حکم بازی با شطرنج
با توجه به این که شطرنج امروزه به عنوان یک نوع ورزش شناخته شده و آلت قمار محسوب نمی شود، بازی آن بدون برد و باخت مالی اشکالی ندارد. دفتر حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی)
سوال: حکم بازی با شطرنج چیست؟
دفتر حضرت آیة الله العظمی خامنه ای(مد ظله العالی):
اگر به نظر مکلّف، شطرنج در حال حاضر از آلات قمار محسوب نشود در این صورت بازى با آن بدون شرط بندى اشکال ندارد ولى پاسور عرفاً از آلات قمار محسوب مى‌شود و بازى با آن مطلقاً حتى بدون شرط بندى حرام است.
دفتر حضرت آیة الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی):
شطرنج و تخته نرد در هر صورت حرام است اما غیر این دو اگر با شرط بندی باشد حرام است و بدون آن نیز اگر در عرف محل آلت قماری شمرده شود به احتیاط واجب جایز نیست.
دفتر حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):
با توجه به این که شطرنج امروزه به عنوان یک نوع ورزش شناخته شده و آلت قمار محسوب نمی شود، بازی آن بدون برد و باخت مالی اشکالی ندارد.
سۆال: الف) بازی با پاسور و شطرنج از طریق کامپیوتر چه حکمی دارد؟ ب) حکم نگاه به جمعی که مشغول بازی با پاسور و یا شطرنج هستند چیست؟
آیة الله تبریزی(ره):
الف) بازی با آلات قمار چه با برد و باخت مالی باشد یا بدون آن جایز نیست، چه شخص با شخص دیگر بازی کند یا با کامپیوتر آن بازی را انجام دهد.
آیة الله خامنه ای(دام ظلّه):
الف) حکم بازی با آلات قمار را دارد به طور کلی بازی با هر چیزی که مکلف تشخیص دهد از آلات قمار است و یا در آن شرط بندی شود، به هیچ وجه جایز نیست.
و در مورد شطرنج ایشان می فرمایند: اگر مکلف تشخیص دهد که در حال حاضر از آلات قمار محسوب نمی شود، بازی با آن بدون شرط بندی (برد و باخت) اشکال ندارد.
ب) هرگونه بازی با پاسور و دیگر ابزار قمار حرام بوده و در صورت وجود شرائط باید نهی شود و هرگونه حضور در مجلس آن، که موجب ترتب مفسده و یا تأیید ضمنی آن باشد، جایز نیست.
آیة الله سیستانی(دام ظلّه):
الف) بازی شطرنج به وسیله ی دستگاه کامپیوتر در صورتی که هر دو طرف بازی، دستگاه باشند حرام می باشند و بنابر احتیاط واجب اگر یک طرف بازی شخص و طرف دیگر دستگاه کامپیوتر باشد باز چنان بازی، ترک شود.
ب) فی حدّ نفسه محرّم نیست.
آیة الله مکارم شیرازی(دام ظلّه):
الف) اگر شطرنج در عرف عام از صورت قمار خارج شده باشد و به عنوان ورزش شناخته شود مانعی ندارد؛ خواه با کامپیوتر باشد یا غیر آن.
ب) هر گاه آلات مذکور از آلت قمار خارج شده باشد و در نزد توده مردم به عنوان یک وسیله ورزشی یا تفریحی شناخته شود بازی با آن بدون برد و باخت مالی اشکال ندارد و در این صورت نگاه به بازیکنان اشکال ندارد.
آیة الله نوری همدانی(دام ظلّه):
الف) بازی با آلات قمار کلاً حرام می باشد مگر از آلت قمار بودن خارج شده باشد.
ب) حضور در مجلس گناه جایز نیست.
چند استفتاء از آیة الله خامنه ای دام ظله:
سوال: تماشاى پاسور بازى دیگران چه حکمى دارد؟
جواب: اگر مستلزم مفسده و یا تأیید عملى آن محسوب شود، جایز نیست.
سوال: در محله‌ها اعلام مى‌شود كه مى‌خواهند مسابقه برگزار كنند. از مسابقه دهنده‌ها پول مى‌گیرند كه این پول را صرف پول دادن به داور و خریدن جایزه براى برنده و... نمایند. آیا گرفتن این پول اشكال دارد؟
جواب: اگر پول را از بازیكنان [براى شركت در مسابقه] مى‌گیرند و بعد از مال خودشان به برنده جایزه مى‌دهند به‌طورى كه طرف دیگر چیزى نباخته باشد، اشكال ندارد ولى اگر پول را از شركت‌كنندگان دریافت مى‌كنند كه به برنده بپردازند، قمار و حرام است.
سوال: بنده فروشنده انواع صنایع دستى هستم تخته شطرنجى را خرید و فروش مى‌کنم که تماماً خاتم‌کارى شده و در وحله اول جنبه تزئینى دارد و چنانچه کسى هم بخواهد مى‌تواند براحتى با آن بازى کند. داخل این شطرنج طورى است که اگر کسى مهره‌ها و یک جفت تاس تهیه کند (من این دو قلم را نمى‌فروشم) مى‌تواند با آن تخته نرد بازى کند. لطفاً به من بگویید با توجه به این که اصل این کالا تخته شطرنج است و من هم آن را با همین نام و با مهره‌هاى شطرنج به فروش مى‌رسانم و در عرف نیز با همین نام و با هدف شطرنج بازى تهیه و مورد استفاده قرار مى‌گیرد. حال از نظر شرعى خرید و فروش این تخته شطرنج براى من چه حکمى دارد؟
جواب: اگر مکلّف تشخیص دهد که در حال حاضر شطرنج عرفاً از آلات قمار محسوب نمى‌شود، خرید و فروش آن مانع ندارد و همچنین آلاتى که استفاده از آنها مشترک بین حلال و حرام است اگر به قصد حلال خرید و فروش شود، مانعى ندارد.
منابع:
استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم
سایت اسلام کوئیست
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله خامنه ای دام ظله
مطالب مرتبط:
