اندر حکایت پارک، پارکبان و پلیس؛

جای پارک 70 هزار تومانی!

از میان صف خودروهای پارک شده گاهی فردی با کلاه نقاب‌دار بیرون می‌آید و یکباره گم می‌شود.

سرک‌کشیدن‌های چند باره میان چرت‌های کوتاه، سرانجام با صدای خفه یک خودروی مدل بالا قطع می‌شود. سعی می‌کند هر ورود و خروجی را به دقت یادداشت کند و اگر سرعت عقربه ثانیه شمار بگذارد، جزئیات صدم ثانیه حرکت را هم ثبت کند. وقتی صدای قدم‌های راننده از پس آژیردزدگیر قطع شد، بر‌می‌خیزد و برگه مزین به شماره پلاک خودرو را با امضای محوی پر می‌کند و به سرعت بین تیغه برف‌پاک‌کن و شیشه جا می‌دهد. این‌کار را آنقدر‌تر وفرز تمام می‌کند که دزدگیر مجال ابراز وجود نمی‌یابد. این حکایت هر ساعت تکرار می‌شود.

آنها که مأمور قبض به دست یا مرد خاکستری‌پوش را از میان ماشین‌ها می‌یابند روز آرام‌تری در پیش دارند اما گروهی که وی را نبینند، باید دست‌کم یک نزاع لفظی را از سربگذرانند. به محض برگشتن راننده، برگه پارکبان روی شیشه خودنمایی می‌کند؛ برگه‌ای که شاید هیچ نشان رسمی نداشته و فقط برگه‌ای سفید و بدون عنوان باشد که روی آن و در کنار یک شماره همراه نوشته شده «جریمه به‌علت نپرداختن هزینه پارک». دست آخر هم پارکبان مورد نظر نرخ توقف را به سخاوت مالک خودرو ربط می‌دهد.

البته این مبلغ در چند خیابان شمالی شهر به 40 تا 70 هزار تومان می‌رسد که البته مشتریان خاص هم دارد. موضوع دیگری که شهروندان در این رابطه مطرح کرده‌اند، سرقت‌هایی است که در محل حضور پارکبان از خودروها رخ می‌دهد. در این زمینه آنها فقط به فروش جای پارک می‌پردازند و از هرگونه محافظت از خودروها شانه خالی می‌کنند.تا بحث بالا می‌گیرد، پارکبان تهدید می‌کند که شماره پلاک خودرو را به افسر راهنمایی خواهد داد تا برایش جریمه صادر کند و در نتیجه ‌راننده یا مستأصل شده و تن به درخواست پارکبان می‌دهد و یا پیه جریمه ‌را به تن مالیده و غرولند کنان به دنبال کار خود می‌رود.

هر چه به مرور زمان بر شمار خودروهای شهر‌ها افزوده می‌شود، در کنار بلایایی چون ترافیک و آلودگی هوا، کمبود پارکینگ بیش از پیش خود را نشان می‌دهد؛ اما هر چه این بلا برای مالکان خودرو بزرگ‌تر شده و گسترش یافته، برای برخی نان خوبی به همراه آورده و اوضاع مالی‌شان را به شدت ترقی بخشیده است.

از جمله مشکلاتی که این پدیده نوظهور دنیای پر ترافیک شهری با خود به همراه آورده، آموزش نوعی کسب و کار جدید به برخی سودجویان است. به این صورت که برخی مراجعه مردم به اماکن خاص گردشگری را دستمایه استخدام چند پارکبان شخصی کرده‌اند، برخی به نام پارکبان، برخی خیابان‌ها و گذرگاه‌های عمومی شهر را به محل کسب درآمد خود تبدیل کرده‌اند و در ‌‌نهایت پارکبانانی که مجازند اما قبض صادر نکرده و ساعاتی از روز برای جیب خود کار می‌کنند، برای برخی جای پارک رزرو می‌کنند و... !

این در حالی است که بروز مشکلاتی از این دست، موجب شده بار‌ها مسئولان، ‌قوانین جدیدی برای ‌این شغل جدید وضع کنند که اگر بگوییم جز افزودن بر سرگردانی مردم کاری از پیش نبرده، به نظر سخنی به گزاف نگفته‌ایم، زیرا ضمانت اجرایی ندارد و تنها بر حجم مجادلات می‌افزاید.

از جمله این قوانین، رایگان بودن پارک خودرو به ازای توقف نیم ساعته است که ناگفته پیداست چه مشاجراتی میان رانندگان و پارکبان‌ها پدید آورده و تا چه اندازه موجبات افزودن بر تنش‌های جامعه می‌شود، چون مبنای درستی برای اجرای آن در دست نیست و همه چیز به انصاف دو طرف‌ واگذار شده است.

اما این تنش‌ها هنگامی نگران کننده می‌شود که می‌بینیم نه تنها ناظر قانونی هیچ سهمی در اجرای صحیح این قانون ندارد بلکه با بالا گرفتن بحث میان دو طرف (راننده و پارکبان)، پارکبان راننده را تهدید می‌کند که شماره پلاک خودرویش را برای صدور جریمه به افسر راهنمایی خواهد داد که چه این تهدید کارگر شده و چه با بی‌اعتنایی راننده روبه‌رو شود، در هر صورت نارضایتی به بار خواهد آورد.

اینجاست که پلیس راهنمایی و رانندگی به جای آنکه نقش راهنمایی و اجرای قوانین رانندگی را بازی کند، خواسته یا ناخواسته حکم ابزار فشاری برای اعمال منویات پارکبان‌ها و البته صاحبان شرکت‌های پارکبانی یافته و به جایگاه حقوقی آن لطمه وارد می‌شود.

تخلفات پارکبانان زیر ذره‌بین نظارت

یکی از مطالبات جدی شهروندان تهرانی از سامانه نظارت مردمی 1888به موضوع تخلفات پارکبانان مربوط است، به‌طوری که مدیریت شهری برای کنترل این تخلف در تابستان سال‌جاری تیم‌های ویژه‌ای برای رسیدگی، گشتزنی و نظارت بر عملکرد پارکبان‌ها تشکیل داد تا از نزدیک بر عملکرد آنان نظارت کند و درصورت مشاهده تخلف با آنها نیز برخورد کند. از طرفی به تمامی پیمانکاران طرف قرارداد و پارکبان‌ها اعلام شده و تعهد گرفته شده که براساس قانون و در کمال احترام با شهروندان برخورد شود.

البته در این میان برخورد با پارکبانان تقلبی که با استفاده از این پوشش سودجویی می‌کنند ماجرای جداگانه‌ای است که متولی دیگری دارد. به اعتقاد کارشناسان پارک حاشیه‌ای صدمات زیادی هم به روند ترافیک شهر وارد می‌کند و در این میان ابزاری برای سودجویی برخی پارکبانان تقلبی هم شده است.

سیدجعفر تشکری‌هاشمی معاون شهردار تهران در این‌باره گفت: سیاستگذاری‌ها و نظام تعرفه‌گذاری باید به‌گونه‌ای باشد که شهروندان با میل و رغبت به سمت پارکینگ‌های عمومی بروند. از طرفی شهروندان نیز باید درنظر داشته باشند که تخلفات و دریافت وجه بیش از تعرفه پارکبان‌ها را به سامانه 1888و 137گزارش دهند و حتما با پارکبان‌های متخلف برخورد خواهد شد. به گفته وی سیستم‌های پارک حاشیه‌ای باید به‌صورت مکانیزه و هوشمند در شهر تهران اجرایی شود. مادامی که پول نقد در ازای پارک دریافت شود این مشکلات نیز وجود خواهند داشت از این‌رو تاکنون زیرساخت‌های لازم برای نصب پارکومتر ایجاد شده که طبق آخرین آمار حدود 15 هزار پارکومتر در معابر شهر نصب شده‌است.