اثر دما بر انحلال پذیری

چکیده:

می دانید که فرایند انحلال با تغییر انرژی همراه بوده و می تواند گرماده یا گرماگیر باشد. این امر متاثر از رابطه میان حلالیت و دما می باشد. در این درس به بررسی اثر دما بر انحلال پذیری خواهیم پرداخت.

شرح درس:

اگر فرایند انحلال گرماگیر باشد با افزایش دما طبق اصل لوشاتلیه تعادل در جهت حل شده پیش می رود در نتیجه قابلیت حل شدن افزایش می یابد.

بررسی نمودار انحلال پذیری نسبت به دما:
در منحنی های انحلال پذیری، اگر انحلال ماده ای گرماده باشد حرکت نمودار نزولی است و اگر انحلال گرماگیر باشد، منحنی انحلال پذیری – دما صعودی خواهد بود. در مورد انحلال NaCl در آب نیز باید گفت از آنجا که انحلال این ماده به میزان بسیار کمی گرماگیر است، تغییرات دما اثر چندانی بر انحلال پذیری آن نداشته و منحنی آن به صورت خط تقریبا افقی است. البته توجه داشته باشید که افزایش دما می تواند سرعت حل شدن NaCl را افزایش دهد.

در منحنی های انحلال پذیری، هر نقطه روی منحنی، انحلال پذیری را در دمای مربوطه نشان می دهد و مربوط به محلول سیرشده است. در نتیجه نقاط زیر منحنی مربوط به محلول سیرنشده و نقاط بالای منحنی مربوط به محلول فراسیرشده می باشند.

مثال: با توجه به نمودار مقابل انحلال کدام ماده با افزایش آنتروپی همراه است؟

از آنجا که نمودار انحلال پذیری ماده A صعودی است، فرایند حل شدن آن گرماگیر بوده و ∆H انحلال مثبت می باشد. از درس های قبل به یاد دارید که مثبت بودن ∆H یک عامل نامساعد برای پیشرفت خود به خودی انحلال است و برای اینکه انگیزه پیشرفت خود به خودی در انحلال فراهم شود باید عامل آنتروپی ( ∆S ) مساعد باشد به عبارتی مثبت شود. در نتیجه انحلال ماده A با افزایش آنتروپی همراه خواهد بود.

نکته: در انحلال های گرماگیر علامت ∆S همواره مثبت است اما در انحلال های گرماده این علامت می تواند مثبت یا منفی باشد.

مرکز یادگیری سایت تبیان – تهیه و تنظیم: مهسا شاه حسینی