تبیان، دستیار زندگی
وقتی که از آهنگ های انقلابی سخن به میان می آید بلافاصله صدای محمد گلریز در اذهان تداعی می شود.گلریز در دوران پیروزی انقلاب و دفاع مقدس آهنگ های زیادی خواند که با گذشت سالها همچنان رنگ و بوی حماسی و تاثیر گذار دارند. هنوز «این بانگ آزادی» و«خجسته باد این پ
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : منیژه خسروی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

خاطرات خواندنی محمد گلریز(مصاحبه)

وقتی که از آهنگ های انقلابی سخن به میان می آید بلافاصله صدای محمد گلریز در اذهان تداعی می شود.گلریز در دوران پیروزی انقلاب و دفاع مقدس آهنگ های زیادی خواند که با گذشت سالها همچنان رنگ و بوی حماسی و تاثیر گذار دارند. هنوز «این بانگ آزادی» و«خجسته باد این پیروزیدنی است ...

مصاحبه : منیژه خسروی -بخش هنری تبیان
 محمد گلریز

در گفت و گویی با او خاطرات آن دوران و آهنگ هایی که خوانده است را مرورکرده ایم.


*اگر مایل باشید گفت و گو را با خاطرات شما از کوران انقلاب و اوج مبارزات مردمی شروع کنیم.
آن دوران کشور حال و هوا و شرایط خاصی داشت.مردم دسته دسته در خیابان راهپیمایی می کردند و علیه رژیم شاهنشاهی شعار می دادند.ما هم به عنوان قطره ای از این سیل خروشان در راهپیمایی ها و تظاهرات شرکت می کردیم.جالب اینکه منزل ما در خیابان ایران بود،همانجایی که امام(ره) تشریف آوردند و در مدرسه رفاه اسکان پیدا کردند.این باعث می شد ما در متن جریان باشیم و از نزدیک اتفاقات مهم را شاهد باشیم.مردم با شور و شوق فراوان برای دیدار امام(ره ) می آمدند و هر روز صحنه ای بی بدیل رقم می خورد.
*خاطره خاصی از آن زمان به یاد دارید؟
خاطره که زیاد است. من ماشینی داشتم و انقلابیون را به جاهای مختلف برای راهپیمایی می بردم.به همین خاطرمدام در رفت و آمد بودم و اتفاقات مختلفی را می دیدم.همین باعث می شد زودتر از بقیه از اخبار دست اول مطلع شوم.خاطره شیرین دیگر این بود که ما به دلیل آشنایی با بچه های صدا و سیما، تلویزیون مدار بسته ای را تهیه کرده بودیم که پانصد متر اطراف خود را پوشش می داد.حتی کسانی که از جاهای دیگر ایران می آمدند اخبار صحیح را از آنجا می گرفتند.خلاصه آن دوران هر روزش خاطره بود.  صفا و صمیمیت خاصی همراه با شور و حماسه انقلابی بین مردم حاکم بود و من هیچ وقت خاطرات شیرین آن دوران را فراموش نمی کنم.
*وقتی که حضرت امام(ره ) آمدند شرایط چگونه بود ؟
روزی که امام(ره) تشریف آوردند،خیابانهای منتهی به فرودگاه و بهشت زهرا یکپارچه جمعیت بود.به قول معروف جا برای سوزن انداختن پیدا نمی شد. من تنها کاری که می توانستم بکنم که با جمعیت امام(ره) را بدرقه کنم.حال عجیبی بود.کسی سر از پا نمی شناخت .فکر نکنم کسی این  چنین روزی را فراموش کند.
*آن روز تاریخی را در یک جمله چگونه توصیف می کنید؟
اگر کسی ادعا کند که با بیان می تواند حال و هوای آن روز را توصیف کند،قطعا در اشتباه است.شور و شوق مردم به حدی بود که هیچ زبانی قادر به بیان آن نیست.من تنها می توانم بگویم آن روز یک تصویر خدایی بود.آن همه شادمانی و اشتیاق را در هیچ یک از انقلاب های تاریخ نمی توان دید.
*اولین آهنگی را که پس از انقلاب خواندید به یاد دارید؟
اولین آهنگی که من پس ازانقلاب خواندم سرودی بود به نام «معلم».در واقع این اولین سرودی بود که به طور رسمی از صدای جمهوری اسلامی ایران پخش شد.«معلم»سرودی در وصف مرحوم آیت الله طالقانی است که آقای راغب آهنگ آن را ساخته بود.
*چطور این آهنگ را ضبط کردید؟
زمانی که ما این کار را اجرا کردیم رادیو وضعیت مناسبی نداشت،همه جای آن خراب بود،خون در تمام راهروها ریخته شده بود و ما در سخت ترین شرایط و با کمترین امکانات آن را اجرا کردیم.حتی چون گروه کر نداشتیم،با آهنگ ساز و نوازنده ها آن را چند بار همخوانی کردیم.کم کم اوضاع بهتر شد و توانستیم در یک سال حدود 80سرود بخوانیم.

راهنمای های حضرت امام خمینی (ره) و توصیه های ایشان کار را برای ما آسان کرد و تایید ایشان نقطه روشنی برای موسیقی سالم در کشور بود و از آن به بعد ما با طیب خاطری بیشتری کار را ادامه دادیم.من همواره به خود می بالم که اولین و آخرین خواننده ای هستم که خدمت امام(ره) رسیده ام و این را بزرگترین افتخار و موفقیت قلمداد می کنم.


*قبل از آن هم تجربه خوانندگی داشتید؟
من سال 55 نزد ادیب خوانساری بودم ولی همان موقع هم آهنگ های عارف و شیدا را که اکثرا درقالب حماسی و انقلابی بود می خواندم.اوایل انقلاب جامعه دید مثبتی نسبت به موسیقی نداشت.الگوی مناسب و کاری به عنوان نمونه هم نبود که ما بر اساس آن کار کنیم.آهنگ ها بر اساس همین شعارهای مردمی گرفته می شد و این چنین جاودانه شدند.البته راهنمای های حضرت امام خمینی (ره) و توصیه های ایشان کار را برای ما آسان کرد و تایید ایشان نقطه روشنی برای موسیقی سالم در کشور بود و از آن به بعد ما با طیب خاطری بیشتری کار را ادامه دادیم.من همواره به خود می بالم که اولین و آخرین خواننده ای هستم که خدمت امام(ره) رسیده ام و این را بزرگترین افتخار و موفقیت قلمداد می کنم.
*از میان هزاران آهنگی که خوانده اید کدام یک را بیشتر دوست دارید؟
هر آهنگی که در مقطع خاصی خوانده می شد.هریک خاطره ای را تداعی می کند،ولی سرودی که برای شهید مطهری،شهید رجایی،شهید بهشتی خواندم چون به نوعی تسکین درد فقدان این عزیزان بود که مظلومانه شهید شده بودند،خیلی دوست دارم.«این بانگ آزادی»و«خجسته باد این پیروزی»هم به دلیل قالب شعری و آهنگ خاص آن خاطره انگیز هستند.من بیش از هزار آهنگ برای انقلاب خوانده ام که هر یک حال و هوای خاص خود را دارند ولی برخی مورد اقبال بیشتری قرار گرفتند،مثلا هنگامی که«این بانگ آزادی»پس از پیام حضرت امام(ره)در فروردین 59از رادیو پخش شد،خیلی ها فکر می کردند این سرود جدید ملی کشور است.یا «خجسته باد این پیروزی»آن طور که دوستان تعریف می کنند،در جبهه پخش می شده و روحیه مضاعفی به رزمندگان داده است.
*بیشتر آهنگ های شما را دکتر راغب ساخته است.غیر از ایشان با کدام یک از آهنگ سازان کار کرده اید؟
بله.آهنگ بیشتر سرودهای مرا آقای راغب ساخته اند و شعرش را استاد حمید سبزواری سروده است.علاوه بر ایشان با آهنگ سازان دیگری مثل مرحوم مجتبی میرزاده،مرحوم ملکی،هادی آزرم،مهیار فیروز بخت نیز کار کرده ام.
*جناب گلریز شما چطور در بحبوبه انقلاب وارد کار موسیقی شدید و حتی آن را در خدمت انقلاب قرار دادید؟ این دوگانگی نیست؟
با انقلاب شد همه مسائل دگرگون شد . طبعا در موسیقی هم همین طور بود و ما نمی توانستیم موسیقی غیر انقلابی تولید کنیم و باید با مردم حرکت کنیم. منتهی امتیازی که کشور ما دارد موسیقی اصیل آن است یعنی ما قبل از انقلاب موسیقی خوب هم داشتیم مثل مرحوم بنان. این مساله کمک بزرگی برای ما بود . ما از همان تم ها استفاده می کردیم ، منتهی با انقلاب ریتم و کلام رزمی تر و انقلابی تر شد و این باعث شد واژه جدیدی به نام سرود متولد شود. مثلا «خجسته باد این پیروزی ...» در دستگاه آواز بیات ترک ساخته شد. نکته دیگری که باید روی آن تاکید کنم این که مساله موسیقی انکار ناپذیر است و نباید عرصه را خالی کرد. الان متاسفانه شاهد موسیقی های مبتذلی هستیم که اثر نامطلوبی روی جوان های ما گذاشته. بانیان فرهنگی باید با آن مقابله کنند و ساخت موسیقی فاخر را در دستور کار قرار دهند.
این دغدغه باید جدی گرفته شود؛ مدتی پیش که قرار بود برای آقای مشفق کاشانی بزرگداشتی گرفته شود همراه ایشان و وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی جناب آقای حسینی و مشاورشان خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم. آقا خیلی اهل ادب هستند و برای ادبا احترام ویژه ای قائل هستند. مرحوم مشفق هم خیلی مورد تفقد ایشان قرار گرفتند. ایشان هم شعری با این مطلع در حضور آقا خواندند:
هوش هوشی است اگر پنجره باز است این جا /  نغمه مرع سحر روح نواز است این جا
اقا از شعر مشفق خوششان آمد و  گفتند این بیت به ده ها مقاله ادبی می ارزد بعد هم به ما رو کردند و گفتند این شعر را بخوانید. این شعر در دستگاه بیات اصفهان  آماده شده و به امید خدا بزودی رونمایی می شود. هر که شنیده از آن تعریف کرده و می تواند نقطه عطفی در موسیقی ایران باشد.
*اکنون که جامعه از آن حال و هوای دوران انقلاب و جنگ فاصله گرفته و توجه به این آهنگ ها کمتر شده است،آیا باز هم خوانندگی می کنید؟
الان بیشترسعی می کنم برای اهل بیت و معصومین (ع) کاری که در خور شأن و شایسته ایشان باشد انجام دهم.به نظر من این عرصه جای زیادی برای فعالیت دارد و باید آهنگ هایی ماندگار بسازیم تا مخاطب با گوش سپردن به این آهنگ ها هر چه بیشتر به عظمت این بزرگواران پی برد و برای مطالعه بیشتر در زندگی آنها ترغیب بشود.