وقتی فیلسوف الدوله برای طلاب مدرسه ساخت
بناهای تاریخی قاجار، پر از «ملک» و «الدوله» و «السلطنه» هستند. تقریبا هر نامی که چنین پسوندی را با خود داشته باشد، نشان می دهد شناسنامه ای قاجاری پشت این بنا وجود دارد. منطقه 12تهران جایی است که می توانید کلی بنای تاریخی با همین پسوندها و شکل و شمایل شبیه به یکدیگر را ببینید که از دوران حاکمیت قاجارها بر پایتخت به جا مانده اند.
یکی از این بناها، مدرسه فیلسوف الدوله است که در تهران، محله چاله میدان، خیابان شهیدمصطفی خمینی واقع شده و در تاریخ 11 مرداد 1376 با شماره ثبت 1910 بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد و مدرسه فیلسوف الدوله را میرزا كاظم فیلسوف الدوله ساخت. او که از پزشكان مشهور دوره ناصرالدین شاه بود، در سال 1323 هجری قمری از دنیا رفت اما بنای یادگار او هنوز در خیابان مصطفی خمینی در كنار امامزاده سید اسماعیل (ع) قرار دارد و البته مقبره بانی آن هم كنار حیاط بسیار كوچك پشت صحن به خاک سپرده شده است.
این بنا به صورت بخشی از مجموعه سید اسماعیل در قلب محله چالمیدان احداث شده و به صورت وقف برای آموزش طلاب اختصاص داده شده است.
از ورودی این مدرسه تا صحن باید از جلوخان، هشتی، دالان و ایوان بگذرید تا به فضایی برسید که در میان خود 12 حجره و دو ایوان را جای داده است. رو به روی این حجره ها ورودی شبستانی ستون دار دیده می شود که برای برگزاری مراسم نماز جماعت از آن استفاده می شد.
در این بنا، كاشی كاری های ظریف و كادربندی های زیبایی می بینید که ظاهر بنا را فاخر تر کرده اند. همچنین دو مناره در دو سوی ورودی بنا وجود دارد که برخی معتقدند هنگام ساخت به صورت ناتمام رها شده اند اما دلیل آن مشخص نیست. این دو مناره 11.75 متر ارتفاع دارند و قطرشان به 1.5متر می رسد. این مناره ها پلکانی دارد که شما را به بالای آن می رساند و در طول مناره نورگیرهایی تعبیه شده است.
این بنا به صورت بخشی از مجموعه سید اسماعیل در قلب محله چالمیدان احداث شده و به صورت وقف برای آموزش طلاب اختصاص داده شده است
در کتیبه نستعلیقی که بالای نقوش این بنا نصب شده آمده است:
به سعی و اهتمام جناب آقا میرزا عباس مباشر/ سنه 1322/ ولد مرحوم کلب علی بیک/ اتمام پذیرفت.
در بازدید از این مدرسه حتما زیارتی از امامزاده سید اسماعیل هم داشته باشید. امامزاده اسماعیل از اعقاب امام علی النقی (ع) است و از قدیمیترین آثار تاریخی در بین امامزادههای تهران محسوب میشود. یک سوی این بقعه به واسطه بازار سرپوشیده، به خیابان اصلی بازار تهران راه پیدا میکند.
الهام مرادی
بخش گردشگری تبیان