بررسی رفتار غذا یابی در زالو طبی، جلسه اول

مطالعه و آشنایی مقدماتی با زالو

اهداف جلسه
آشنایی با روش‌های ابتدایی جستجوی علمی
آشنایی با زالوی طبی

وسایل مورد نیاز:
کتاب‌های مرتبط با موضوع، اینترنت
هزینه
کم

آیا تا به حال در طبیعت، در فیلم‌های تلویزیونی یا سینمایی یا... زالو دیده‌اید؟ شاید هم در مطب پزشک پوسترهایی از زالو درمانی دیده باشید یا اصلا به عنوان یک روش درمانی از آن استفاده کرده باشید. اگر این طور است شما جزء آن دسته از انسان‌ها هستید که زالو در نظرشان تنها یک جانور خونخوار و ترسناک نیست.

امروزه زالو درمانی به عنوان یکی از روش‌های طب سنتی پذیرفته شده است، بنابراین نباید مثل گذشته از زالوها ترسید. باید روش‌های صحیح نگهداری، پرورش و تکثیر زالو را آموخت تا بتوان از آنها در طب سنتی استفاده کرد. به این منظور شناخت دقیق خصوصیات زالو ها از مهم ترین موارد است. در این پژوهش ما سعی داریم بررسی یکی از ویژگی‌های رفتاری در زالوها را با هم تمرین کنیم.
 
در این جلسه به صورت کلی به بررسی موضوعات اصلی پژوهش حاضر می‌پردازیم و روش‌های کلی جستجو را می‌آموزیم.

چگونه پژوهش خود را آغاز کنیم؟

برای شروع پژوهش نیاز به جستجو در منابع علمی داریم. یادتان باشد آموختن روش تحقیق و نحوه‌ی جستجوی علمی به تنهایی به عنوان یک درس دانشگاهی تعریف می‌شود و ما نمی‌توانیم در این جلسه به تمام آن بپردازیم.

در صورت تمایل شما می‌توانید کتاب‌ها یا مقالاتی که در این باره نوشته شده است را پیدا کنید و بخوانید یا از دبیر راهنمایتان بخواهید اطلاعات بیشتری به شما بدهد.

در اینجا ما فقط چند نکته‌ی کوتاه و کلیدی و قابل انجام برای عموم را بیان می‌کنیم. یادتان باشد با توجه به امکانات متفاوتی که هر یک از شما در اختیار دارید ممکن است بتوانید از روش هایی استفاده کنید که استفاده از آن برای سایرین ممکن نیست و در اینباره دبیران راهنما می‌توانند به شما کمک کنند.

روش کلی جستجوی شما باید یک سیر کل به جزء داشته باشد، یعنی شما ابتدا به صورت کلی اطلاعاتی درباره‌ی موضوع مورد نظر بیابید و سپس اطلاعاتتان را با کمک داده‌های مرحله‌ی قبل دقیق تر کنید. در هر مرحله به سوالاتی برمی‌خورید که پاسخ آنها ممکن است مسیر پژوهشتان را تغییر دهد.

استفاده از کتاب‌های علمی:

به سراغ اولین کتابخانه‌ی مجهز اطرافتان بروید که ممکن است کتاب‌هایی درباره‌ی موضوع مورد مطالعه تان داشته باشند. همان طور که می‌دانید در اینجا این موضوع « بررسی رفتار غذا یابی در زالو طبی» است. ممکن است از کتابخانه‌ی مدرسه‌تان شروع کنید. اگر کتابخانه برگه دان دارد در برگه دان به دنبال عنوانهای مرتبت با موضوعتان بگردید. درباره‌ی این موضوع کتاب هایی با عنوان جانورشناسی عمومیZoology ، جانورشناسی بی‌مهرگان یا Invertebrate zoology، رفتارشناسی، زالو درمانی و...برای شما مفید خواهد بود. کتاب‌های کلی که ارتباط مستقیم با موضوع شما ندارند، مثل جانورشناسی عمومی، برای به دست آوردن داده‌های کلی به کار می‌آیند که در نگارش مقدمه  مقاله نهایی لازم هستند.

در هنگام جستجوی مطالب در کتاب باید ابتدا به بخش واژه نامه یا Index  رجوع کنید. در این بخش به دنبال کلماتی بگردید که در کار شما کلیدی هستند. مثلا در کتاب های جانور شناسی عمومی لاتین دنبال لغت leech  بگردید. در هر واژه نامه در مقابل کلمه‌ی مورد نظر شماره‌ی صفحه قید شده است. بنابراین واژه نامه‌ها کار یافتن موضوع را بسیار ساده می سازند. کافیست به سراغ صفحه‌ی خاص بروید . مطالبی را بیابید که درباره‌ی موضوعتان است.

تمرین: با راهنمایی دبیر یا مسئول کتابخانه یک کتاب که دارای واژه نامه است انتخاب کنید و نحوه‌ی استفاده از واژه نامه را یاد بگیرید. در این مرحله لزومی ندارد کتاب حتما به مطالعه‌ی شما ربط داشته باشد.

جستجوی کلی در اینترنت:

کلید واژه‌های کلی که با جستجو در کتاب به آن رسیدید را در در اینترنت بگردید. شما با حجم زیادی از اطلاعات رو به رو خواهید شد که در وهله‌ی اول شگفت زده‌تان خواهد کرد اما باید بدانید بیشتر آن‌ها تنها به این درد می‌خورند که دید شما را از موضوع گسترده تر سازند نه این که در مقاله‌ی نهایی به عنوان مرجع ذکر شوند. بسیاری از این مطالب شامل وبلاگ‌ها و مطالب شخصی افرادی است که به صورت تجربی با مطالبی سر و کار دارند که شما درباره‌ی آن تحقیق می‌کنید. مثلا در مورد موضوع شما احتمالا موضوعات زیادی درباره‌ی زالو درمانی پیدا خواهید کرد.

تمیز دادن درست و غلط میان این مطالب دشوار است اما گاهی می توانید منابع خوب یا مکان های مناسبی برای بازدید پیدا کنید. هم چنین سایت هایی مثل ویکی پدیا و وب لاگ ها منبع معتبر علمی محسوب نمی شوند و نمی توانید در مقاله تان به آنها اشاره کنید.

از آنها برای این استفاده کنید که به طور ضمنی اطلاعاتی راجع به موضوع کسب کنید یا از منابع معتبری که گاهی اوقات به آنها اشاره شده استفاده کنید. همین طور بعضی وب لاگ ها به شما در تهیه ی ابزار و نمونه های مورد نظر کمک می کنند.

جستجوی تخصصی تر در اینترنت:

مقالات معتبر علمی در مجله‌های تخصصی به چاپ می رسند. متاسفانه  چنین مجله‌هایی برای دانش آموزان دبیرستان پیش بینی نشده اما گاهی می توانید به کارهایی که سایر دوستانتان درباره‌ی موضوعات مشابه انجام دادند در سایت تبیان و سایت هایی شبیه به آن دسترسی پیدا کنید. حتی ممکن است دوستانتان همین پژوهش شما را انجام داده اما نتیجه ی یکسانی نگرفته باشند. به خاطر داشته باشید تمامی این نتایج یک داده ی علمی به شمار می روند و نتیجه ی حاصل از آن با بررسی آماری انجام می شود و با زیاد شدن داده ها نتایج قوی تر و قابل استناد تر خواهد شد.

اگر به موتورهای جستجوی رایج مثل Google دسترسی دارید کلید واژه‌های مورد نظرتان را وارد کنید و در مقابل آن‌ها تایپ کنید PDF : ( مثلا: درباره‌ی مطالعه‌ی حاضر Leech' Behavior: PDF )

در این نوع جستجو نوشتارهایی که به فرمت پی دی اف هستند برای شما جستجو می‌شوند. ممکن است با حجم زیادی از مقالات مواجه شوید که درباره‌ی موضوع مورد نظر شما نوشته شده است. چاره‌ای نیست! باید صبر کنید و وقت بگذارید. معمولا با خواندن عنوان و خلاصه‌ی مقالات متوجه می‌شوید به کار شما می‌آیند یا نه.

ممکن است نتوانید مقاله مورد نظر را دانلود کنید زیرا بعضی از مقالات در مجلات تخصصی به چاپ می رسند که برای دانلود کردن آن باید در آن عضو بود و هزینه ای برای اشتراک پرداخت کرد. دانشگاه ها در بسیاری از این مجلات عضو هستند. اگر بین اقوام و دوستانتان دانشجویی می شناسید می توانید از او خواهش کنید که در یافتن مقاله به شما کمک کند. اگر نه تنها به خواندن خلاصه‌ی آن بسنده کنید و از اطلاعات کلی آن در مقدمه و بحث استفاده کنید. مقالاتی که به زبان اصلی هستند معمولا اطلاعات بسیار خوبی ارائه می کنند. بهتر است سعی کنید در هر پروژه برای تمرین هم که شده دست کم یک مقاله انگلیسی ترجمه کنید.

با توجه به مطالب یاد شده به فارسی و انگلیسی در اینترنت راجع به موضوع پژوهش جستجو کنید.

با توجه به مطالب یاد شده به فارسی و انگلیسی در اینترنت راجع به موضوع پژوهش جستجو کنید و یک مقاله‌ی تخصصی بیابید.

به طور اختصاصی درباره‌ی سایت گوگل، با جستجو در بخش Scholar Google می توانید صرفا در میان داده‌های علمی جستجو کنید. در تمامی این موارد با کمک دبیر راهنما نتایج بهتری می گیرید.

جستجوی پیشرفته:

شما می توانید جستجویتان را دقیق تر و ظریف تر کنید. مثلا در بین مقالاتی که نویسنده یا تاریخ انتشار خاصی دارند بگردید. درباره‌ Scholar Google  این گزینه‌ها را دارید:
with all of the words : شامل تمام لغات...
with the exact phrase: شامل عبارت...

with at least one of the words: دست کم شامل یکی از عبارات
without the words: بدون کلمات...
where my words occur: مکان کلمات در ....
anywhere in the article هر بخشی از مقاله
in the title of the article در عنوان مقاله
Return articles authored by جستجوی مقالات نوشته شده توسط
Return articles published in شامل مقالات چاپ شده در ( مجله‌ی)
Return articles dated between شامل مقالات چاپ شده از سال... تا سال...

Figure 1 نمونه ای از صفحه‌ی جستجو در Scholar Google
به قسمت جستجوی تخصصی در Scholar Google بروید و جستجویتان را محدود کنید.

منابع بیشتر برای مطالعه:

چگونه تحقیق کنیم؟ آشنایی با روش تحقیق کاربردی. پدید آورنده: احمد هدایت. ناشر: نشر دانش
دانشمند کوچک: فراگیری روش تحقیق. پدید آورنده: احمد رضا آذر. ناشر: سرو یاسمین

تکالیف:

برای جلسه‌ی آینده یک مقاله‌ی تخصصی و 3 خلاصه مقاله جستجو کنید.
دست کم یک کتاب را بیابید که به موضوع شما ارتباط داشته باشد.

مطالب مرتبط:

 بررسی رفتار غذا یابی در زالو طبی، جلسه اول

 بررسی رفتار غذا یابی در زالو طبی، جلسه دوم

 بررسی رفتار غذا یابی در زالو طبی، جلسه سوم

 بررسی رفتار غذا یابی در زالو طبی، جلسه چهارم

 بررسی رفتار غذا یابی در زالو طبی، جلسه پنجم

 بررسی رفتار غذا یابی در زالو طبی، جلسه ششم

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: سارا قربانی

تنظیم: نسرین صادقی