علم و دانش محیط آزاد می خواهد

به گزارش خبرگزاری پانا، حسن روحانی در سخنانش در جشنواره فارابی با بیان اینکه از تأسیس حوزه علمیه قم کمتر از صد سال می گذرد گفت : قبل از این و در هزار سال گذشته همواره نجف مرجع علوم انسانی بوده است.

وی افزود: برای ما، ایران و مصر و برخی کشورهای دیگر برای جستجوی علم فرقی نداشته کما اینکه مصر هم برای سنی‌ها از ارزش قابل توجهی برخوردار بوده است.

وی اضافه کرد: مقصودم این نیست که علوم انسانی فقط در کشورهای اسلامی بوده چرا که برای مثال ابن خلدون در کشور اسپانیا حضور داشته و اندلس تحت حمایت مسلمانان بوده است.

رئیس جمهور گفت: حکمت مرز نمی شناسد و هر جا علم باشد ما زانو می زنیم و فرقی نمی کند که در هند، اروپا یا امریکا باشد .

وی افزود: حکمت گمشده ماست و هر جا پیدا شود ما به دنبال آن می رویم.

رئیس جمهور با اشاره به موضوع اطلبوا العلم ولو بالسین گفت: چون در آن دوره چین یکی از دورترین نقاط به اسلام بوده گفته شده است چین و فرقی هم نمی کند که کجا باشد ، مهم این است که ما به دنبال علم باشیم .

روحانی تصریح کرد: اینکه علوم انسانی را می خواهیم اجتماعی و اسلامی کنیم خوب تبیین نشده است.

وی با اشاره به اینکه ابن خلدون به عنوان بنیانگذار علوم اجتماعی عالمی اسلامی است افزود: معنای طرح این موضوع این نیست که ما می خواهیم در علم مداخله کنیم.

رئیس جمهور گفت: اگر معنایش این است که دولت در علم مداخله می کند و اگر این باشد ضرر می کنیم.

روحانی با بیان اینکه در علم کور باش دور باش نداریم اضافه کرد: علم و دانش محیط آزاد می خواهد و نباید از هیچ استادی، هیچ دانشجو و پژوهشگری سوال کنیم که چرا حرف زدی، این غلط است.

رئیس جمهور تأکید کرد: نمی شود دنیای علم را با سوء ظن نگاه کرد، بلکه باید با حسن ظن نگاه کنیم.

نقش ممتاز روحانیت و دانشگاه‌ها در پیروزی انقلاب

رئیس جمهور در آستانه سالروز پیروزی انقلاب اسلامی با تبریک این مناسبت گفت:در پیروزی انقلاب همه مردم و همه قشرها نقش داشتند اما نقش روحانیت و دانشگاه‌ها ممتاز بود.

روحانی گفت: ملت بزرگ ایران بعد از تحمل سالیان دراز و شاید قرن‌ها تحقیر، استبداد، سلطه استعمار بر کشور، فساد نهادینه شده و عدم حضور و مشارکت مردم در اداره کشور توانستند با یک نهضت و انقلاب عظیم مردمی به رهبری یکی از رهبران بزرگ و استثنایی تاریخ، این نهضت را به رغم مخالفت همه قدرت‌ها به پیروزی برساند .

وی افزود: در این پیروزی همه مردم و همه قشرها نقش داشتند اما نقش روحانیت و دانشگاه‌ها ممتاز بود.

وی اضافه کرد: از آغاز نهضت اسلامی یعنی از پاییز 1341، روحانیت، حوزه‌های علمیه و در رأس آن حوزه علمیه قم و در رأس آن امام، در کنار همه دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه تهران که آن را بارزتر می دیدیم، نه اینکه چون من در این دانشگاه تحصیل کرده‌ام بخواهم بگویم دانشگاه تهران، بلکه اساسا این دانشگاه از نظر قدمت تاریخی و تعداد دانشجو و در مرکز کشور قرار گرفتن، نقطه بسیار حساسی بود، دانشجویان و استادان و همه دانشگاه‌ها در سراسر کشور در این انقلاب نقش و حضور داشتند.

ملت ایران در تمام علوم سرآمد بوده است

رئیس جمهور با بیان اینکه تلاقی این انقلاب با علوم انسانی بیشتر است یا با سایر علوم گفت: البته همه علوم فنی، علوم مهندسی، همه علوم تجربی، پزشکی، همه رشته های علمی و فناوری‌ها جایگاه و منزلت خود را دارند.

روحانی افزود : اما ظاهرا یک تقسیم بندی شده که علوم انسانی و اسلامی را امروز به نام جشنواره معلم ثانی، فارابی جشن گرفته ایم علوم دیگر را هم در جشنواره های دیگر مثل رازی و خوارزمی و سایر جشنواره ها تجلیل می کنیم اصل تقسیم بندی علوم گسترش دانش بشری است .

وی گفت: روزی همه علوم در یک مدرسه جمع بود مدرسه ای که هم فقه ، هم تفسیر قرآن، هم فلسفه به معنای عام کلمه، علوم تجربی تحت عنوان طبیعیات و شعر و ادبیات فارسی و عربی حتی موسیقی هم در همین مدارس مورد بررسی قرار می گرفت.

روحانی افزود: اینکه شما می بینید ایرانی‌ها بزرگ‌ترین لغتنامه عربی را تألیف کردند، یک ایرانی فارسی زبان بزرگ‌ترین لغتنامه عربی را تدوین و تألیف می کند، اینکه می بینید یک استاد ادب ایرانی نفیس ترین لغتنامه زبان عرب و صرف و نحو را می نویسد نشان دهنده این است که این ملت در تمام علوم سرآمد بوده است.

سنت خدا تحمیل‌پذیر و تبدیل‌پذیر نیست

رئیس جمهور گفت: همین نامگذاری جشنواره ها به نام بزرگان علم و ادب مانند فارابی ، خوارزمی ، بوعلی سینا و خواجه نصیر و یا شعر و ادب فارسی بزرگانی مانند فردوسی، حافظ و سعدی و در فقه استادان بزرگی مانند شیخ طوسی ها تا شیخ انصاری ها و در فلسفه و در فقه، تفسیر و کلام نیز همچنین دلیل وسعت علوم است.

روحانی افزود : تقسیم بندی در علوم مانند پزشکی و حقوق نیز از جمله دلایل دیگر در وسعت علوم است .

وی اضافه کرد: در پزشکی هم پزشک عمومی ، متخصص و فوق متخصص و در حقوق نیز ده‌ها رشته علمی مانند حقوق مدنی، جزا، ‌بین الملل، دریا، نفت، جرم شناسی و کیفر شناسی داریم که هر کدام از این رشته ها صاحبنظر دارد.

رئیس جمهور ادامه داد: درعین حال علوم انسانی و علوم اسلامی را اگر کنار هم بگذاریم باعث شناخت بهتر انسان و راه انسان و رسالت انسان و دریافت و فهم سنت‌های الهی می شود و همه چیز بر اساس سنت الهی حرکت می کند . روحانی با تأکید بر اینکه باید سنت ها را بشناسیم گفت: همه تحولات براساس سنت‌هاست.

رئیس جمهور با اشاره به آیات قرآن کریم گفت: سرنوشت بشر ازجمله ظالمان، ستمگران، عالمان و آگاهان را در تاریخ می بینیم و سنت خدا تحمیل‌پذیر و تبدیل‌پذیر نیست. روحانی افزود: یکی از رسالت های علوم انسانی کشف این سنت هاست.

رئیس جمهور تأکید کرد: باید سنت های الهی را برای پیشرفت و تحول و برای وحدت بشناسیم.

روحانی با اشاره به اینکه چه کسی باید به ما بگوید که وحدت چگونه امکان پذیر است گفت: در رشته جغرافیا که بخشی از آن جغرافیای انسانی و شناخت اقوام و گروه‌های شهری و روستایی در شرق و غرب و شمال و جنوب کشور است چه کسی باید بگوید بهترین راه برای ایجاد وحدت در این زمین چیست؟

هیچ چیز با شعار درست نمی شود

رئیس جمهور گفت : شعار گاهی برای تذکر و اینکه راه گم نشود لازم است اما در کنار شعار ما باید راه را بیابیم.

روحانی درمراسم تجلیل از برگزیدگان جشنواره فارابی با طرح این سوال که هدایت الهی یعنی چه گفت: یعنی راه نشان دادن یعنی کسی که مسیر را می شناسد چطور باید جامعه را هدایت کند و مسیر درست را به مردم نشان دهد.

روحانی افزود: سیاستمداران در صورتی موفق می شوند که در برابر علم زانو بزنند و تبختر و تکبر در برابر عالمان علم نداشته باشند در غیر این صورت یعنی نابودی کشور، چرا که از علم و دانش عالمان بهره نبرده ایم.

رئیس جمهور گفت:‌ بالاتر هم ممکن است و آن اینکه چون سیاستمدار قدرت و گاهی ثروت و گاهی منزلت هم در اختیارش هست اگر از همه اینها سوء استفاده کند و بخواهد در علم و دانش مداخله و ارزشگذاری کند.

وی با بیان اینکه کار علم را باید به عالمان واگذار کرد افزود: سیاستمداران باید زمینه را تسهیل کنند.

روحانی گفت: مداخله در علم ازجانب سیاست نه به نفع علم و نه به نفع سیاست تمام می شود و هم حکومت و هم دانشگاه ضرر می کنند.

رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: می گوییم علوم اجتماعی و انسانی باید بومی و اسلامی شود، این یعنی چه؟ یعنی دنیا در زمینه انسان هیچ آورده ای ندارد؟ مقصود این نیست.

روحانی گفت: آیا مقصود این است که غیر از این بوم و این سرزمین در سرزمین دیگری علم و دانش وجود ندارد؟ این در حالی است که خود ما تا زمان تأسیس حوزه علمیه قم به دست مرحوم حائری بزرگ همواره برای کسب علوم دینی به کشور همسایه مان عراق می رفتیم چرا که حوزه ممتاز شیعه همیشه نجف بوده است.

سوء ظن غیر جرم است

رئیس جمهور گفت: ممکن است هر کسی تخلفی هم کند، اشکالی ندارد با متخلف برخورد کنیم طبق قانون؛ سوء ظن غیر جرم است؛ ما به همه سوء ظن داریم، یک قانون عام به نام سوء ظن درست کرده‌ایم و یک مستثنا.

روحانی افزود: این آقا و آن آقا و این نهاد و آن نهاد همه آن را امضا و تأیید کنند و چقدر بد است که می نویسند این آقا هم نماز می خواند. واقعاً شرم آور است در کشور اسلامی، مرکز عشق به خاندان رسالت، این آقا نماز می خواند، مثل اینکه همه بی‌نمازند و می خواهیم ثابت کنیم که این آقا نماز نمی خواند. هر مسلمانی نماز می خواند بفهمیم، آن طرفش استثناست.

رئیس جمهور با اشاره به روایتی گفت: هر کسی در طول زندگانی‌اش یک رکعت نماز خوانده باشد او نمازخوان است؛ ما می گوییم این جمعه نبود، در آن صف نبود، وسط خطبه دوم آمد، به کسی ربطی ندارد؛ این طور می خواهیم علم و دانشگاه را اداره کنیم؟

به وعده های خود درباره علم و دانشگاه پایبندیم

وی افزود: این دولت به علم و دانشگاه از روز اول وعده هایی داده و با تمام قدرت سر وعده های خود خواهد ایستاد؛ ما برای پیشرفت علمی نیاز به استقلال داریم.

روحانی با اشاره به شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» گفت: یک بخش استقلال در دانشگاه است، یک بخش از این آزادی هم مربوط به محیط دانشگاه است.

وی تصریح کرد: ما نیاز به گفتگو داریم و اینکه با هم حرف بزنیم.

رئیس جمهور با اشاره به دیدگاه‌های شهیدان مطهری و بهشتی و اینکه آنها از چهره‌های بزرگ انقلاب اسلامی بودند گفت: باید اسلام را از این شهیدان یاد بگیرند، هر دوی این استادان از ثمره‌های امام بودند. آنها خوب درس خواندند و خوب فهمیدند و خوب تبیین کردند.

روحانی افزود: اینکه دانشگاه پشت سر انقلاب اسلامی آمد و جانش را فدا کرد، چهره حوزه و دین را از چهره مطهری و بهشتی شناخت؛ باب حوزه و باب شناخت حوزه، باب تحقیق، آزادمنشی آنها بودند؛ نکند یک وقتی عکس شود؛ یک باب عوضی از این درب حلبی بیاید جای آن درب واقعی؛ نکند خدای ناکرده این گونه شود.

وی با اشاره به کتاب شهید مطهری درباره خدمات متقابل اسلام و ایران گفت: این کتاب ارزشمند اشاره بسیار خوبی به خدمت به جهان اسلام می‌کند.

دانشگاه در مباحث علومی محل رد و بحث است

رئیس جمهور با اشاره به کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران شهید مطهری گفت: ما می توانیم از این عنوان برای خدمات متقابل علوم اسلامی و بومی با آنچه در دنیا به عنوان علوم انسانی مطرح است وام بگیریم.

روحانی افزود: مگر می‌شود در کرسی‌های دانشگاهی نظرهای استادان برجسته دنیا مطرح نباشد که در آن صورت ظلم به دانشگاه است؟ البته این بدان معنا نیست که حرف آن استاد و نظریه‌پرداز کاملا درست باشد، بلکه دانشگاه در مباحث علومی محل رد و بحث و اثبات و استدلال است.

وی اضافه کرد: در مباحث فلسفی نیز بین اندیشمندان بحث و اختلاف هست بالاخره علم وحی نیست و در باره وحی نیز برخی تفسیر می کنند و در مباحث فقهی هم که محکم و بر اساس آیات و روایت است در ریزه‌کاری‌ها نیز بحث وجود دارد.

روحانی خاطرنشان کرد: اتفاقا علمایی که در فقاهت فتواهای غیرمشهور می‌دهند به آنها دارای شهامت در فتوا می گویند و با تجلیل از آنان نام می‌برند.

رئیس جمهور گفت: اگر فضای گفتگو باشد بهتر می‌توانیم از علوم اسلامی استفاده کنیم.

روحانی افزود: در رشته هایی همچون پزشکی و فناوری های نو پیشرفت های بسیار قابل ملاحظه ای داشته‌ایم اما در علوم انسانی در تحقیقات بنیادی و کاربردی با آن همه سوابق تاریخی و آثار ارزشمند عقب ماندگی داریم.

وی ادامه داد: امروز وقتی صحبت از طلاق و اعتیاد و معضلات اجتماعی می شود چه کسانی باید آن را حل کنند؟ مگر این به علوم انسانی، اجتماعی و حقوقی مرتبط نیست.

رئیس جمهور گفت: اینکه مقام معظم رهبری بر روی سبک زندگی تأکید می کنند مگر سبک زندگی مال علوم اسلامی و انسانی نیست؟ پس چه کسی باید آن را تعریف، تبیین و نهادینه کند؟

روحانی علم اقتصاد را نیز شاخه ای از علوم انسانی دانست و افزود: در علم سیاست نیز به عنوان علوم انسانی ما دیپلمات های بسیار مجربی در اختیار داریم.

دیپلمات های ما افتخار کشورند

وی خاطرنشان کرد: اینکه دیپلمات های ما در برابر نمایندگان شش کشور قدرتمند حرف حقوقی، سیاسی و فنی می زنند افتخاری برای کشور است و اینکه بگوییم تند راه رفتید یا کند، حرف درستی نیست.

رئیس جمهور تأکید کرد: باید به دیپلمات‌های شجاع خودمان در مذاکرات هسته‌ای افتخار کنیم.

روحانی گفت: این دیپلمات‌ها واقعا شب و روز ندارند و تلاش می‌کنند و شجاعانه حرف می‌زنند که باید تشویق ملی شوند.

وی افزود: تشویق ملی خیلی در پیشرفت کارها موثر است.

روحانی گفت: خداوند در قرآن می فرماید ای پیامبر، ما این قرآن را آیه به آیه نازل کردیم و نه یکدفعه تا محکم و استوار در برابر همه فشارها باقی بمانی، پیغمبری که اشرف مخلوقات و برتر از همه است.

وی افزود: ما که افرادی عادی و بشری معمولی هستیم و باید از آنهایی که در میدان حضور دارند، حمایت کنیم.

روحانی گفت: زمانی در تهران بحث می کنیم و می توانیم درباره آرایش نیروها و روش‌ها بحث کنیم اما وقتی در صحنه و میدان حضور داریم و دوربین همه کشورها تصویر می گیرد و همه دنیا ناظر است، باید ما هم حمایت کنیم.

رئیس جمهور اظهار داشت: در صحنه مذاکرات، دیگران برای تیم‌های خود کف می‌زنند اما می‌بینیم که در داخل برخی‌ها برای آن طرفی‌ها کف می‌زنند و می‌گویند انتقاد چیز خوبی است.

وی افزود: ای خدا عقل سالم و بدن سالم به ما بده.

هیچ‌گاه برتر و بالاتر از منافع ملی نیست

رئیس جمهور تأکید کرد: باید نشان دادن راه بهتر برای رسیدن زودتر به مقصد، معنا و هدف اصلی انتقاد باشد.

روحانی گفت: انتقاد هیچ تناسبی با تهمت، ‌تخریب و هو کردن ندارد و نباید با نام حزب و جناح به منافع ملی خدشه وارد کرد.

رئیس جمهور افزود: حزب و جناح همواره در ذیل منافع ملی است و هیچ‌گاه برتر و بالاتر از آن نیست.

روحانی با اشاره به نقش سازنده علوم انسانی در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی گفت: دانشگاه‌ها باید با استقلال و در مسیر گفت و شنود حرکت کنند و در این راستا مباحث حقوقی و اقتصادی از جمله مباحثی است که محققان علوم انسانی باید درباره آن تحقیق کنند.

وی افزود: علوم انسانی نقشی سازنده در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی برعهده دارد، به اعتقاد من ما نیازمند توسعه علم با کمک دولت و نه دخالت دولت هستیم.

مرکز یادگیری سایت تبیان