اشتباهات علمی عامیانه
چکیده: در بخش محلول ها از مفاهیمی چون نقطه ذوب، جوش و انجماد آنها بحث شد. اما نسبت به این مفاهیم علمی اشتباهات رایجی میان عامه مردم وجود دارد که نشان از درک غلط این مسایل است. در اینجا سعی بر توضیح این اشتباهات و اصلاح آنها شده است.
شرح درس:
نقطه انجماد و نقطه ذوب:
اگر از مردم عادی بپرسید آب در دمای صفر درجه سانتیگراد در چه حالتی است، پاسخ اکثر آنها حالت جامد (یخ) خواهد بود. این باور کاملا اشتباه است. در حقیقت آب در دمای صفر درجه سانتیگراد می تواند به هر دو حالت مایع و جامد باشد. اگر ظرف آبی را سرد کنیم، دمای آن مرتبا کاهش یافته تا به صفر درجه سانتیگراد می رسد. در این حالت آب صفر درجه خواهیم داشت. حال اگر آن را به قدر کافی سرد کنیم، آب شروع به انجماد کرده و تبدیل به یخ صفر درجه خواهد شد. اگر باز هم دما کاهش یابد، دمای یخ به زیر صفر خواهد رسید.
هر گرم آب خالص برای اینکه دمای آن یک درجه کاهش یابد باید یک کالری ( ٤.٢ ژول) گرما از دست بدهد. ولی وقتی دمای آن به صفر درجه رسید، برای اینکه یک گرم آب صفر درجه تبدیل به یخ صفر درجه شود، باید ٨٠ کالری گرما از دست بدهد. همچنین یک گرم یخ صفر درجه باید ٨٠ کالری گرما بگیرد تا به آب صفر درجه تبدیل شود. این مقدار گرما را گرمای ذوب یخ می گویند.
نقطه جوش آب:
توجه: در فشار ثابت نقطه جوش مایع نیز همواره ثابت است ولی اگر مایع در ظرف سربسته ای مانند زودپز قرار بگیرد، چون فشار وارد بر سطح مایع افزایش می یابد، نقطه جوش آن بالاتر می رود. برای مثال دمای جوش آب در داخل زودپز ممکن است به ١٠٤ درجه سانتیگراد یا بیشتر هم برسد.
مرکز یادگیری سایت تبیان – تهیه و تنظیم: مهسا شاه حسینی
