١٢) جزء دهم قرآن کریم، سوره ی توبه آیات ٥٣ الی ٦٠
اول ایمان، بعد كارهاى شایسته
شرط پذیرش كارهاى شایسته، داشتن ایمان است. مشركان و منافقان اگر كار خوبى هم انجام دهند، پذیرفته نمىشود؛ زیرا كارشان از روى میل و به خاطر خدا نیست، بلكه منظورهاى دنیایى دارند. خداوند مهربان، اعمال بدون ایمان را باطل مىنماید:
بگو: چه با میل و چه بىمیل انفاق كنید، هرگز از شما پذیرفته نخواهد شد. زیرا شما گروهى نافرمانید. و هیچ چیز مانع قبول شدن انفاقشان نشد، جز این كه به خدا و پیامبرش كافر شدند، و به نماز نمىآیند، مگر با كسالت، و انفاق نمىكنند، مگر از روى بىمیلى.
آیات 53 و 54
تعجب نكنید
گاه به افرادى برمىخوریم كه ایمان ندارند و به گناهان آلودهاند؛ اما مال و ثروت فراوانى دارند و به ظاهر در زندگى بسیار موفق هستند. ممكن است مومنان از دیدن این همه موفقیت آنان تعجب كنند. اما خداوند مهربان مىفرماید:
پس، اموال و فرزندانشان تو را شگفتزده نكند! به راستى كه خدا مىخواهد به وسیله‌ی آنها در زندگى دنیا عذابشان كند و در حالى كه كافرند جان دهند.
آیه‌ی 55
نشانه‌ی منافقین
یكى از نشانههاى منافقین این است كه وقتى مومنان را مىبینند، قسم مىخورند كه «ما با شما هستیم». اما خداوند مىفرماید: «اینان از شدت ترس قسم مىخورند و اگر بتوانند در اولین فرصت فرار مىكنند یا خود را در جایى پنهان مىسازند.» این نشانه‌ی منافقان را در قرآن چنین مىخوانیم:
و به خدا سوگند مىخورند كه از شما هستند در حالى كه از شما نیستند، ولیكن گروهى هستند كه مىترسند. اگر پناهگاه یا مخفیگاه یا گریزگاهى پیدا مىكردند، شتابان به آنسو مىرفتند.
آیات 56 و 57
خدا ما را بس است
روزى پیامبر اكرم(ص) اموالى را بین مردم تقسیم مىكرد. مردى به نام «ذوالخویصره» كه از قبیله «بنىتمیم» بود، گفت: «اى رسول خدا عدالت كن!» پیامبر(ص) فرمود: «واى بر تو! اگر من به عدالت رفتار نكنم، چه كسى عدالت خواهد داشت؟»
از دیگر نشانههاى منافقین این است كه به حق خود راضى نیستند و همواره مىخواهند از اموال عمومى، بیشتر از دیگران بهرهمند شوند. با كسانى دوست هستند كه سود بیشترى به آنان برساند و به كسانى كه با عدالت رفتار مىكنند، اعتراض دارند.
مومنان باید رضایت پروردگار را در نظر داشته باشند و به دستور قرآن عمل كنند كه فرموده است:
و بعضى از آنان در صدقات به تو ایراد مىگیرند. اگر از آن به ایشان داده شود، راضى مىشوند و اگر از آن به ایشان داده نشود، آنگاه خشمگین مىشوند. و چه مىشد اگر آنان به آنچه خداوند و پیامبرش به ایشان دادهاند، راضى مىشدند و مىگفتند: خدا ما را بس است. به زودى خدا و پیامبرش از بخشش خود به ما مىدهند و ما به خدا امیدواریم.
آیات 58 و 59
زكات
امام صادق(ع) فرمودهاند: «اگر همه‌ی مردم زكات اموال خود را بپردازند، هیچ مسلمانى فقیر و نیازمند باقى نمىماند.»
زكات در هشت مورد مصرف مىشود:
1- فقیر: كسى كه در زندگى خود احتیاج به كمك دارد؛ هر چند ممكن است مشغول كار باشد و از كسى درخواست كمك نكند.
2- مسكین: كسى كه نیاز مالى شدید دارد و شغلى ندارد، یا نقص عضو دارد و دستش از همه جا كوتاه شده است.
3- كاركنان زكات: كسانى كه شغلشان جمعآورى زكات و اداره كارهاى مربوط به زكات است.
4- دلجویى شدگان: كسانى كه با گرفتن زكات، دلشان به اسلام مایل مىشود و به تدریج مسلمان مىشوند و اگر مسلمان هم نشوند، به مسلمانان در مبارزه با دشمن كمك مىكنند.
5- آزاد كردن بردگان: بردگانى كه مىتوانند با پرداخت بهاى خود آزاد شوند، یا بردگانى كه اسیر افراد سختگیر و بد اخلاق هستند و مىتوان آنان را خرید و آزاد كرد.
6- بدهكاران: كسانى كه آبرومندند، ولى در اثر ماجرایى، گرفتارِ بدهى و قرض شدهاند.
7- در راه خدا: تمام راههایى كه به گسترش و تقویت دین كمك مىكند، و كارهایى كه به نفع همه‌ی مسلمانان است: مثل جهاد، راهسازى و تبلیغ.
8- در راه ماندگان: كسانى كه از وطن خود دور افتاده و در دیار غربت تهیدست شدهاند و براى بازگشت به شهرشان، احتیاج به كمك دارند.
مصارف زكات را در قرآن چنین مىخوانیم:
صدقهها فقط براى فقیران و مسكینان و كاركنان آن و دلجویى شدگان و درباره‌ی بردگان و بدهكاران و در راه خدا و در راهماندگان است. این از جانب خدا واجب شده است. و خدا داناى حكیم است.
آیه‌ی 60
منبع: آشنایی با قرآن کریم برای نوجوانان
جزء دهم قرآن کریم- آیات 41 الى 75 سوره‌ی انفال- آیات 1 الى 93 سوره‌ی توبه
