الیزا

اهداف:

• آشنایی با تکنیک الیزا
• آشنایی با مواد و نحوه ی آنالیز روش الیزا

شرح درس:

در طرح های قبل در مورد برخی تکنیک های مختلفی که برای بررسی و شناسایی ژن ها و پروتئین های وجود داشتند صحبت کردیم. نوع دیگری از تکنیک ها که به شناسایی پروتئین ها ی که به صورت محلول اند کاربرد دارد تکنیکی به نام الیزا است. ELISA که مخفف کلمات Enzyme Linked Immunosorbent Assay است. این تکنیک بسیار پر کاربرد است و در تحقیقات و به خصوص در تشخیص های درمانی بسیار کاربرد داشته و مورد استفاده است.

در انواع الیزا پس از واکنش و اتصال آنتی بادی و آنتی ژن با هم، شستشوهایی وجود دارد که پیوندهای غیر اختصاصی و سست بین آنتی بادی و آنتی ژن را محو می کند. فلروکروم متصل به آنتی بادی ثانویه و یا آنتی بادی اولیه ( در روش مستقیم ) با آنزیمی که اضافه می شود واکنش می دهد و حاصل ایجاد رنگ در محیط است. جذب این رنگ توسط دستگاه الیزا reader خوانده می شود و نهایتاً جذب خوانده شده روی نموداری که از روی استاندارهای کیت رسم شده است منطبق داده می شود.

بنابراین در یک کیت الیزا آنتی بادی و یا آنتی ژن های پوشش شده در ته ظروف 96 خانه، آنتی بادی های اولیه و یا ثانویه متصل به آنزیم، محلول بلاکینگ (جهت کاهش بک گراند)، محلول شستشو دهنده، محلول stop کننده واکنش رنگی، استانداردها وجود دارد.

تکنیک الیزا به سه دسته زیر تقسیم بندی می شوند :

• الیزا مستقیم یا ساندویچی Sandwich
• الیزا غیرمستقیم Indirect
• الیزا رقابتی Competitive

الیزا غیر مستقیم:

همان طور که در شکل زیر ملاحظه می کنید در روش غیر مستقیم آنتی ژن هدف به ته ظروف چسبیده است یا اصطلاحاً Coat شده است. آنتی بادی اختصاصی این آنتی ژن به آنتی ژن اضافه شده و پس از شستشو آنتی بادی ثانویه که متصل به آنزیم است به آن اضافه می گردد. در نهایت جذب رنگ توسط دستگاه الیزا reader خوانده می شود. این نوع از الیزا بسیار حساس، ارزان قیمت است.

الیزا مستقیم یا ساندویچیSandwich:

در این از الیزا آنتی بادی به ته ظرف coat شده است و آنتی ژن به آن اضافه می گردد. آنتی بادی ثانویه متصل به آنزیم و ماده رنگی نیز به آن اضافه می گردد و جذب آن خوانده می شود. این نوع از الیززا حساس و مناسب برای نمونه های پیچیده است.

الیزای رقابتی:

در این نوع از الیزا آنتی بادی به همراه آنتی ژن هر دو با هم به ظروفی که آنتی ژن در ته آن coat شده است اضافه می گردد و آنتی باید ثانویه به آنتی بادیه اولیه اضافه شده و جذب آن خوانده می شود. اختصاصیت بالا و مناسب برای نمونه های متنوع از جمله مزایای این نوع از الیزا است.

جهت دانلود فیلم آموزشی کلیک نمایید.

توضیح فیلم آموزشی:

در الیزا مستقیم آنتی بادی و در الیزای غیرمستقیم آنتی ژن به ته ظرف coat شده است. آنتی بادی ثانویه متصل به آنتی بادی اولیه شده و در صورت وجود واکنش بین آنتی بادی و آنتی ژن محیط رنگی می گردد که می توان جذب آن را خوانش نمود.

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: فاضل صحرانشین سامانی

تنظیم: مریم فروزان کیا