آموزش از نوع ممنوعه!
در این میان آسیب پذیرترین گروه هدف به عنوان مخاطبان این وسایل مدرن ارتباطاتی، کودکان و نوجوانان هستند که کمترین آگاهی و پیش زمینه ذهنی قبلی را در مورد مسائل جنسی داشته و خود به خود نیز دارای کنجکاوی های جنسی هستند.
تابو بودن صحبت در مورد مسائل جنسی، ناآگاهی والدین از چگونگی صحبت در این باره، ناتوانی آنها از پاسخ به بر خی سوالات کنجکاوانه کودکان، عدم وجود منابع آموزش غیررسمی (کتاب، سی دی، مجله و برنامه های تلویزیونی) برای والدین و کودکان همگی منجر به برهوت آگاهی در کودکان و نوجوان در زمینه مسائل جنسی شده است.
این برهوت آگاهی، خود زمینه ساز ایجاد علاقه و انگیزه دو چندان در این قشر می شود تا به بلعیدن هر آنچه در منابع در دسترسشان مانند ماهواره و اینترنت به عنوان اطلاعات جنسی وجود دارد، بپردازند.
آنهایی هم که به هر دلیل از این منابع اطلاعتی دورند یا در دسترسشان نیست، در میان یافته ها و اطلاعات هم کلاسی ها و دوستان خود به جستجوی پاسخ سوالات خویش برآیند.
توضیح امور جنسی و پاسخ به پرسش‌های این حوزه به کودکان، هر چند سخت اما شدنی است، کودکان با استدلالات ساده قانع می‌شوند و والدین قادرند با گفتن حقایقی ساده به سوالات آنها پاسخ دهند؛ اما وقتی آنها به سنین نوجوانی می‌رسند آموزش مسائل جنسی با جزئیات بیشتری صورت می‌گیرد و برای بسیاری از والدین سخن گفتن درباره این مسائل و پاسخگویی به سوالات جنسی نوجوانان سخت‌تر می‌شود، برخی از آنها هنگام راهنمایی کردن فرزندانشان خود را در تنگنا می‌بینند، چرا که نمی‌دانند گفتن چه چیز درست و توضیح چه چیز غلط است.
به همین دلیل همیشه فاصله‌ای بین والدین و فرزندان ایجاد شده و موجب شرم و خجالت فرزندان از پرسشگری در این حوزه مهم دوران بلوغ می‌شود و ناچار نوجوانان از طریق منابع دیگری همچون دوستان، کتابهای مرتبط با بهداشت جنسی، فیلم‌ها، اینترنت و هر منبعی که حاوی اطلاعات درست یا غلط درباره مسائل جنسی است، به دنبال پاسخ سوالاتشان می‌گردند.
بلوغ، اولین بهانه برای آموزش جنسی
وقتی فرزند شما به سن نوجوانی می‌رسد و اولین نشانه‌های بلوغ در او ظاهر می‌شود، وقت آن است که والدین درباره قسمت‌های مختلف اعضای جنسی، بلوغ و تغییرات بدنی، آمیزش، رفتارهای جنسی نادرست همچون خودارضایی اطلاعاتی درست به او بدهند، هر چند درصد بالایی از بزرگسالان یا اطلاعات ناقصی در این زمینه دارند یا نمی‌دانند چگونه اطلاعاتشان را منتقل کنند، بنابراین در اولین قدم لازم است والدین از طریق مطالعه کتابهای مرتبط و صحبت با مشاوران و مراجعه به مراکز آموزشی در مدارس نسبت به آگاهی‌دادن به فرزندشان اقدام کنند.
بدیهی است در این مورد مادر با دختر و پدر با پسر صحبت می‌کند و در صورت فقدان حضور یکی از والدین باید از اقوام درجه یک که با نوجوان ارتباط خوبی دارد، درباره این مسائل با او گفتگو کند. پیش از آنکه با او صحبت کنید، پیش خود مرور کنید که در مورد چه چیزهایی می خواهید صحبت کنید. بهترین کلمات را که برای فرزندتان قابل فهم باشد، انتخاب کنید. حتی می توانید جلوی آینه تمرین کنید. معمولا آغاز بلوغ در دختران ده تا یازده سالگی و در پسران سیزده تا چهارده سالگی است.
عادی و بی اضطراب بگویید
فضای شوخی و طنز، هرچند از فشار روانی موجود بر والدین ونوجوانان می‌کاهد، اما جدیت مباحث و هدف آموزشی آن را هم زیر سوال می‌برد، ضمن این‌که فضا را مستعد حرمت‌شکنی و پرده‌دری می‌کند، بنابراین در انتخاب کلمات باید دقت زیادی کرد، بهتر این است که والدین از واژه‌های علمی استفاده کنند و برای قابل درک بودن آنچه می‌گویند از برخی تجربیات و احساسات خود درباره ظهور اولین نشانه‌های بلوغ بگویند.
معرفی بیماری‌های مقاربتی
توضیح درباره بیماری‌های مقاربتی همچون ایدز و هپاتیت علاوه بر این‌که اطلاعات نوجوان را در این زمینه تکمیل می‌کند، بهانه‌ای می‌شود تا پدر یا مادر بتوانند درباره رفتارهای پرخطر جنسی با فرزندان صحبت کنند و در کنار معرفی این بیماری‌ها از مضرات خودارضایی و عواقب جسمی و روحی آن برای نوجوان بگویند. در صورتی که والدین اطلاعاتی کافی در این زمینه نداشته باشند می‌توانند خودشان کتاب یا جزوه‌ای مرتبط با این موضوعات به فرزندشان بدهند.
باوری غلط با نقاب روشنفکری
برخی والدین می‌گویند هر چه بیشتر چشم و گوشش را ببندی حریص‌تر می‌شود، بگذار تا ببیند و چشمش عادت کند! برخی دیگر هم اصلا به این موضوع فکر نمی‌کنند، سیل سریال‌های ماهواره‌ای آنها را چنان در خود غرق کرده است که اصلا نگران نیستند نوجوانی که در کنارشان نشسته و در دیدن فلان سریال چندصد قسمتی ماهواره آنها را همراهی می‌کند، در حال ساختن چه باورهای غلط و اغراق شده‌ای درباره امور جنسی در ذهن خود است. این باور روشنفکر مآبانه که «بگذار تا ببیند...» و آن بی‌توجهی افراطی هر دو نتیجه بی‌مسئولیتی والدین در زمینه آموزش امور جنسی است.
دیدن صحنه‌هایی با موضوع ارتباط جنسی (حتی اگر تصاویر جنسی نباشد) آن هم در نوجوانانی که تازه در حال پشت سرگذاشتن بلوغ جنسی خود هستند، نوعی ظلم در حق آنهاست. چرا که از یک سو با توجه به سن و سال و شرایطی که دارند به بلوغ ازدواج نرسیده‌اند و از سوی دیگر مجبورند با غریزه خود در ستیز باشند و به سوی انحرافات جنسی کشیده نشوند و خویشتنداری پیشه کنند.
هدایت جنسی، طبق آموزه های دینی
هدایت جنسی طبق آموزه های دینی از جمله مهم ترین مسائل تربیتی فرزندان است. در سیستم آموزشی کشور ما هنوز آموزش جنسی به طور کامل و صحیح در برنامه‌های آموزشی مدارس گنجانده نشده، اما در دروسی مثل دین و زندگی به لزوم خویشتنداری جنسی و کنترل نگاه اشاره شده است. اگر والدین در کنار آموزش‌های جنسی، احکام دینی و معنوی را هم به فرزندان آموزش دهند در واقع آنها را به یک عامل شناختی مجهز می‌کنند. چیزی که به آنها یادآوری می‌کند هنگام برخورد با گناه باید نگران پیامدهای آن نیز باشند.
نباید فراموش کنیم که برخی از نوجوانان در مورد ارزش های خانوادگی، مذهبی یا فرهنگ دچار کشمکش هستند و وجود یک ارتباط باز و اطلاعات دقیق از طرف والدین این شانس را افزایش می دهد که نوجوانان از ارزش های فرهنگی و مذهبی خود آگاه و به این وسیله کنترل شوند.
ارائه تربیت جنسی اگرچه به شکل غیر مستقیم توصیه می شود، اما باید در نظر داشت در باره مسائلی که با وظایف شرعی زمان بلوغ ارتباط دارد باید مستقیم توضیح داد. در عین حال نکته حائز اهمیت آن است که نگهداشتن حرمت ها و ارزش های اخلاقی و مذهبی در خانواده در تربیت جنسی فرزندان بسیار کمک کننده است. هر چه در خانواده ای ارزش های اخلاقی بیشتر باشد، این ارزش ها بهتر به فرزندان منتقل شده و میزان آسیب پذیری آنها در اجتماع کمتر می شود.
آموزش مهارت «نه» گفتن به درخواست جنسی
به خاطر داشته باشید که فرزند شما کودک نیست که همیشه کنارش باشید و از او مراقبت کنید. آموزش «نه» گفتن به درخواست‌های جنسی دیگران یکی از بخش‌های مهم آموزش بهداشت جنسی است. به فرزندتان بیاموزید افراد هوسران و بیماران جنسی به بهانه‌های مختلف و با سخنان فریبنده به دنبال سوءاستفاده جسمی و روحی از دیگران هستند.
به فرزندتان بگویید سوءاستفاده‌گران جنسی ممکن است از جملاتی استفاده کنند که به نظر منطقی است؛ مثل «به یک بار تجربه‌اش می‌ارزد، تو دیگر بزرگ شده‌ای، مگر مرا دوست نداری، کسی چیزی نمی‌فهمد، اگر قبول نکنی ترکت می‌کنم و...»، اما در نهایت این ارتباط پایان خوبی نخواهد داشت. با توجه به گستردگی رسانه‌های ارتباطی و نرم‌افزارهای مختلف و شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، مهارت «نه» گفتن به درخواست جنسی دیگران مهارتی است که نوجوانان باید آن‌را یاد گرفته باشند تا از آسیب‌های احتمالی در امان بمانند.
فرآوری: نسرین صفری
بخش خانواده ایرانی تبیان
منابع: چاردیواری/مهرخانه/سیمرغ
مطالب مرتبط:
