٨) جزء دهم قرآن کریم، سوره ی توبه آیات ١٧ الی ٢٧
فقط مومنان
پس از اعلام بیزارى از مشركان و باطل شدن پیمانها با آنان، پیامبر(ص) اعلام فرمود كه مشركان و كافران اجازه ندارند در ساختن مسجدها همكارى داشته باشند. شرایط كسانى را كه مىتوانند مسجدها را آباد كنند در قرآن چنین مىخوانیم:
مشركان حق ندارند مسجدهاى خدا را آباد كنند؛ در حالى كه بر كفر خود شاهد هستند. آنان اعمالشان نابود شده و همیشه در جهنم مىمانند. مسجدهاى خدا را فقط كسانى آباد مىكنند كه به خدا و روز قیامت ایمان دارند و نماز مىخوانند و زكات مىدهند و از هیچ كس جز خدا نمىترسند. پس امید است كه آنان از راهیافتگان باشند.
آیات 17 و 18
كدام با ارزشتر است؟
آب دادن به حاجیان براى اعراب افتخار بزرگى بود. عباس، عموى پیامبر، این مسئولیت را به عهده داشت و به این موضوع بسیار افتخار مىكرد. روزى او در مورد افتخارش با شیبه صحبت مىكرد. شیبه گفت: «كار من مهمتر و با ارزشتر است، زیرا تعمیر مسجدالحرام به عهدهی من است.» در این میان، حضرت على(ع) به آنان رسید و گفت: «ایمان به خدا و جهاد از این كارها مهمتر است.» آنان این موضوع را خدمت پیامبر اكرم(ص) عرض كردند. آیات زیر نازل شد و حق را به على(ع) داد:
آیا آب دادن به حاجیان و آباد كردن مسجدالحرام را مانند كسى قرار مىدهید كه به خدا و روز آخرت ایمان آورده و در راه خدا جهاد مىكند؟ نزد خدا یكسان نیستند و خدا ستمكاران را هدایت نمىكند. كسانى كه ایمان آوردند و هجرت كردند و در راه خدا با مالهایشان و جانشان جهاد كردند، نزد خدا بلند مرتبهترند و اینانند كه رستگارند. پروردگارشان به آنان رحمت و خشنودى خود و بهشتهایى كه در آنها نعمتهاى پایدار است، مژده مىدهد. همیشه در آن مىمانند. به راستى نزد خدا پاداشى بزرگ است.
آیات 19 الى 22
ستمكار نباشید
بعد از این كه در مراسم حج اعلام شد مشركان حق ندارند به مسجدالحرام بروند، عدهاى از مسلمانان نگران شدند؛ زیرا بعضى از افراد خانواده و خویشانشان مسلمان نشده بودند. از طرفى گمان مىكردند اگر مشركان براى مراسم حج به مكه نروند، تجارت و داد و ستدشان از رونق مىافتد. خداوند مهربان به آنان و تمام مومنان براى همیشه اعلام فرمود:
اى كسانى كه ایمان آوردهاید، اگر پدران و برادرانتان كفر را بیشتر از ایمان دوست دارند، آنان را دوستان خود قرار ندهید و هر یك از شما، آنان را دوست بدارد، ستمكار است. بگو: اگر پدرانتان و پسرانتان و برادرانتان و همسرانتان و خویشاوندانتان و اموالى كه به دست آوردهاید و تجارتى كه از كسادىاش مىترسید و خانههایى كه دوست دارید، در نزد شما از خدا و پیامبرش و جهاد در راهش محبوبتر است، منتظر باشید تا خداوند فرمانش را بیاورد؛ و خداوند مردم نافرمان را هدایت نمىكند.
آیات 23 و 24
غزوه حُنین
وقتى خبر فتح مكه به مردم حُنین رسید، رئیس قبیله «هوازن» مردم را جمع كرد و گفت: «ممكن است مسلمانان بعد از فتح مكه به حنین بیایند و قصد جنگ با ما را داشته باشند. بهتر است پیش از آن كه آنان به جنگ ما بیایند، ما به جنگ آنان برویم.» مردم موافقت كردند و براى نبرد با مسلمانان آماده شدند.
خبر به پیامبر(ص) رسید. پیامبر(ص) سپاه بزرگى فراهم آورد. در این سپاه، ده هزار نفر از مهاجرین و انصار و دو هزار نفر از جوانانِ تازه مسلمان، شركت داشتند. بعضى از مسلمانان با دیدن این سپاه بزرگ مغرور شدند و گفتند: «هیچ كس نمىتواند این سپاه را شكست دهد.»
از آنسو، «مالك بن عوف» كه مردى شجاع بود، به قبیلهاش دستور داد در درهاى كه گذرگاه حنین بود كمین كنند و در شكاف كوهها و درههاى اطراف و لابهلاى درختان آماده باشند تا وقتى سپاه مسلمانان به آنجا رسید، ناگهان به آنان حمله كنند.
سپاهیان اسلام بعد از آن كه نماز صبح را با پیامبر(ص) خواندند، به فرمان او وارد گذرگاه حنین شدند. در این هنگام، سپاه دشمن از هر سو به آنان حمله كرد و گروهى كه جلودار سپاه بودند و بیشترِ آنان جوانانِ تازه مسلمان بودند، به وحشت افتادند و فرار كردند. این موضوع باعث شد سپاه اسلام متفرق شود و عدهی زیادى پا به فرار بگذارند. پیامبر(ص) به عمویش عباس فرمود با صداى بلند سپاه را صدا بزند و برگرداند و به پایدارى و استقامت دعوت كند. پیامبر(ص) و حضرت على(ع) و تعدادى از یاران فداكارشان به سوی دشمن حمله كردند. تعداد زیادی از به مهاجرین و انصار، وقتى صداى عموى پیامبر(ص) را شنیدند، به سرعت بازگشتند و سرانجام با شجاعت و فداكارى مسلمانان، دشمن شكست خورد و پا به فرار گذاشت.
پس از پایان جنگ، نمایندگان قبیله «هوازن» خدمت پیامبر(ص) رفتند و اسلام را پذیرفتند. پیامبر(ص) اموال و اسیرانشان را برگرداند. در قرآن چنین مىخوانیم:
به راستى خداوند شما را در جاهاى بسیارى یارى كرد و روز حُنین كه از زیادى تعدادتان تعجب كرده بودید، ولى به حالتان سودی نداشت؛ و زمین با همهی گستردگىاش بر شما تنگ شد. سپس پشت كرده، فرار كردید. آنگاه خداوند بر پیامبرش و مومنان آرامش نازل كرد و سپاهیانى كه شما نمىدیدید، فرو فرستاد و كافران را عذاب كرد و سزاىِ كافران همین است. سپس خداوند بعد از آن، توبهی هر كس را كه بخواهد مىپذیرد و خداوند آمرزندهی مهربان است.
آیات 25 الى 27
نشر لک لک
منبع: آشنایی با قرآن کریم برای نوجوانان
جزء دهم قرآن کریم- آیات 41 الى 75 سورهی انفال- آیات 1 الى 93 سورهی توبه