سوره ی انعام - آیات 125 الی 135

شرح صدر یعنى چه؟

انسان خوب و شایسته، لایق هدایت به سوى خدا مى‏شود و دل و جانش آماده پذیرش ایمان مى‏گردد و شرح صدر پیدا مى‏كند؛ یعنى سینه‏اش گشاده مى‏شود، قدرت تحمل دارد و در مقابل مشكلات، صبور و پایدار است.

اما كسى كه از خوبى‏ها دور می شود و مسیر گمراهى را انتخاب مى‏كند، از رحمت خدا دور مى‏شود، و آن‏قدر در بدى‏ها و زشتى‏ها فرو مى‏رود كه نداى حق را نمى‏شنود؛ به همین دلیل، نور ایمان به دلش راه نمى‏یابد و سینه‏اش تنگ مى‏شود، آن‏قدر كه نه چیزى داخل آن مى‏شود و نه چیزى از آن خارج مى‏شود. از پیامبر اكرم(ص) پرسیدند: «شرح صدر یعنى چه؟» فرمود: «نورى است كه خدا در قلب هر كس كه بخواهد، مى‏افكند و سینه‏اش را به وسیله آن گشایش و روشنى مى‏بخشد.»

پرسیدند: «آیا نشانه‏اى دارد؟» فرمود: «آرى! نشانه‏اش توجه به سراى جاویدان و كناره‏گیرى از دنیادوستى و آماده شدن براى مرگ، پیش از فرارسیدن آن است.» خداوند مهربان مى‏فرماید:

پس هر كه را بخواهد هدایت كند، سینه‏اش را براى اسلام گشاده مى‏گرداند و هر كه را بخواهد گمراه كند، سینه‏اش را به شدت تنگ مى‏كند؛ گویى مى‏خواهد به آسمان بالا رود. این چنین، خدا بر كسانى كه ایمان نمى‏آورند، پلیدى قرار مى‏دهد؛ و این، راه مستقیم پروردگارت است. به راستى این آیات را براى مردمى كه پند مى‏پذیرند، به روشنى بیان كرده‏ایم. آنان نزد پروردگارشان خانه‌ی سلامت دارند؛ و او به سبب كارهایى كه مى‏كردند، دوستدار ایشان است.

آیات 125 الى 127

از یكدیگر بهره‏مند شدیم

در زندگى، شیطان‏هاى زیادى وجود دارند كه هر كدام به روشى انسان را فریب مى‏دهند. شیطان‏هایى كه در دل وسوسه مى‏كنند و انسان در روز قیامت با آنان محشور مى‏شود. همه در پیشگاه خداوند یگانه حاضر مى‏شوند و به شیطان‏ها گفته مى‏شود: «شما مردم زیادى را فریب دادید و گمراه ساختید.»

اما پیروان شیاطین مى‏گویند: «ما به میل خود وبراى لذت‏هاى دنیا از آن‏ها پیروى كردیم.»

آن‏گاه نتیجه‌ی گمراهى و گناهان خود را مى‏بینند. در قرآن چنین مى‏خوانیم:

و روزى كه همه‌ی آنان را محشور كند: اى گروه جن، بسیارى از انسان‏ها را گمراه كردید، و دوستان آنان از انسان‏ها مى‏گویند: پروردگارا! ما از یكدیگر بهره‏مند شدیم و به مهلتى كه برایمان تعیین كرده بودى رسیدیم. مى‏گوید: آتش، جایگاه شماست. در آن همیشه مى‏مانید، مگر آن‏چه خدا بخواهد. به راستى كه پروردگارت حكیم داناست. و این چنین برخى از ستمكاران را به سبب آن‏چه به دست مى‏آوردند، دوست یكدیگر مى‏گردانیم.

آیات 128 و 129

هیچ كس بى‏خبر نبود

خداوند مهربان، براى هدایت مردم، پیامبرانى فرستاد تا كسى در دنیا بدون راهنما رها نشود. مردم هیچ شهر و دیارى دچار عذاب نشدند، مگر این كه از دستورات الهى سر باز زدند و به ظلم و ستم مشغول شدند. در روز قیامت از گناهكاران پرسیده مى‏شود: «آیا پیامبرانى براى هدایت شما نیامدند؟» و آنان علیه خودشان گواهى مى‏دهند كه بله، آمدند، اما علاقه به دنیا فریبمان داد. در قرآن چنین مى‏خوانیم:

اى گروه جن و انسان آیا پیامبرانى از خودتان براى شما نیامدند كه آیات مرا بر شما بخوانند، و دیدار این روزتان را به شما هشدار دهند؟ مى‏گویند، ما علیه خودمان گواهى مى‏دهیم؛ و زندگى دنیا فریبشان داد و علیه خود گواهى مى‏دهند كه آنان كافر بودند. آن به این سبب است كه پروردگارت هیچ شهرى را كه مردمش بى‏خبر بودند، به ستم نابود نكرد.

آیات 130 و 131

نمى‏توانید فرار كنید

خداوند مهربان بى‏نیاز است. ایمان یا كفر مردم، به سود یا زیان او نیست. هر كه ایمان داشته باشد، سود خواهد برد و هر كه كافر شود، زیان كرده است. اگر خدا بخواهد، مى‏تواند همه را بمیراند و به جاى آنان نسل دیگرى بیاورد. او به هر كارى تواناست و در قرآن كریم فرموده است:

و هر كس به خاطر كارهایش درجه‏اى دارد؛ و پروردگارت از آن‏چه انجام مى‏دهند بى‏خبر نیست؛ و پروردگارت بى‏نیازِ بخشنده است. اگر بخواهد شما را مى‏برد و پس از شما هر كه را بخواهد، جانشین مى‏كند؛ همان‏طور كه شما را از نسل گروهى دیگر به وجود آورد. آن‏چه به شما وعده داده شده آمدنى است و شما نمى‏توانید معجزه كنید. بگو: اى قوم من ! هر چه مى‏توانید انجام دهید، من هم انجام مى‏دهم. پس به زودى خواهید دانست كه پایان زندگى به سود چه كسى خواهد بود. به راستى كه ستمكاران رستگار نمى‏شوند.

آیات 132 الى 135