کلسترول خونتان بالاست؟

فرقی نمی کند چاق باشید یا لاغر. چربی خون در رگ‌ها جریان دارد. خیلی از افراد در ظاهر سالم اند اما آزمایش خون که می دهند مشخص می شود چربی خون شان بالاتر از حد نرمال است. به طوری‌که حتی خودشان نیز غافلگیر می شوند.

واقعیت این است که چربی خون بالا موذی تر از این حرفهاست و معمولا بی سر و صدا بالا می رود. در واقع هیچ علامت یا مشخصه ی خاصی ندارد و برای مطمئن بودن از میزان آن بهتر است به طور مرتب آزمایش خون بدهید. چربی خون بالا نیز مانند فشار خون بالا پدیده ای خاموش است. در نتیجه باید بیشتر حواستان به آن باشد. با این حال می توان با مشاهده ی علائمی خاص در بدن نسبت به این مسئله هشیارتر بود. با ما باشید تا با این علائم احتمالی و چند روش طبیعی برای کنترل چربی خون بالا بیشتر آشنا شوید.

علائم کلسترول بالای خون همان عوارض آن است

کلسترول بالا اغلب نشانه یا علامتی از خود بروز نمی دهد اما اگر به موقع متوجه آن نشوید و به فکر کاهش آن نباشید عوارضی دارد که خود را بروز می دهد. متاسانه چربی بالا بی سر و صدا در رگهای خونی رسوب می کند و باعث تنگ شدن قطر آن ها می شود و در نتیجه در گردش خون طبیعی مشکلاتی ایجاد می کند. متاسفانه این پلاک های آترواسکلروتیک سخت شده و باعث آنژین سینه می شوند. لخته های خونی نیز می توانند تشکیل و به هم پیوند بخورند و به این ترتیب رگ‌های کرونری را مسدود کنند. در این صورت انفارکتوس(سکته ی قلبی) یا سکته ی مغزی و همچنین نارسایی کلیوی نیز غیرقابل اجتناب خواهد شد.

در حالت کلی تمام علائمی که نشان دهنده ی وجود بیماری های قلبی عروقی است نشان دهنده ی بالا بودن کلسترول خون نیز می باشد که در زیر به بخشی از این علائم اشاره می کنیم:

* درد در ناحیه ی قفسه ی سینه همراه با احساس فشار

* درد در ناحیه ی نرمه ی ساق پا

* حالت تهوع و سرگیجه

* تب، سردرد

* نفس نفس زدن، تپش قلب

* احساس سرما در انتهاها(انگشتان دست و پا)

* از دست دادن قدرت در ناحیه بازوها، پاها، صورت و به خصوص یک پهلو

* مشکلات گفتاری

* اختلالات بینایی و غیره.

چه زمانی باید میزان کلسترول خون را اندازه گرفت؟

یک آزمایش خون ساده برای تشخیص میزان کلسترول خون کافیست. البته لازم است که به مدت 12 ساعت ناشتا باشید. آزمایش خون کلسترول توتال، کلسترول خوب یا HDL و میزان ترگلیسیرید و کلسترول بد خون یا LDL را مشخص می کند. توصیه می شود برای بار نخست قبل از سی سالگی میزان کلسترول خون تان را اندازه گیری کنید بخصوص اگر سابقه ی خانوادگی چربی خون بالا دارید. بعد از آن بهترین کار این است که تا قبل از 50 سالگی هر چند سال یکبار آزمایش خون بدهید و میزان کلسترول خون تان را بررسی کنید. بعد از 50 سالگی لازم است که بر حسب نظر پزشک تان به طور مرتب آزمایش خون بدهید؛ چون با گذشت زمان و بالا رفتن سن رگ‌های خونی به طور طبیعی سفت می شوند. اگر دیابت دارید لازم است که به طور مرتب و زود به زود کلسترول خون تان را چک کنید.

مصرف زیاد چربی های اشباع شده ی موجود در مواد غذایی حیوانی مانند گوشت قرمز، تخم مرغ، محصولات لبنی و حتی سرخ کردنی ها، بیسکوییت ها و غذاهای آماده باعث افزایش کلسترول بد خون می شود

لاغرها هم در معرض چربی خون بالا قرار دارند

اگر چه اضافه وزن و چاقی، خطر بالا رفتن کلسترول بد خون را به دلیل مصرف مواد غذایی نامناسب بالا می برد اما این به این معنی نیست که افراد لاغر از کلسترول بالا در امان هستند. حتی اگر لاغر اندام هم باشید لازم است که آزمایش خون بدهید و از میزان چربی خون تان مطمئن باشید.

افزایش سن و دیابت نیز جزو عوامل دیگری هستند که خطر افزایش کلسترول را افزایش می دهند. این افراد باید تحت نظر پزشک باشند و مرتب آزمایش دهند. سابقه ی خانوادگی بیماری کرونری زودهنگام، مصرف دخانیات، فشار خون بالا، اضافه وزن، اندازه ی دور شکم زیاد و غیره جزو عواملی هستند که باید نسبت به آن ها هشیارتر باشید.

باز هم تکرار می کنیم که افزایش کلسترول خون خبر نمی دهد و معمولا هیچ علامت خاصی بروز نمی دهد. در نتیجه خودتان باید به دنبال کنترل میزان آن باشید.

چه باید کرد؟

* مصرف گوشت قرمز، تخم مرغ و پنیرهای چرب را محدود کنید.

* مصرف زیاد چربی های اشباع شده ی موجود در مواد غذایی حیوانی مانند گوشت قرمز، تخم مرغ، محصولات لبنی و حتی سرخ کردنی ها، بیسکوییت ها و غذاهای آماده باعث افزایش کلسترول بد خون می شود. متاسفانه تغذیه ی نامناسب یکی از عوامل افزایش چربی خون است. البته باید بدانید که حدود 70 درصد کلسترول در کبد تولید می شود و مابقی از تغذیه حاصل می شود. تا حد امکان مصرف این مواد غذایی را محدود کنید و به جای آن ها از چربی های غیر اشباع مانند گوشت سفید، ماهی و روغن های گیاهی مانند روغن کلزا استفاده کنید.

و اما داروهایی که باعث افزایش کلسترول خون می شوند

استروئیدهای آنابولیزان، کورتیزوئیدها، داروهای ضدبارداری خوراکی، داروهای ضدصرع، داروهای ضدآکنه و غیره می توانند باعث افزایش میزان کلسترول خون شوند. اگر مشغول مصرف این داروها هستید بهتر است که بیشتر حواستان به میزان کلسترول خون و رژیم غذای تان باشد.

لازم است که میوه و سبزیجات و چربی های غیراشباع را در الویت بگذارید. سیگار را ترک کنید، حبوبات مصرف کنید و از همه مهمتر این که خانه نشینی و بی تحرکی را کنار بگذارید.

فاطمه مهدی پور

بخش تغذیه و آشپزی تبیان