایی 11 گرم در روز می‌باشد كه به توصیه انستیتو بین‌المللی سرطان (NCI) این میزان باید به 30-20 گرم در روز افزایش یابد. NCI مصرف بیش از 35 گرم فیبر در روز را توصیه نمی‌كند، زیرا مصرف بیش از این میزان می‌تواند اثرات نامطلوبی به وجود آورد.برای دریافت فیبر مورد نیاز، به جای مكمل‌های فیبری مصنوعی، از منابع غذایی غنی از فیبر استفاده كنید. به این منظور انواع نان، ماكارونی‌ و غلات تصفیه نشده را در رژیم غذایی خود بگنجانید. سعی كنید مصرف محصولاتی كه از آردهای تصفیه شده ساخته می‌شوند را كم كنید.

سیب درختی، هلو، گلابی و حتی سیب‌زمینی را با پوست بخورید و محصولاتی كه از آردهای تصفیه شده ساخته می‌شوند را كم مصرف كنید. لوبیا و نخود پخته منابع بسیار خوبی از فیبر هستند. غذاهای پرفیبر معمولا چربی پایینی دارند.

* در رژیم غذایی روزانه خود تا حد امكان از گوشت‌های كم چرب استفاده كنید. قبل از این كه گوشت را بپزید، تمام چربی‌های قابل رویت آن را جدا كنید و دور بریزید و اگر چربی باقی ماند، قبل از خوردن آن را جدا كنید. مصرف ماهی را افزایش دهید. گوشت سفید را به جای گوشت قرمز استفاده كرده و قبل از پخت، پوست و چربی آن را جدا كنید.

* میوه‌ها و سبزی‌ها را جایگزین تنقلات سرخ‌شده و پرچرب كنید.

* به جای مواد لبنی پرچرب (شیر كامل، ‌خامه، سرشیر و…) از محصولات لبنی كم‌چربی استفاده كنید. این گروه از مواد غذایی منابع خوبی از پروتئین، ویتامین‌ها و املاح به ویژه كلسیم هستند كه برای حفظ سلامت فرد مفید می‌باشند.

* مصرف غذاهای حاوی

ویتامین A ، بتاكاروتن و ویتامین C احتمال ابتلا به سرطان‌ها را كاهش می‌دهند. میوه‌ها و سبزی‌های زیادی وجود دارند كه دارای مواد فوق می‌باشند. سعی كنید در رژیم غذایی روزانه خود از سبزی‌های برگی شكل سبز تیره، ‌زرد و نارنجی و میوه‌ها بویژه مركبات استفاده كنید.

سبزی‌های خانواده كلم، اغلب كاهش دهنده احتمال ابتلا به انواع سرطان‌ها هستند. این سبزی‌ها منابع خوبی از فیبر، ویتامین‌ها واملاح می‌باشند. از این خانواده می‌توان به كلم چینی، كلم بروكلی، كلم بروكسل، كلم پیچ، گل‌كلم و كلم‌قمری اشاره كرد.

تغییر عادات غذایی :

ـ لزومی‌ ندارد كه شما برای حفاظت خود در مقابل حمله سرطان، غذاهایی را كه دوست دارید، كنار بگذارید. به جای آن سعی كنید، در اغلب موارد غذاهایی را انتخاب كنید، كه احتمال ابتلا به سرطان را كاهش می‌دهند و مصرف غذاهایی را كه احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهند محدود كنید.

ـ سعی نكنید كه عادات غذایی خود را یك شبه تغییر دهید. میوه‌ها و سبزی‌ها را به تدریج و در طول یك دوره چند هفته‌ای به رژیم خود اضافه كنید.

ـ سعی كنید هر بار كه به خرید می‌روید، یكی از مواد غذایی پرچرب را با مشابه كم‌چرب آن جایگزین كنید.

ـ به جای مواد غذایی كه از آردهای تصفیه شده و غلات فرآینده شده درست شده‌اند، مانند نان های سفید، از محصولاتی با آرد كامل و غلات كامل مانند

نان سبوس دار استفاده كنید.

ـ از

روش‌هایی برای پخت غذا استفاده كنید كه نیازی به افزودن روغن نداشته باشد. مانند تنوری كردن، بخارپز كردن و آب‌پزكردن.

ـ در روش‌هایی مانند كباب‌كردن و بریان‌كردن از تماس غذا با دود جلوگیری كنید. تماس غذا با دود می‌تواند منجر به تولید مواد سرطان‌زا در غذا شود.ـ سعی كنید غذا را قبل از كباب یا بریان كردن در فویل بپیچید و آن را از منبع حرارتی دور نگهدارید تا مدت زمان پخت طولانی‌تر شود.

ـ سعی كنید با توجه به برچسب غذاها و میزان چربی، كالری و فیبر در آنها، برای هر روز خود یك برنامه غذایی تنظیم كنید.