تبیان، دستیار زندگی
منصور انوری 56 سال در گمنامی زندگی کرد اما رمان «جاده جنگ» به یک باره نامش را بر سر زبان ها انداخت و او را به عنوان نویسنده ای تاثیرگذار معرفی کرد
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : منیژه خسروی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

یک رمان خواندنی درباره انقلاب (مصاحبه)

گفت و گوبا منصور انوری درباره«جاده جنگ»

منصور انوری 56 سال در گمنامی زندگی کرد اما رمان «جاده جنگ» به یک باره نامش را بر سر زبان ها انداخت و او را به عنوان نویسنده ای تاثیرگذار معرفی کرد.

مصاحبه: منیژه خسروی -بخش کتاب وکتاب خوانی تبیان
منصور انوری

در شرایطی که ادبیات داستانی ما در زمینه رمان های متنوع با موضوع انقلاب اسلامی به شدت فقیر است، انتشار رمانی با این حجم اتفاقی مهم محسوب می‌شود.این رمان اکنون با استقبال زیادی از سوی خوانندگان مواجه شده و توانسته جوایز زیادی را نیز به دست بیاورد. این کتاب در دوره چهاردهم جایزه کتاب فصل و هشمتین دوره جایزه قلم زرین موفقیت کسب کرده و در چهارمین دوره جایزه جلال آل احمد نیز کتاب برگزیده بوده است.داستان این اثر، از روز سوم شهریور 1320 و ماجرای هجوم روس ها از شمال شرقی خراسان به ایران و اشغال ایران توسط متفقین آغاز می شود و با پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به پایان می رسد.در جلدهای میانی این مجموعه نیز واقعه 15 خرداد 1342، فعالیت مبارزاتی گروه های اسلامی، تظاهرات مردمی، پیروزی انقلاب اسلامی و خرابکاری های گروهک های ضدانقلاب در کردستان به تصویر کشیده می شود.
 انوری از خودش و چگونگی تولید این اثر می گوید:

 ۲۰سال قبل ؛روزنامه خراسان
نوشتن را از ۱۲ سالگی آغاز کردم و از همان وقت با کتاب انس داشتم.اولین نوشته ام به طور رسمی حدود ۲۰سال قبل در روزنامه خراسان چاپ شد که یک طنز سیاسی به نام«بی بی سی»بود.البته باید بگویم که نویسندگی حرفه ای را با فیلمنامه نویسی آغاز کردم که اولین فیلمنامه جدی ام به نام «سلطان برهوت» بود که در فراخوان سراسری مرکز سنجش مطالعات صدا و سیما رتبه اول را کسب کرد.پس از آن طرح «جاده جنگ» را برای یک مجموعه تلویزیونی که آن وقت عنوانش «سال های انتظار» بود ارائه کردم. این طرح پس از مدتی معطلی در نهایت به شبکه یک سیما پیشنهاد و برای ساخت تصویب شد که مسعود جعفری جوزانی هم به عنوان کارگردان اثر انتخاب شد.من ۱۳ قسمت فیلمنامه را تحویل دادم که بعدها به دلایلی ساخت پروژه متوقف شد.

داستان این رمان از ساعت 4:30 روز سوم شهریور 1320 و ماجرای هجوم روس‌ها و متفقین از شمال شرقی خراسان به ایران آغاز می شود و در برش‌های موازی حوادث و رویدادها به تصویر کشیده شده‌اند.هفت جلد نخست این اثر به جریان حضور روس‌ها در ایران اختصاص دارد و درمجلدات بعدی به حادثه 15 خرداد 1342، مبارزات و پیروزی انقلاب اسلامی و چگونگی آغاز تا پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران پرداخته می‌شود.«


10 سال تحقیق برای نگارش رمان
از زمان کودکی مطالب و مواد اولیه رمان «جاده جنگ» را در ذهنم داشتم.چون خودم متولد این دیار (مشهد) هستم و تا حدودی با توجه به اقتضای سنی شاهد برخی از این قضایا بودم،برحسب وظیفه تصمیم گرفتم این خاطرات را در قالب رمان پرورش دهم.در همه این سال‌ها ایده را در ذهن خود می پروراندم و مشغول تحقیق و گردآوری مستندات آن بودم.خیلی از اطلاعات مربوط به مطالب داستان در اسناد و کتاب‌ها موجود نبود و ناگزیر با شاهدان عینی زیادی به گفتگو نشستم.در این رمان بیشتر از خاطرات شفاهی و سینه به سینه که مردم این منطقه خود شاهد بودند استفاده شد.همچنین برای نگارش این رمان، ‌از اسناد موجود در آرشیو آستان قدس رضوی، بنیاد شهید و امور ایثارگران و گفت‌وگو با سید رضا شریفی که اکنون پیرمردی است، الهام گرفته‌ام. آرشیو شفاهی آستان قدس رضوی یک آرشیو کاملی است که از افرادی که شاهد رویداد های تاریخی هستند دعوت می شود تا به بیان دیده ها و خاطرات بپردازند.این خاطرات ضبط می شود. من از این آرشیو خیلی بهر ه بردم.در مجموع چیزی حدود 10 سال تحقیق در مورد مطالب این رمان طول کشید.
ساعت 4:30 روز سوم شهریور 1320
داستان این رمان از ساعت 4:30 روز سوم شهریور 1320 و ماجرای هجوم روس‌ها و متفقین از شمال شرقی خراسان به ایران آغاز می شود و در برش‌های موازی حوادث و رویدادها به تصویر کشیده شده‌اند.هفت جلد نخست این اثر به جریان حضور روس‌ها در ایران اختصاص دارد و درمجلدات بعدی به حادثه 15 خرداد 1342، مبارزات و پیروزی انقلاب اسلامی و چگونگی آغاز تا پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران پرداخته می‌شود.«جاده جنگ»بیش از 100 شخصیت داستانی دارد. لوکیشن این داستان مربوط به جاده‌ای است که در جنگ جهانی دوم ناوگان حمل و نقل متفقین از آنجا عبور می‌کرد.اصلا ایران برای آن اشغال شد تا متفقین بتوانند کالاها و مهمات نظامی خود را به جبهه‌های روسیه یا شوروی سابق ارسال کنند.

کتاب جاده جنگ


«جاده جنگ» ادای دین به انقلاب
«جاده جنگ» ادای دین من به انقلاب است.چنان چه می دانیم تمامی انقلاب های جهان دارای رمان هایی است که در تاریخ ادبیات ماندگار شده است. برای نمونه رمان های «بینوایان»، «جنگ و صلح»، «دن آرام» و... از جمله آثاری که به نوعی جلوه هایی از انقلاب های فرانسه و روسیه را نمایان کرده است. من هم همواره احساس می کردم جای چنین آثاری در انقلاب باشکوه اسلامی ایران خالی است. به علاوه این که خودم و زندگی ام را مدیون و وامدار این انقلاب می دانم. از این رو تلاش کردم در این مسیر گام بردارم. البته ادعایی در این حوزه ندارم اما همیشه به لطف پروردگار متعال امیدوار بوده و هستم.
چرا «جاده جنگ» رمان موفقی است؟
صحبت در مورد چرایی موفقیت کتاب خیلی مفصل است. یکی از دلایل این موفقیت تحقیقات مفصلی است که من برای این کار انجام دادم.حجم کتاب، زاویه دید و توصیف کتاب به اعتقاد من عواملی بودند که باعث شدند این کتاب در این دوره از جایزه جلال برگزیده شود.فکر می‌کنم مهم‌ترین عاملی که باعث توجه داوران و صاحب‌نظران ادبی به این اثر شده است، پژوهش‌هایی است که برای نگارش آن صورت گرفته است. من 17 سال وقت صرف تحقیق و نگارش کتاب کرده‌ام و همانطور که می‌دانید تاکنون 7 جلد آن منتشر شده و جلدهای دیگر آن در دست چاپ و نگارش است.شاید یکی دیگر از دلایل مورد توجه قرار گرفتن اثر آن باشد که سبک نگارش آن داستان‌نویسی در قرن 19 است و توصیفات وسیعی دارد. البته بالاتر از همه این دلایل لطف خداوند است که شامل حال من شد تا بتوانم این اثر را به رشته تحریر درآورم؛ نه برای جوایز، بلکه برای ثبت بخشی از تاریخ کشور.