چشم‌چرانی، ابزار شیطان
پیامبر گرامی اسلام (ص) می‌فرمایند: «نگاه کردن به نامحرم، تیر مسمومی است از تیرهای شیطان، هر کس از ترس خداوند نگاه کردن به نامحرمان را ترک کند، خداوند در مقابل، ایمانی به او عطا می‌فرماید که طعم آن را در قلب خود خواهد یافت».
همان‌گونه که انسان از جهاد و مبارزه با دشمن، میوه آزادی و استقلال را برای جامعه خویش می‌چیند، در جهاد با نفس و مبارزه با دشمن داخلی (که از آن به‌عنوان جهاد اکبر یادشده) نیز ثمره ایمان و آزادی نفس از اسارت شیطان و هواهای نفسانی را خواهد چید و چه شیرین و دوست‌داشتنی است، مزه ایمان در کام انسان‌های وارسته.
پیامبر گرامی اسلام (ص) می‌فرمایند: «نگاه کردن به نامحرم، تیر مسمومی است از تیرهای شیطان، هر کس از ترس خداوند نگاه کردن به نامحرمان را ترک کند، خداوند در مقابل، ایمانی به او عطا می‌فرماید که طعم آن را در قلب خود خواهد یافت». (بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۳۸)
و در حدیث دیگر فرمودند: «هیچ مسلمانی نیست که چشمش به زن نامحرمی بیفتد و سپس چشم خود را فروبندد، مگر آن‌که خداوند به او توفیق عبادتی دهد که مزه آن را در قلب خویش احساس کند». (میزان الحکمه، ج ۱۰، ص ۷۸) همچنین پیامبر خدا فرمودند: «چشمان خویشتن را از نگاه به نامحرم بپوشانید تا در اثر آن، شگفتی‌های فراوان ببینید».
نگاه اول و نگاه دوم
فرق است بین چشم افتادن و چشم انداختن؛ هنگامی‌که انسان با نامحرمی برخورد می‌کند، نگاه اول او که بدون اختیار چشمش به نامحرم می‌افتد، برای او گناه محسوب نمی‌شود، اما اگر دوباره بخواهد نگاه کند، این نگاه دوم است که به‌عنوان تیر مسموم شیطان، حرام بوده و موجب گناه خواهد شد.
امام محمد باقر (ع) می‌فرمایند: «اولین نگاه که چشم انسان بدون اختیار می‌افتد، برای تو زیانی ندارد، نگاه دوم به زیان تو است و نگاه سوم موجب هلاک خواهد گردید». (بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۴۱).
پیامبر اعظم (ص) می‌فرماید: «نگاه اول، اشتباهی؛ نگاه دوم، عمدی و نگاه سوم، ویران‌گر است». (میزان الحکمه، ج ۱۰، ص ۷۹)
کیفر نگاه کردن به نامحرم
انسان باوجدان آنچه را برای خویشتن نمی‌پسندد، برای دیگران نیز نخواهد پسندید، همان‌طور که دوست ندارید کسی به خواهر یا مادر و همسر شما نظر بدی داشته باشد، باید چشم خود را از نگاه به ناموس دیگران حفظ کنید، زیرا چشم‌چرانی و دنبال ناموس دیگران افتادن، علاوه بر مجازات اخروی و عذاب خداوند، کیفر دنیوی نیز دارد و آن این است که ناموس شما مورد چشم‌چرانی دیگران واقع خواهد شد.
ابو بصیر گوید از امام صادق (ع) پرسیدم: زنی بر انسان می‌گذرد و انسان برمی‌گردد به پشت سرخود نگاه می‌کند، این نگاه چه صورت دارد؟ حضرت فرمودند: آیا شما دوست دارید دیگران به همسر شما و خویشاوندانتان نگاه کنند؟ گفتم: نه. فرمودند: بنابراین آنچه را که برای خویشتن نمی‌پسندی، برای دیگران هم نپسند (وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۴۵).
از حضرت صادق (ع) روایت شده است: آنان‌که چشمشان دنبال زنان مردم است، چه تأمینی دارند از این‌که دیگران دنبال زنان آنان به چشم‌چرانی نپردازند؟ (وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۴۵)
پیامبر اعظم (ص) می‌فرمایند: «هر کس چشمش را از نگاه حرام پر کند، خداوند روز قیامت چشمان او را از آتش دوزخ پر خواهد کرد، مگر آن‌که توبه کند و برگردد». (وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۴۲)
زنان نیز حق چشم‌چرانی ندارندخشم خداوند متوجه زنانی می‌شود که از نگاه کردن به مرد نامحرم پرهیز نکنند. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: از نگاه کردن به نامحرم چشم بپوشید تا در اثر آن، شگفتی‌های فراوان ببینید. البته حرمت چشم‌چرانی، تنها مربوط به مردان نبوده، بلکه همان‌گونه که در سوره نور، مردان موظف شده‌اند چشم خود را از نگاه کردن به زنان نامحرم بپوشند، زنان نیز موظف هستند از نگاه کردن به مردان نامحرم چشم بپوشند. پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: خشم خداوند بر آن زنِ شوهرداری شدت می‌یابد که چشمان خود را از نگاه کردن به مردان اجنبی غیر از شوهر خود پرکرده باشد. (بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۳۶۶)
در حدیث دیگر از حضرت فاطمه زهرا (س) آمده است: برای زنان بهتر از هر چیز آن است که نه خود به مردان نگاه کنند و نه مردان به آنان نظر افکنند. (وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۷۲)
