شیب گرادیان غلظت

اهداف:

• آشنایی با شیب گرادیان غلظت
• آشنایی با انواع جداسازی دیگر سلول

شرح درس:

همان طور که در طرح "جداسازی یا sorting" ذکر شد دو روش معمول جهت خالص سازی سلول ها از هم استفاده از تکنیک های MACS و FACS است. در هر دوی این روش ها سلول هدف باید با یک ماده نشان دار - که آنتی بادی است - رنگ آمیزی شده و تحت شرایط مغناطیسی و یا جریان الکتریکی از سایر سلول ها که رنگ مورد نظر را دریافت نکرده اند، جدا می شوند. اما روش های دیگری نیز برای جداسازی سلول از دیگر سلول ها وجود دارد.

یکی از این روش ها استفاده از فیلتر های با سایز سوراخ های متفاوت است. سلول هایی با یک اندازه مشخص را می توان از مابقی سلول ها که اندازه آن ها با هم متفاوت است، جدا نمود.

از دیگر روش ها می توان به سانتریفوژ کردن اشاره نمود. همیشه جهت جداسازی فاز جامد و مایع از هم یکی از کارآمدترین روش ها استفاده از سانتیریفوژ است.

از دیگر روش ها استفاده از شیب گرادیان غلظت است. نمی دانم شما نیز جز آن دسته ای از خوانندگان هستید که تا به حال چای دو رنگ تهیه کرده اید یا خیر؟ برای تهیه این نوع چای ابتدا حجم معینی از آب جوش را در لیوان ریخته و سپس آن را با مقدار فراوانی از شکر یا قند مخلوط می کنند تا تمامی شکر در آب حل شود و دیگر شکری در آن میزان آب حل نگردد. سپس به آرامی روی این فاز مایع را چای اضافه می کنند. به علت تفاوت در چگالی این دو نوع مایع از هم جدا قرار می گیرند.

برای جداسازی سلول ها نیز از هم می توان از این روش استفاده نمود. موادی با حجم و چگالی معین به اندازه کافی اضافه می گردد و سپس سلول ها نیز به آرامی به آن اضافه می شوند. با دور سانتیریفیوژ خاص و زمان مناسب این محلول ها به گردش در آمده و سلول هایی که دارای وزن به خصوصی هستند در بالای مایع اضافه شده قرار می گیرند.

یکی از این ماده های به خصوص لنفودکس (Lymphodex) نام دارد که دارای چگالی حدود1,077-1,080 g/cm3  دارد. سلول های تک هسته ای خون بندناف و خون محیطی را با کمک از این ماده و همچنین با کمک از دور سانتیرفیوژ و یک زمان مشخص از دیگر سلول های خونی به راحتی جدا می کنند.

جهت دانلود فیلم آموزشی کلیک نمایید.

توضیح فیلم:

خون تهیه شده که ماده ضد انعقاد به آن اضافه شده است را در برخی موارد بدون رقیق کردن و در برخی موارد با رقیق کردن به حجم معینی از لنودکس اضافه می کنند. این اضافه کردن باید به آرامی انجام گیرد تا دو فاز تشکیل شود. این دو فاز را با دور مشخصی از سانتریفیوژ به منظور جداسازی سلول های تک هسته ای از هم سانتریفیوژ می کنند.

فاز تشکیل شده در بالای لنفودکس که سفید رنگ نیز است و به آن buffy coat نیزگفته می شود جدا کرده و شستشو می دهند. در برخی موارد مقداری از لنفودکس نیز به همراه این لایه جدا می شود که به خاطر سمی بودن لنفودکس، باید فوراً به منظور عدم کاهش زنده مانی سلول ها حذف شود.

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: فاضل صحرانشین سامانی