موسسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان

عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران گفت: بسیاری از دولت‌های پس از انقلاب در بحث زنان دیدگاه یکسان داشته اند؛ قواعد و قوانین نشان می‌دهد که آنان از گفتمان معیار فاصله گرفته اند که با حجاب سر جنگ ندارد، اما سیاست گذاری‌ها دارای اشکالاتی است و درباره حجاب فهم مشترک نیست و سلیقه‌ای است در حالی که حجاب امری اجتماعی است و نباید به صورت واکنشی به آن نگاه کرد و از طرفی امر فراقانونی انتخابات رئیس جمهوری در امر قانونی حجاب مداخله کرده است.

حضرت آیت الله جوادی آملی بیان داشتند: در فضای مکه عده‌ای حضرت را متّهم به جنون می‌کردند؛ در سوره مبارکه قلم، ذات أقدس الهی به علم و نوشته‌های علمی قسم می‌خورد که تو ای پیامبر، عالم هستی!

اخیراً چنین ادعا می‌شود که روحانیت در سایه تصدی مسئولیت‌های جدید و به‌طور خاص، دولتی و حاکمیتی، سرمایه اجتماعی خویش یعنی اعتماد و پذیرش مردم را از دست داده است. ولی واقعیتی که نباید از آن غافل شد، خطای تحلیل تک‌عاملی و تک‌شاخصی در مناسبات اجتماعی و وزن‌دهی به نیروهاست.

هر نوع برنامه ریزی آموزشی در حوزه علمیه قم می تواند راهگشای تغییراتی باشد که هم به نفع حوزه است، هم به نفع مردم و هم به نفع ایران. در این یادداشت دکتر رسول جعفریان به طرح دیدگاه های خود پرامون وضعیت نظام آموزشی حوزه های علمیه پرداخته اند.

سخن پيرامون ارتباط دانش فقه با دانش اخلاق است. گاهى گفته مى شود علم فقه نيز مثل اخلاق است. مثلاً اخلاق مى گويد راستى و راست گويى اجمالاً زيباست و دروغ گويى اجمالاً قبيح است. پس تفاوت اخلاق با علم فقه چيست؟

شناخت انسان، راهى است به شناخت خدا، و در حقيقت راه خداشناسى از انسان شناسى عبور مى كند و در اين مورد به برخى از نصوص اسلامى اشاره مى كنيم.قرآن مجيد پيوند انسان را با مقام ربوبى آنچنان محكم و استوار مى انديشد كه غفلت از خدا را مايه غفلت از خود انسان مى داند و براى نخستين بار قرآن از اين مطلب پرده برداشته است.

فتوا دادن فقيه بدون استمداد از كلام و به عبارت ديگر استنباط احكام بدون استفاده ازعلم كلام امكان پذير نيست. مبانى و پايه هاى فقه متعدد است و يكى از آن ها علم كلام است.

آيا تقيّه دليل قرآنى دارد؟ فرق تقيّه با نفاق چيست؟ منافق كسى است كه زبان و قلبش دو تا باشد و بر اين اساس درباره تقيّه چنين توهم شده كه شاخه اى از نفاق است. ما خواهيم گفت نه، بين تقيّه و نفاق از نسب أربعه، تباين است.

عرفى شدن دين يا فقه، نخستين بار در غرب و نسبت به دين مسيحيت مطرح شد. پس از انقلاب اسلامى، اين بحث درباره اسلام به ميان آمد و عده اى اين فكر را دنبال كردند كه چگونه مى توان فقه يا دين را عرفى كرد؟

تمدن ماشينى غرب،و قدرت فزاينده «تكنيك» چشم ها را خيره و عقل هاى ظاهربين را، مبهوت ساخت، ونسل معاصر را بر آن داشت كه به زندگى نياكان خود با ديده تمسخر بنگرد و آنان را بيچارگانى بينديشد كه چشم وگوش بسته در جهان زيستند و رفتند؛ حال در این میان از نظر قرآن «انسان» داراى چه جايگاه و ارزشی است؟

بحث قضاء وقدر از مسائل ديرينه‎اي است كه همواره بشر در قديم‎الايام در تمام تمدن‎ها به صورت يك مسئله شاخص و بارز با آن روبه‎رو بوده است. پس از ظهور اسلام در همان قرن اوّل هجري، در ميان متكلمين اسلامي و حكماء بحث و گفت‌وگو در اين مسئله رواج داشته است كه از آن زمان تا به حال، عقايد و آراء متفاوت و متضادي در اين زمينه ارائه شده است.

ورود دانشمندان در رشته هاي مختلف علمي از ساير بلاد به محيط جامعه اسلامي نيز در رويكرد جامعه عصر امام رضا ـ عليه السّلام ـ به توسعه علمي كمك كرد. محافل علمي كه توسط اين دانشمندان برگزار مي شد و اصل حضور آنها در محيط جامعه اسلامي، خود موجب تشويق و ترغيب اهل علم به روي آوري جدي تر به علوم و توليد علم گرديد.

کدام احکام مشروط به مسلمانی است‌؟ بسیاری از واجبات و محرمات در فقه اسلامی مربوط به عموم مسلمانان است و هر کس مسلمان باشد، مشمول این احکام الهی است. در این موارد «تشیع» شرط حکم نیست و حکم شامل همه مسلمین است: ....

یکی از اعمال شرعی در دین مبین اسلام زکات است. زکات که بر دو نوع است یکی زکات مال و دیگری زکات فطره بر هر كس بالغ ، عاقل و آزاد با شرایطی که در کتابهای فقهی و رساله های توضیح المسائل بیان شده واجب است.

آن چه از سخن و سيره پيامبراعظم (صلى الله عليه وآله) در مورد اهميت حمايت از حقوق حيوانات می آید، جلوه اى از رحمت و عطوفت او، حتى به حيوانات است. از اين مجمل، مفصل بخوانيم كه ارزش انسان از نظر او چه گونه است! و اين ها نشان مى دهد كه اتهام خشونت به آن حضرت، اتهامى كاملا بى اساس است.

نگاه اجمالی به تاریخ و عمومیت وجود پوشش در ادوار تاریخ ایران و جهان، نشان می‎دهد حجاب، یک پدیده طبیعی برای زن بوده است؛ اما چرا در زمانه کنونی، مسئله می‎شود؟

ما پول‌های خود را در بانک به عنوان امانت می‌گذاریم، البته ‌نه امانتِ «بشخصه» تا دست بانک بسته بشود، بلکه «بمالیته» وقتی مالتیش امانت شد، بانک می‌تواند در آن تصرف کند.

یکی از تفاوت‌های اصلی تمدن اسلامی با تمدن غربی این است که تمدن اسلامی مبتنی بر حیات ذکر است، اما تمدن غربی مبتنی بر حیات نسیان و غفلت است و یکی از مهم‌ترین عناصر آن غفلت از یوم القیامة و موت و ذکر حیات آخرت است.

یکی از تفاوت‌های اصلی تمدن اسلامی با تمدن غربی این است که تمدن اسلامی مبتنی بر حیات ذکر است، اما تمدن غربی مبتنی بر حیات نسیان و غفلت است و یکی از مهم‌ترین عناصر آن غفلت از یوم القیامة و موت و ذکر حیات آخرت است.

یکی از ویژگی‌های اساسی عقد مضاربه اشاعه طرفین در سود و زیان حاصل از فعالیت تجاری است، به نحوی که هر کدام از آنها به نسبتی که در ابتدای عقد بر آن توافق می‌کنند، در سود به دست آمده شریک باشند و عامل به عنوان امین مالک تمام تلاش خویش را به کار ببندد تا سرمایه وی را در عملیاتی سودآور به کار گیرد.