رضا رشیدپور: "عبور شیشه‌ای" در پی انعکاس شفاف شخصیت میهمانان است

"عبور شیشه‌ای" دنبال تولید برنامه‌ای است که بر اساس آن بتواند شخصیت حقیقی و حقوقی میهمانان خود را به صورت شفاف و به اصطلاح شیشه‌ای برای مخاطبان نمایان کند.

تاکید بر گفتگوی صریح

رضا رشیدپور، تهیه کننده و مجری مجموعه برنامه "عبور شیشه ای"، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره شکل گیری طرح این برنامه گفت: "طرح اولیه این برنامه از حدود سه سال پیش در ذهن من شکل گرفت و زمانی که محمدرضا جعفری جلوه مدیر شبکه یک سیما بود مقدمات تولید آن فراهم شد."

وی ادامه داد: "تاکید اصلی و اساسی برنامه نیز بر گفتگوی صریح و روشن با شخصیت های مختلف هنری، اقتصادی، سیاسی و ... قرار گرفت. البته به دلایلی تولید برنامه در آن زمان محقق نشد و با نظر مدیر طرح و برنامه شبکه پنج سیما امکان تولید این برنامه به وجود آمد. از ابتدا قرار این بود که فضای برنامه به سمتی سوق پیدا کند که از اغراق دور باشد و جذابیت برنامه بر اساس طرح سئوالات صریح از مهمانان قرار گرفت."

شبیه صندلی داغ نیستیم

رشیدپور در مورد شباهت های مضمونی و ساختاری "عبور شیشه ای" با "صندلی داغ" گفت: "تا امروز چند نفر دیگر هم این مسئله را به من گفته اند که به نظر می رسد برنامه تا حدودی به این سمت سوق یافته باشد. ولی اصلا قصد ما شبیه سازی با این برنامه نبوده است. "صندلی داغ" به دنبال طرح حواشی زندگی و شخصیت میهمانان خود است، در حالی که رسالت اصلی برنامه ما نمایان کردن زوایای پنهان شخصیت هاست. برای نمونه ما از بازپرس قتل در برنامه دعوت کردیم و قصدمان از این کار نشان دادن ماهیت وجودی چنین شخصیتی است. مهمتر اینکه ما سئوالات از پیش تعیین شده نداریم و همه چیز در لحظه به ذهنم خطور می کند و شاید همین مسئله باعث می شود برخی سئوال ها ناخواسته شبیه باشد."

طراح سوالات خودم هستم

وی در خصوص تعیین محور گفتگو و طرح سئوالات یادآور شد: "طراح سئوال ها خودم هستم. طراحی پرسش ها نیز به این صورت است که قبل از پخش برنامه روی برخی مسائل تمرکز می کنم و بر اساس آن سئوا لها را می پرسم. چون به عقیده من برنامه زنده در دست ثانیه ها قرار دارد و شرایط گفتگو و انرژی که میان مجری و مهمان برنامه رد و بدل می شود، فضای کلی اثر را تعیین می کند."

سعی میکنم به مهمان برنامه خط ندهم

مجری برنامه "عبور شیشه ای" درباره نوسان کیفی برنامه به دلیل طرح پرسش در لحظه گفت: "این نوسان فقط بستگی به مجری برنامه ندارد و ویژگی های مهمان در زمینه برقراری ارتباط در برنامه های گفتگوی چالشی اهمیت زیادی دارد که چگونه به پرسش ها پاسخ بدهد و در چه سطحی ارتباط برقرار کند. ما در این برنامه میهمانانی داشتیم که برای نخستین بار در یک گفتگوی تلویزیونی شرکت می کردند. برای نمونه بابک بیات تاکنون در هیچ برنامه تلویزیونی حضور نیافته بود یا ابوالفضل پورعرب. از سوی دیگر من این امکان را در اختیار میهمان قرار می دهم که به آسانی و با توجه به اندیشه های خود سئوا لها را پاسخ دهد و این مسئله به ذهن مخاطب القا نشود که مجری سعی می کند به مهمان برنامه خط بدهد."

هر شب یک کارگردان!

وی در خصوص نبودن یک کارگردان مسلط تلویزیونی برای ارائه تصویری جذاب از برنامه توضیح داد: "ما در ساخت این برنامه از دو کارگردان تلویزیونی و هنری استفاده می کنیم. ولی ما این برنامه را از استودیو پخش روی آنتن می فرستیم و در طول هفته از شنبه تا جمعه هر شب با یک کارگردان متفاوت همکاری داریم. یعنی کارگردان تلویزیونی برنامه بر اساس شیفت پخش تعیین می شود و ما در این زمینه هیچ اعمال نظری نمی کنیم. این مسئله روی شیوه ارائه تصویری برنامه تاثیر می گذارد و کیفیت آن بستگی به توانایی و تسلط کارگردان پخش دارد."

نتوانستیم از بازرس ویژه قتل سوالات خاص بپرسیم

رشیدپور درباره تعیین سطح مخاطبان اصلی برنامه و میزان آزادی عمل در جهت اطلاع رسانی شفاف و بدون ممیزی اعلام کرد: "ما دنبال جذب مخاطبان عام هستیم و از جهت ممیزی مشکل خاصی نداریم. اصولا در گفتگوهای شفاف و چالشی بیش از اینکه خطوط قرمز تلویزیون و قوانین پخش ما را دچار محدودیت کند، با مشکل عرف جامعه مواجه هستیم. برای نمونه چند شب پیش ما از اصغرزاده بازپرس ویژه قتل دعوت کردیم. به جهت رسانه ای ما امکان طرح سئوالات دشوار و بسیار شفاف در خصوص جنایت و فعالیت وی را داشتیم، اما دایره عرفی جامعه موجب می شد ما به سمت استفاده از سئوالات کلیشه ای برویم. چون فرهنگ ما به گونه ای است که ستارالعیوب هستیم و تمایل چندانی به طرح مسائل به صورت شفاف و نقد تند را نداریم. وگرنه طرح سئوالات تند از نظر رسانه با مانعی مواجه نیست."

مشکل انتخاب میهمان

این تهیه کننده درباره اینکه تا چه اندازه به رسانه ای بودن میهمان برنامه از نظر بیان و شناخته بودن چهره توجه می شود، توضیح داد: "بزرگترین مشکل ما انتخاب میهمان است. میهمان برنامه های گفتگوی چالشی باید از دو نظر رسانه ای باشند. یکی اینکه چهره ای شناخته شده باشند که مخاطب را جذب کنند و دیگر اینکه بتوانند مطالبی را بیان کنند که بازتاب رسانه ای جذاب و خوبی داشته باشد. ما در انتخاب میهمانان برنامه بیش از آنکه دنبال رسانه ای بودن چهره میهمان باشیم، در پی دعوت از کسانی هستیم که حرف های رسانه ای بزنند. به خصوص اینکه باید به این نکته توجه کنیم که برنامه 60 دقیقه است و میهمان باید طی این مدت حرف هایی بزند که برای بیننده جذابیت داشته باشد."

در مورد برنامه ویژه ایتام

وی درباره تلاش برنامه برای استفاده از احساسات بینندگان به مهر گفت: "در ماه مبارک رمضان ما در تلاش بودیم تا قدم خیری برای کودکان بی سرپرست برداریم. چون به عقیده من در تلویزیون برنامه های زیادی وجود دارد که کاسه چه کنم دست گرفته اند و بر اساس یک موج مقطعی شماره حسابی به مجری داده می شود که آن را اعلام کند و از مخاطبان برنامه بخواهد به این حساب پول واریز کنند. اما طی صحبتی که من با رئیس سازمان بهزیستی داشتم به این مسئله اشاره کردم که به جای کارهای مقطعی دنبال فرهنگ سازی در زمینه کمک به ایتام باشیم. در این زمینه ما سعی کردیم از چهره های مقبول جامعه استفاده کنیم که در جهت کمک به ایتام پیش قدم شوند. گاهی واکنش احساسی بینندگان نیز نسبت به این مساله برانگیخته می شود."

این برنامه ساز در خصوص اینکه برخی سئوالات بسیار بالاتر از جایگاه و تخصص مهمان برنامه است، توضیح داد: "هدف از طرح پرسش ها دادن آگاهی به مردم برای انجام کارهای بزرگ است. به این مفهوم که مردم انجام کارهای مهم و بزرگ را از وظایف مدیران سطوح بالاتر می دانند و انجام این گونه کارها را از مدیران طلب می کنند. در حالی که ما به وسیله این برنامه و طرح چنین پرسش هایی می خواهیم این را به مردم بگوئیم که نباید همه کارها را از دولت انتظار داشت. در دیگر کشورهای جهان انجام 10 درصد از این امور بر عهده دولت است و در این زمینه موسسات غیردولتی، اکبر عبدی ها، نسرین مقانلوها و ... فعالیت می کنند. در کشورهای همسایه ما همانند ترکیه نیز هنرمندان مشهور به کودکان بی سرپرست و سالخوردگان افطاری می دهند و بسیاری از امور خیریه به دست افراد صاحب نام هدایت می شود."

طراحی صحنه با رنگهای تیره خواست من است

وی در خصوص طراحی صحنه و استفاده از رنگ های تیره که به برنامه نوعی غم را القا می کند، اظهار داشت: "طراحی دکور ما بر عهده فرهاد عزیزی فرد قرار دارد که از طراحان شناخته شده و برجسته برنامه ها و سریال های تلویزیونی است. من از طراح خواستم فضای غالب بر برنامه تاریک باشد و اگر مشکلی در این زمینه وجود دارد به خواست من برمی گردد. از نظر نورپردازی نیز هر روز یک نفر بر اساس شیفت پخش، شرایط نور برنامه را تعیین می کند و سطح کیفی نورپردازی به توانایی و علاقه فرد مورد نظر مربوط می شود. نکته دیگر اینکه، تصویری که ما روی نوار شاهد داریم بسیار شفاف تر و باکیفیت تر از تصویر پخش است. ولی هنگام پخش با افت کیفی زیادی مواجه می شود."

رشیدپور در پاسخ به اینکه چرا از یک کارگردان تلویزیونی و نورپرداز مشخص و واحد استفاده نمی کند، یادآور شد: "این از جمله مشکلاتی است که به خاطر تراکم برنامه شبکه های مختلف به وجود آمده است. در حال حاضر قسمت پخش هفت شبکه داخلی، سه شبکه جام جم، الکوثر، العالم، سحر و ... را پوشش می دهد که همین مسئله فشردگی کار را زیاد می کند و مدیران پخش اقدام به بالابردن بهره وری کارکنان خود می کنند و بر این باورند که اگر یک کارگردان تلویزیونی چهار ساعت کار می کند، 14 ساعت هم می تواند کار کند. در حالی که این فشار کار به شدت روی کیفیت کار این افراد تاثیر می گذارد. البته من از کارکنان پخش گلایه مند نبودم و نیستم. چون بر این اعتقادم که آنها بیشترین تلاش خود را به کار می گیرند. در اینجا باید از تلاش های محمد قنبری در تهیه برنامه و دکتر کریمان مدیر گروه اجتماعی شبکه پنج سیما تشکر کنم که با تلاش زیاد برنامه را روی آنتن نگه می دارند."

عبور شیشه ای هرشب ساعت 22 شبکه تهران

مجموعه برنامه "عبور شیشه ای" که پخش آن از ابتدای ماه مبارک رمضان آغاز و تاکنون 25 قسمت 60 دقیقه ای از این برنامه پخش شده، هر شب ساعت 22 از شبکه پنج سیما پخش می شود.