تبیان، دستیار زندگی
واژه ترانس ژنیک به معنی داخل کردن قطعه ای ژنتیکی به درون توالی های ژنتیکی موجود دیگر است. این واژه که به ترا ریخته نیز شناخته می شود در علم زیست شناسی بسیار جای خود را باز نموده و روی آن مطالعات فراوانی صورت می گیرد. ...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

موش ترانس ژنیک 1

اهداف:

  • آشنایی با روش های تولید حیوانات ترانس ژنیک
  • آشنایی با جزئیات و محدودیت های این روش ها


واژه ترانس ژنیک به معنی داخل کردن قطعه ای ژنتیکی به درون توالی های ژنتیکی موجود دیگر است. این واژه که به ترا ریخته نیز شناخته می شود در علم زیست شناسی بسیار جای خود را باز نموده و روی آن مطالعات فراوانی صورت می گیرد.


در طرح درس " اهمیت حیوانات ترانس ژن" ذکر شد که ایجاد حیوان ترانس ژن به سه شکل صورت می گیرد:

میکرواینجکشن:

در این روش تخم ها را خارج کرده،DNA مورد نظر را با سوزن هایی مخصوص وارد یکی از پرونوکلئوس ها کرده و درون رح جایگزاری می کنند.


جهت دانلود فیلم آموزشی کلیک نمایید.

- با استفاده از رتروویروس ها:
DNA مورد نظر را در ویروس های رترو وارد کرده و در مراحل اولیه جنین آن را وارد می کنند. این کار فقط برای قطعات DNA کوچک امکان پذیر بوده و حفاظتی در مورد توالی های تنظیمی وجود ندارد.

- سلولهای بنیادی جنینی:

برای ایجاد موشی که ژن مورد نظر در آن به صورت تخریب شده یا موتاسیون یافته باشد، ابتدا از ناقل هدفی استفاده می شود تا ژن مورد نظر را در یک رده ی سلول بنیادی جنین موش Mouse embryonic stem(ES) cell تخریب کند. سلول های ES سلول های چند توان هستند که از جنین موش به دست می آیند و در کشت سلولی می توان آن ها را تکثیر داده و وادار به تمایز نمود یا اینکه آن ها را در یک بلاستوسیست موش جای داد و آن بلاستوسیست را در موشی که به طور کاذب باردار شده است، رشد داد و به حاملگی با طول مدت طبیعی رساند.

نکته ی مهم این است که اخلاف سلول های ES به طور طبیعی به بافت های بالغی تکامل می یابند که ژن های برون زاد منتقل شده به سلول های ES را بروز می دهند. بنابراین، ناقل هدفی که برای تخریب یک ژن خاص طراحی شده است، در داخل سلول های ES قرار می گیرد و کلنی هایی که روی یک کروموزوم آن ها نوترکیبی همولوگ رخ داده است با استفاده از داروها گزینش می شوند. وجود نوترکیبی مورد نظر را می توان از طریق بررسیDNA با روش های نظیر هیبریدیزاسیون ساترن بلات یا PCR به اثبات رسانید.

سلول هایES انتخاب شده به داخل بلاستوسیست تزریق شده و درون یک موش ماده ی باردار کاذب کاشته می شوند. موش های ایجاد شده به سبب برخورداری از سلول های حاوی ژن های تخریب شده یا جهش یافته ی هتروزیگوت ،حالت کایمریک دارند بدین معنی که برخی از بافت ها از سلول های ES و برخی دیگر ار باقی مانده ی بلاستوسیست طبیعی منشا می گیرند. معمولاً سلول های زایا نیز حالت کایمریک دارند اما از آنجایی که این سلول ها هاپلوئید هستند، فقط بعضی از آن ها حاوی کروموزوم دارای ژن تخریب شده یا جهش یافته می باشند.

در صورتی که موش های کایمریک با حیوانات طبیعی آمیزش داده شوند، اسپرم یا تخمک دارای کروموزوم حامل ژن جهش یافته با انواع طبیعی wild typeخود ترکیب می گردند و تمامی سلول های حاصل از چنین زایگوتی از لحاظ ژن جهش یافته هتروزیگوت خواهند بود. این پدیده را انتقال ژرم لاین germline transmission می نامند. با آمیزش این موش های هتروزیگوت حیواناتی پدید می آیند که از لحاظ ژن جهش یافته همزیگوت هستند و نسبت آن ها را می توان با استفاده از اصل جداشدن ساده ی ژن های مندلی پیش بینی نمود. چنین موش های حذف شده ای، ژن هدف را بروز نمی دهند.


جهت دانلود فیلم آموزشی کلیک نمایید.


مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: فاضل صحرانشین سامانی
تنظیم: مریم فروزان کیا