تبیان، دستیار زندگی
شاید شما هم دیده اید، که در زمستان های خیلی سرد، وقتی کوچه یخبندان است، روی یخ نمک می ریزید، تا آب شود. اما آیا فکر کرده اید، چرا نمک سبب می شود، که یخ زود آب شود؟ آیا آن را گرم می کند؟ ما به جای پاسخگویی به این پرسش، ابتدا از شما می خواهیم که در این مورد
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

چرا روی یخ نمک می ریزند؟

قطعات یخ

شاید شما هم دیده اید، که در زمستان های خیلی سرد، وقتی کوچه یخبندان است، روی یخ نمک می ریزید، تا آب شود. اما آیا فکر کرده اید، چرا نمک سبب می شود، که یخ زود آب شود؟ آیا آن را گرم می کند؟ ما به جای پاسخگویی به این پرسش، ابتدا از شما می خواهیم که در این مورد یک آزمایش ساده انجام دهید، حتما پاسخ خود را خواهید یافت.

مواد لازم

تقریباً یک کیلوگرم یخ

200 گرم نمک طعام

دو کاسه ی معمولی

یک دماسنج مخصوص آب

دو لوله ی آزمایش

روش کار

ابتدا یخ را خرد کنید، و در هر کاسه نصف آن را بریزید. در هر لوله ی آزمایش هم تا نصف آب سرد پر کنید، و در ادامه ی این آزمایش هر یک از آن ها را، مطابق شکل، در یکی از ظرف ها داخل یخ فرو برید.

چرا روی یخ نمک می ریزند؟

اکنون فقط در یکی از ظرف ها روی یخ نمک بپاشید. بعد از چند دقیقه آب داخل لوله های آزمایش را بررسی کنید. خواهید دید، آنکه در توی یخ و نمک است، یخ بسته، در صورتی که دیگری به همان وضع باقی مانده است.

و حالا دماسنج را در هر یک از ظرف ها داخل خرده یخ ها فرو برید. ملاحظه خواهید کرد، که در توی یخ معمولی صفر درجه را نشان می دهد، در حالی که داخل یخ و نمک 15- درجه مجاور لوله ی آزمایش قرار می گیرد، و مجاورت آن با آب توی لوله ی آزمایش سبب یخ بستن آن می شود.

فیزیک دانان توانسته اند، ضمن آزمایش های زیاد، آب و نمک 25- درجه نیز تهیه کنید. در این صورت بایستی آب مورد آزمایش از نمک طعام کاملاً اشباع شود. هر گاه آب سردتر از آن هم در کارهای آزمایشگاهی مورد نیاز باشد، بایستی به جای نمک طعام کلرید سدیم به حد اشباع در آب حل شود. با به کارگیری آن می توان حتی آب و نمک 30- درجه این نیز تهیه کرد. به طور کلی هر نوع ناخالصی در آب سبب می شود، که دمای انجماد آب پایین رود.

چرا روی یخ نمک می ریزند؟


مثلاً اگر در دو ظرف آب بریزیم، و روی یکی سرکه اضافه نماییم، و هر دوی آن ها را کنار هم در فریزر قرار دهیم، بعد از مدت کوتاهی خواهیم دید، که آب معمولی یخ بسته، اما دیگری به همان حال باقی مانده است.

گاهی شیمی دان ها با کمک گرفتن از این روش، آب خالص و ناخالص را از یکدیگر تشخیص می دهند. آن ها دمای آب را به تدریج پایین می برند، اگر در صفر درجه یخ ببندند، دلیل بر خالص بودن آن است. اما یخ بستن در دماهای پایین تر از آن، ناخالصی آب را نشان می دهد.

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان