انواع کمردرد در جوانان ایرانی!
کمردرد، مثل سرماخوردگی است. در واقع، هزار و چند دلیل برای سرماخوردگی وجود دارد و درمان هرکدام هم یک چیز است. کمردرد هم به هزار و چند دلیل رخ میدهد که تشخیص قطعیاش به عهده پزشک متخصص است.
اگر کمردردی بیشتر از یک ماه طول بکشد، نباید بیخیالی طی کرد و سپردش به زمان که فراموش شود، چون خیلی زود برمیگردد و این بار ممکن است یکجوری آدم را بیندازد که دیگر حتی تا دکتر هم نشود رفت. علیالحساب برای کمردردهایی که مزمن نشدهاند، اینها را بخوانید تا ببینید کمردرد چقدر میتواند متنوع و جالب باشد!
1- کمردرد آرتروزی
چه دردی داریم؟ دردهای همراه با خشکی کمر و گردن و کمشدن دایره حرکات، معمولاً به خاطر آرتروز رخ میدهند. در اینطور کمردردها، درد و خشکی، بیشتر از همه، صبح موقع بیدار شدن وجود دارد و با شروع فعالیت کم میشود. خم شدن و بلند کردن اجسام سنگین، این درد را بیشتر میکنند.
چرا اینطوری شده؟ قبلاً آرتروز مال پیرها بود، اما حالا به خاطر کمتحرکی و قوز کردن پشت مانیتور، به جوانها هم سرایت کرده. از بین رفتن خاصیت ارتجاعی دیسکهای بین مهرهها، موجب بروز آرتروز میشود. در این شرایط، استخوانها هم شروع به تولید زائدههایی میکنند که حتی ممکن است مهرهها را به هم بچسباند. بلند کردن اجسام سنگین در مدت طولانی با ضربههای شدید (مثلاً در یک تصادف) به ستون فقرات، موجب تشدید آرتروز میشود.
حالا چهکار کنیم؟ اگر چنین علائمی دارید، به دکتر مراجعه کنید. آرتروز، درمان قطعی ندارد و مهرهها هیچوقت به شکل قبلی برنمیگردند. در موارد خیلی حاد، ممکن است ناچار به بریدن زائدههای استخوانی شوند، اما موارد خفیفتر معمولاً با فیزیوتراپی و داروهای ضدالتهاب درمان میشود. استراحت، حداکثر تا 48 ساعت مجاز است و بعد از آن باید با آبدرمانی یا ورزش، عضلات را قوی کرد تا فشار کمتری به مهرهها وارد شود. اگر بر اثر ضربهای دچار درد طولانیمدت گردن یا کمر شدید، همان اول به پزشک مراجعه کنید. با بستن کمر، فرصت کافی برای ترمیم دیسک و لیگامان به بدن داده میشود و احتمال آرتروز کم میشود.
2- کمردرد نامربوط
چه دردی داریم؟ بعضی وقتها کمردرد هیچ ربطی به کمر ندارد. کمردرد ناگهانی و خیلی شدید در یکی از سمتهای کمر، کمردردهای مبهم در قسمت پایین کمر خانمها که ماهانه کم و زیاد میشود، یا درد پاها حین ورزش، معمولاً دلیلی جز کمر دارد.
چرا اینطوری شده؟ دردهای شدید و ناگهانی در یک سمت کمر، ممکن است به خاطر مشکلات کلیه رخ بدهند. سنگ کلیه یا عفونت کلیه موجب درد بسیار شدیدی میشود که قابل تحمل نیست و باید بهسرعت به پزشک مراجعه کرد. بیماریهای زنان و بهخصوص عفونتهای رحمی هم ممکن است موجب احساس درد در لگن و پایین کمر شوند. درد شدید پاها حین ورزش که با توقف ورزش از بین میروند، ممکن است به نظر درد سیاتیکی بیاید، اما معمولاً به خاطر انسداد شریانهای خونرسان به پاها رخ میدهد که نمیتوانند حین ورزش بهخوبی خونرسانی کنند و موجب درد در پاها میشوند.
حالا چهکار کنیم؟ اول مطمئن شوید که کمردردتان به چه دلیلی رخ میدهد. اگر سیاتیک عامل درد کمر نیست، دنبال یکی از این علتها بگردید.
3- کمردرد سیاتیکی
چه دردی داریم؟ شایعترین نوع کمردرد است. کمردردهایی که آدم را برای چند روز از کار و زندگی میاندازد و میبندد به تخت و نفس آدم را بند میآورد، معمولاً از این جنساند. دردهای سیاتیک از یک جا در کمر یا لگن شروع میشوند و معمولاً تا پا تیر میکشند. اغلب موجب درد و گزگز یا خوابرفتگی در ساق و ران پا میشوند و با عطسه و سرفه و خنده بیشتر میشوند.
چرا اینطوری شده؟ سیاتیک، طولانیترین عصب بدن است و اگر هرجایی به آن فشار بیاید، دچار درد سیاتیکی میشویم. فتق دیسک یا هر تغییر دیگری در دیسک، تنگی کانال نخاعی، ضعف عضلات دربرگیرنده رگهای عصبی سیاتیک، گرفتگی عضلات، تومورهایی در مسیر سیاتیک، عفونت و تومورهای کانال نخاعی، همگی میتوانند موجب درد سیاتیک شوند. مهمترین عامل کمردرد سیاتیکی در جوانها، ضعف عضلات است که موجب میشود فشار بیشتر روی عصب وارد شود.
مشکلات مربوط به دیسک و مهرهها ممکن است به خاطر فرسودگی دیسک رخ داده باشد یا در اثر یک ضربه شدید یا تصادف (و تکان خوردن مهرهها از جای اصلیشان) شروع شده باشد. در قسمت باسن که عصب سیاتیک از لای عضلهای به نام پیریفورمیس عبور میکند، ضعیف و کوتاه شدن این عضله هم موجب درد سیاتیک میشود که از ناحیه باسن به پایین را درگیر میکند. در این وضعیت، وقتی بخواهیم ران را از بدن دور کنیم، لگن درد میگیرد؛ اما اختلال عصبی و گزگز در پاها رخ نمیدهد.
حالا چهکار کنیم؟ اغلب دردهای سیاتیکی با اندکی استراحت، مسکن و رعایت سبک زندگی درست، درمان میشوند و نیاز به جراحی پیش نمیآبد. استراحت و استفاده از کمپرس سرد به مدت 48 ساعت و بعد از آن ورزش ملایم بدون فشار و گرم نگهداشتن، میتواند به درمان کمک کند. در ورزش، نباید هیچ حرکت پیچشی یا کششی یا پرتابی صورت بگیرد و نرمشها باید بسیار ملایم باشند. شنا و پیادهروی، بهترین ورزشها برای کمردرد هستند. داروهای ضددرد ساده، فقط به مدت 48 ساعت میتوانند استفاده شوند. رعایت اصول نشستن، خوابیدن و ایستادن، بیشتر از هر چیزی کمک میکند.
4- گرفتگی عضلانی
چه دردی داریم؟ اینطور دردها معمولاً بعد از یک شب سرد بدون پتو روی زمین سرد و سفت، یا یک روز با توهم ورزشکاری حرفهای رخ میدهند. درد شدید در یک ناحیه کاملاً مشخص که نمیشود هیچ تکانی به آن داد، نشانه اصلی گرفتگی عضله است. معمولاً این دردها در یک سمت از کمر رخ میدهند و میشود دقیقاً گفت کجا درد میکند. دردهای عضلانی، معمولاً نبض دارند و میآیند و میروند.
چرا اینطوری شده؟ یک کوهنوردی مفصل بعد از سالها نشستن روی صندلی، معمولاً نتیجهاش گرفتگی شدید عضلات است. بلند کردن یک جسم سنگین هم میتواند موجب تیر کشیدن کمر و گرفتگی عضله شود. این دردها ربطی به ستون فقرات ندارد و دلیلش فقط ضعفهای عضلانی است.
حال چهکار کنیم؟ استراحت به مدت یک دو روز، معمولاً نتیجه میدهد. در 48 ساعت اولیه، ناحیه گرفتگی را با کیسه یخ، کمپرس سرد کنید. این کار را چهار بار در روز، هر بار 20 دقیقه انجام دهید. بعد از دو روز، استراحت را ادامه ندهید، چون عضلات ضعیفتر میشوند. نرمشهای ملایم و کمپرس گرم تا یک هفته و بلند نکردن اجسام سنگین تا چند هفته، کلک درد را میکند. داروهای ضدالتهابی ساده مثل بروفن و ناپروکسن هم برای رفع گرفتگی مفیدند. محل گرفتگی را ماساژ ندهید که بدتر میشود.
5- دیسک کمر
چه دردی داریم؟ دیسک، یکجور کمردرد نیست. دیسک، صفحه غضروفی بین مهرههای کمر است که موجب میشود آنها راحت روی هم حرکت کنند. منتها در بسیاری مواقع، کمردرد به خاطر یک مشکل مربوط به همین دیسک رخ میدهد. دردهای شدید و مزمن که بیشتر از سه ماه طول میکشند، معمولاً موجب گزگز ساق پا و ران میشوند. گاهی ممکن است حتی پاها فلج شوند یا مثانه غیرقابلکنترل شود. عطسه و سرفه هم موجب افزایش این درد میشود و با استراحت، درد کمتر حس میشود.
چرا اینطوری شده؟ به خیلی دلایل ممکن است دیسک بین مهرهها به اعصاب وسط مهرهها فشار بیاورد. کج نشستن، حمل کردن کیفهای سنگین بر یک دوش (که موجب فشار نامتقارن روی دیسکها میشود) یا بلند کردن ناگهانی یک جسم سنگین میتواند موجب در رفتن دیسک از جای خود یا پاره شدن آن شود. وقتی دیسک پاره میشود، محتویات آن به بیرون نشت میکند. این بیرونزدگی، با تجمع گلبولهای سفید موجب التهاب میشود. اگر این نشت به سمت بیرون مهرهها باشد، ممکن است هیچ دردی رخ ندهد؛ اما اگر به سمت داخل مهرهها باشد، به اعصاب فشار میآورد و درد شدید ایجاد میکند.
حالا چهکار کنیم؟ اگر درد، صدمهای به پاها یا مثانه نزده باشد، میشود با رعایت اصول نشستن و ایستادن آن را تحمل کرد؛ اما اگر فتق دیسک یا بیرونزدگی به حدی باشد که اعصاب تحتفشار شدید باشند، حتی ممکن است به فلج شدن بینجامد. در این صورت باید جراحی صورت بگیرد که جراحی خیلی سنگینی است و مدت زیادی استراحت دارد. خوبیاش این است که خیلی کم پیش میآید اوضاع اینقدر خراب باشد و معمولاً با رعایت اصول سبک زندگی میشود یکجوری با دیسک خراب هم کنار آمد. تشخیص وخامت اوضاع، از طریق عکسبرداری با اشعه X و MRI ممکن است.
6- درد دنبالچه
چه دردی داریم؟ درد موقع نشستن در پایینترین ناحیه کمر، نشانه درد دنبالچه است. دنبالچه، در واقع مهرههای انتهایی کمر است که در بدو تولد از هم جدا هستند، اما بهمرور به هم جوش میخورند. درد پایین کمر موقع نشستن و خم شدن و اجابت مزاج، نشانه درد دنبالچه است. معمولاً اینجور افراد با تکیه دادن به عقب، درد بیشتری دارند.
چرا اینطوری شده؟ ممکن است دنبالچه در رفته باشد، شکسته باشد یا لیگامان ارتباط دهنده آن با استخوانهای لگن پاره یا مصدوم شده باشد. این اتفاقات ممکن است به خاطر یک ضربه شدید (مثلاً زمین خوردن با باسن) یا در اثر فشار زایمان رخ بدهد.
حالا چهکار کنیم؟ نشستن روی تیوپ و مصرف داروهای ضدالتهابی برای مشکلات سادهای مثل التهاب لیگامان، معمولاً جواب میدهد؛ اما اگر قضیه بیخ پیدا کند و خوب نشود، مرحله بعدی، تزریق دارو در اطراف دنبالچه (بسته به مشکل) است. اگر شکستگی یا دررفتگی رخ داده باشد، ممکن است جراحی نیاز شود. در بدترین حالت، استخوان دنبالچه برداشته میشود و غائله فیصله مییابد.
7- التهاب مفصل ران
چه دردی داریم؟ درد مبهم در لگن، در جایی که به ران پا وصل میشود، نشانه اصلی این التهاب است. دردهای این ناحیه معمولاً مزمن است و مدت زیادی طول میکشد. دردی که از بالای ران شروع میشود و معمولاً به جلوی ران میزند، درد مفصل ران است.
چرا اینطوری شده؟ به علتهای زیادی ممکن است درد مفصل ران رخ بدهد. شکستگیها موجب دردهای شدید و غیرقابلتحمل میشوند. التهاب غضروفها، التهاب تاندونها، التهاب بورسیت (کیسههای بین تاندونها و مفصل) و حتی بیرونزدگی دیسک هم میتواند موجب درد مفصل ران و لگن شود.
حالا چهکار کنیم؟ اگر درد، ناگهانی و شدید و افزاینده است، به دکتر مراجعه کنید. اگر درد مبهم و طولانی است، آزمایش کلسیم و ویتامین دی بدهید. احتمال دارد به خاطر کمبود ویتامین دی دچار چنین دردی شده باشید. اگر کمبود ندارید، باید عکسبرداری کنید، شاید دچار یکی از انواع التهاب شده باشید.
باشگاه خبرنگاران
